Όπως όλες οι σχέσεις, η διαχείριση των εργασιακών σχέσεων είναι απαιτητική και περίπλοκη – απαιτεί την ικανότητα της αποκωδικοποίησης ανέκφραστων συναισθημάτων των συναδέλφων που μας περιβάλλουν. Η ζήλια, ειδικότερα, συχνά είναι ανεπαίσθητη και δύσκολη να την αναγνωρίσεις, αφού μπορεί να κρύβεται πίσω από τα κομπλιμέντα, τη σκληρή δουλειά, ακόμη και τη φαινομενική φιλία. Είναι όμως αναγκαίο να μπορεί κανείς να την καταλαβαίνει, ώστε να μπορεί να διατηρήσει την ισορροπία στον εργασιακό χώρο, καθώς και να διασφαλίσει ένα υποστηρικτικό και πραγματικά συναδελφικό περιβάλλον.
Έχουν παρατηρηθεί κάποια χαρακτηριστικά σημάδια που μαρτυρούν ότι κάποιος συνάδελφος διακατέχεται από το συναίσθημα της ζήλιας. Αν μάθετε να τ’ αναγνωρίζετε, μπορείτε να διαχειριστείτε τις επαγγελματικές σας σχέσεις με μεγαλύτερη επίγνωση και ευαισθησία.
Πώς εμφανίζονται οι 8 χαρακτηριστικές συμπεριφορές που μαρτυρούν ότι ένας συνάδελφός σας, σας ζηλεύει;
1) Συγκρίσεις και… ξανά συγκρίσεις
Γενικά, η σύγκριση είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο να γίνεται στα εργασιακά περιβάλλοντα. Ωστόσο, η αδιάκοπη και εμμονική σύγκριση μαρτυρά ότι κάποιος συνάδελφος μας ζηλεύει κρυφά. Ίσως να παρατηρήσετε ότι αντιπαραβάλλει τα επιτεύγματά σας διαρκώς με τα δικά του, ή μπορεί να δείχνει ιδιαίτερα έντονο ενδιαφέρον για την απόδοσή σας.
Ενδεχομένως να παρατηρείτε κάποια δηκτικά σχόλια για τις επιτυχίες σας ή να έχετε προσέξει την έκπληξη στο πρόσωπό του όταν καταφέρνετε κάτι σημαντικό. Η συμπεριφορά αυτή υποδεικνύει ότι υπάρχει μία αίσθηση ανασφάλειας ή ανεπάρκειας. Ο συνάδελφός σας, σας θεωρεί ως μέτρο σύγκρισης ή απόδειξης της αξίας του, ή μαρτυρά την υποκειμενική του θεώρηση σχετικά με το τι είναι επιτυχία ή αποτυχία, προτέρημα ή ελάττωμα.
Όταν γίνεστε στόχος της σύγκρισης, δεν μπορείτε να κάνετε πολλά, οπότε η καλύτερη συμβουλή είναι να εστιάσετε στην απόδοση και την πρόοδό σας. Όταν ξεκινά η κουβέντα του ανταγωνισμού, ανακατευθύνετε την κουβέντα, τονίζοντας τις συλλογικές προσπάθειες, τον αμοιβαίο σεβασμό και την ομαδικότητα.
2) Υποτιμούν τις επιτυχίες και την απόδοσή σας
Μία συμπεριφορά ενδεικτική της ζήλιας, είναι η ανάγκη κάποιου να μειώσει ή να υποτιμήσει τα κατορθώματά μας.
Η ανάγκη αυτή μπορεί να εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους, όπως η απαξίωση των επιτυχιών ή η απόδοσή τους στις ευτυχείς συγκυρίες, παρά στην αναγνώριση της ουσιαστικής προσπάθειας και των δεξιοτήτων μας. Οι άνθρωποι που είναι ανίκανοι να χαρούν για τα κατορθώματα των συναδέλφων τους είναι πάρα πολλοί.
Αντί να συγχαρούν κάποιον, θα βρουν ύπουλους τρόπους να υποτιμήσουν τη σημασία των επιτευγμάτων τους, ή να τραβήξουν τη συζήτηση προς τον εαυτό τους. Αυτού του είδους η συμπεριφορά μπορεί να είναι επώδυνη και δυσνόητη, αλλά πρέπει να καταλάβετε ότι έχει τις ρίζες της στη ζήλια. Έτσι, η καλύτερη απόκριση είναι η προσέγγιση με ενσυναίσθηση παρά με θυμό. Ιδανικά, επιδιώξτε ν’ αντιμετωπίσετε απευθείας τον συνάδελφο που διαρκώς υποτιμά τις επιτυχίες σας. Μιλήστε του, δίνοντας συγκεκριμένα παραδείγματα της συμπεριφοράς του και εξηγώντας πώς αυτή σας επηρεάζει αρνητικά.
