Όσο επιμένουν οι υψηλές τιμές της ενέργειας, τόσο κινδυνεύουν να χαθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας, ειδικά στις ενεργοβόρες βιομηχανίες, προειδοποιεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα – ΕΚΤ.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση στο blog της ΕΚΤ, μία μόνιμη αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 10%, θα μπορούσε να μειώσει την απασχόληση σε ενεργοβόρους τομείς έως και 2%.
Μόνο που ζημιά δεν σταματάει εκεί. Οι αρνητικές επιπτώσεις επεκτείνονται πέρα από τη βιομηχανία και επηρεάζουν και άλλους τομείς, όπως τις υπηρεσίες και το εμπόριο..
Περιοχές της Ευρώπης με μεγάλη συγκέντρωση ενεργοβόρων βιομηχανικών μονάδων, όπως η Νότια Γερμανία, η κοιλάδα του Ρουρ στη δυτική Γερμανία και η Βόρεια Ιταλία, κινδυνεύουν περισσότερο από ό,τι άλλες. Όμως ούτε η Ελλάδα είναι θωρακισμένη, με δεδομένο ότι ήδη οι ενεργοβόρες βιομηχανίες εκπέμπουν SOS λόγω των υψηλών τιμών ενέργειας.
Διπλασιάστηκαν οι τιμές χονδρικής στο ρεύμα
Η ΕΚΤ σημειώνει, ότι παρά τη μείωση από τα υψηλά επίπεδα του 2022, οι τιμές της ενέργειας στη ζώνη του ευρώ εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλότερες από τους μακροπρόθεσμους μέσους όρους και ενδέχεται να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα στο άμεσο μέλλον.
Οι υψηλές τιμές ενέργειας επιβαρύνουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, με διαφορετικό τρόπο. Ενώ για παράδειγμα οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για τα νοικοκυριά καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τα τέλη διανομής, τους φόρους και τους κανονισμούς, οι μεγάλοι βιομηχανικοί χρήστες εκτίθενται άμεσα στις τάσεις της χονδρικής αγοράς.
«Σε αυτό το πλαίσιο, οι τιμές χονδρικής – οι οποίες κάποτε κυμαίνονταν γύρω στα 75 ευρώ/MWh – υπερβαίνουν πλέον τα 100 ευρώ/MWh και σε ορισμένες χώρες έχουν ξεπεράσει ακόμη και τα 190 ευρώ/MWh, διπλασιάζοντας τα επίπεδα που είχαν πριν από την ενεργειακή κρίση», σημειώνει η ΕΚΤ.
H Ελλάδα ανήκει στην τελευταία κατηγορία, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), έχει καταγγείλει επανειλημμένα ότι οι τιμές στην ελληνική χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας παραμένουν σταθερά έως και 40% υψηλότερες σε σχέση με το μέσο όρο των τιμών στις ευρωπαϊκές αγορές.
Ποιοι τομείς πλήττονται περισσότερο
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, οι αυξήσεις στις τιμές του ρεύματος μπορούν να αποδοθούν στις γεωπολιτικές εντάσεις, στην άνοδο των τιμών των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, και στις ανεπαρκείς επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την αντιστάθμιση της χρήσης ορυκτών καυσίμων.
Ωστόσο, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους, οι διαρκώς υψηλές τιμές της ενέργειας βλάπτουν την ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών ειδικά σε ενεργοβόρους τομείς: Τη χημική βιομηχανία, τη μεταλλουργία και τη τσιμεντοβιομηχανία.
Οι επιχειρήσεις ενδέχεται να μην είναι σε θέση να μετακυλήσουν αυτές τις αυξήσεις στους πελάτες τους χωρίς να υποστούν απώλειες πωλήσεων.
Με την πάροδο του χρόνου, εάν οι υψηλότερες τιμές της ενέργειας επιμείνουν, η μείωση των πωλήσεων μπορεί τελικά να οδηγήσει σε απώλεια θέσεων εργασίας.
Το πρόβλημα είναι οξύ και σε σχέση με τον διεθνή ανταγωνισμό, ιδίως εν μέσω του εμπορικού πολέμου που έχει εξαπολύσει ο Τραμπ. Η ΕΚΤ υπογραμμίζει χαρακτηριστικά ότι οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ είναι σήμερα 2,5 φορές υψηλότερες από ό,τι στις ΗΠΑ και οι τιμές του φυσικού αερίου σχεδόν πέντε φορές υψηλότερες.
Πόσες θέσεις εργασίας θα κοστίσει η ακριβότερη ηλεκτρική ενέργεια;
Η ΕΚΤ για να απαντήσει στο θεωρητικό ερώτημα πόσες θέσεις εργασίας ενδέχεται να χαθου΄ν αν επιμείνουν οι υψηλές τιμές ενέργειας, ανέλυσε στοιχεία από τις οικονομικές καταστάσεις περίπου 200.000 μεταποιητικών επιχειρήσεων σε έξι χώρες (Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Κατέληξε ότι μια μόνιμη αύξηση της ηλεκτρικής ενέργειας 10% μπορεί να μειώσει την απασχόληση στους ενεργοβόρους κλάδους κατά 1% έως 2%.
Μεγάλος όμως είναι ο κίνδυνος του φαινόμενου ντόμινο, καθώς οι θέσεις εργασίας στους τομείς υψηλής τεχνολογίας, δημιουργούν υψηλή ζήτηση για τοπικές υπηρεσίες – π.χ. στη φιλοξενία και το λιανεμπόριο. Ως εκ τούτου τα μοντέλα προβλέψεων της ΕΚΤ προειδοποιούν ότι για κάθε θέση ερ, οι ει εμπειρικά στοιχεία δείχνουν ότι οι θέσεις εργασίας στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας δημιουργούν μεγαλύτερη ζήτηση για τοπικές μη εμπορεύσιμες υπηρεσίες, όπως η φιλοξενία και το λιανικό εμπόριο. Για παράδειγμα, η απώλεια μιας θέσης εργασίας σε μια επιχείρηση υψηλής τεχνολογίας και υψηλής ενεργειακής έντασης μπορεί να προκαλέσει την απώλεια έως και πέντε επιπλέον θέσεων εργασίας αλλού
Ζητείται δίκαιη μετάβαση
Όταν ο κόμπος φτάνει στο χτένι, και ζητούνται εναλλακτικές προτάσεις για να μη χαθούν θέσεις εργασίας στη βιομηχανία, οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ σηκώνουν τα χέρια ψηλά.
Παραδέχονται ότι καθώς η μετάβαση σε φθηνότερη και καθαρότερη ενέργεια θα πάρει χρόνο, η αγορά εργασίας θα επηρεαστεί αναπόφευκτα. Η μόνη χαραμάδα ελπίδας που αφήνουν βασίζεται στην «ευελιξία της αγοράς», και τη δυνατότητα των εργαζομένων να μεταπηδούν σε διαφορετικούς κλάδους και να μεταναστεύουν σε άλλες περιοχές.
«Νέες θέσεις εργασίας ενδέχεται να δημιουργηθούν σε διαφορετικές τοποθεσίες και να απαιτούν διαφορετικά προσόντα, γεγονός που καθιστά αναγκαία την ύπαρξη ισχυρών συστημάτων επανεκπαίδευσης και στήριξης της κινητικότητας», καταλήγουν.
Με άλλα λόγια, η «δίκαιη μετάβαση» θα δημιουργήσει στρατιές ανέργων, οι οποίοι στην καλύτερη περίπτωση θα απορροφηθούν σε άλλες θέσεις εργασίας, που θα δημιουργηθούν, αφού πρώτα θα «αναβαθμίσουν τις δεξιότητές τους». Πολλά τα «θα», λίγες οι βεβαιότητες.