3) Τα σαρκαστικά σχόλια
Η παθητικό-επιθετική συμπεριφορά είναι ένας πολύ συνηθισμένος τρόπος έκφρασης της ζήλιας στον χώρο της εργασίας, με την μορφή σαρκαστικών σχολίων, ύπουλων κομπλιμέντων, ή διφορούμενου λόγου, που σας προκαλεί αμηχανία ή σύγχυση.
Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της συμπεριφοράς αυτής είναι η κατανόηση ότι είναι αντανάκλαση των ανασφαλειών του άλλου ατόμου και όχι ενδεικτική της δικής σας αξίας ή ικανοτήτων. Είναι αναγκαίο να έχετε αυτό-επίγνωση και ενσυναίσθηση για να διαχειριστείτε την παθητικό-επιθετική συμπεριφορά, οι οποίες θα σας βοηθήσουν να βρείτε τις ισορροπίες.
4) Δεν σας προσκαλούν σε κοινωνικές εκδηλώσεις
Είναι πολύ δύσκολο να νιώθεις ότι σας αποκλείουν από κοινωνικές διοργανώσεις, ειδικά στην εργασία. Αν παρατηρήσετε ότι κάποιοι συνάδελφοί σας, σας αποφεύγουν ή σας αφήνουν έξω από κοινωνικές εκδηλώσεις της εργασίας, αυτό μπορεί να μαρτυρά αισθήματα ζήλιας από μέρους τους. Για την αντιμετώπιση της συμπεριφοράς αυτής, απαιτείται έξυπνη και διορατική επικοινωνία.
Αρχικά, προσεγγίσετε διπλωματικά τον συνάδελφο, εκφράζοντας τα συναισθήματά σας, και ζητώντας εξηγήσεις για τη συμπεριφορά που παρατηρείτε. Τονίστε τη σημασία της συλλογικότητας και του ομαδικού πνεύματος. Αν το ζήτημα δεν επιλυθεί, μη διστάσετε να ζητήσετε τη συνδρομή κάποιου συμβούλου προσωπικού που θα μεσολαβήσει για την εύρεση μίας λύσης. Παράλληλα, καλλιεργήστε θετικές σχέσεις και κοινωνικοποιηθείτε με άλλους συναδέλφους. Προτεραιότητα έχει η ευημερία και ο επαγγελματισμός σας, παρά τον αποκλεισμό που σας επιβάλλουν.
5) Κριτικάρουν ή υποτιμούν της αξιοπιστίας σας
Η ζήλια είναι ικανή να οδηγήσει κάποιον ν’ απαξιώνει τις ιδέες ή την προσφορά σας μπροστά σε άλλους. Δεν αποκλείεται να ψάχνουν την ευκαιρία να σας κριτικάρουν ή να υποτιμήσουν την αξιοπιστία σας. Για τη διευθέτηση αυτού του προβλήματος, αρχίστε να καταγράφετε τις περιπτώσεις κατά τις οποίες παρατηρείτε την απαξιωτική συμπεριφορά, με συγκεκριμένα παραδείγματα ψευδών ισχυρισμών ή φημών. Τα στοιχεία αυτά θα είναι πολύτιμα σε περίπτωση κλιμάκωσης του ζητήματος και ανάγκης διαμεσολάβησης από το διοίκηση. Έπειτα, επιχειρήστε ν’ αντιμετωπίσετε απευθείας το θέμα.
Αντιμετωπίστε τον συνάδελφο που σας δυσφημεί με ουδέτερο και επαγγελματικό τόνο, εκφράζοντας την ανησυχία που σας προξενεί η συμπεριφορά του και παρέχοντας ουσιαστικές αποδείξεις που μαρτυρούν τις ψευδείς φήμες που διαδίδει για εσάς.
6) Υπερβολική κολακεία = Υποκείμενη ζήλια
Όσο και αν μοιάζει παράδοξο, η υπερβολική κολακεία μπορεί να μαρτυρά υποκείμενη ζήλια. Ο συνάδελφος που σας παινεύει με την παραμικρή αφορμή, μπορεί να προσπαθεί να κρύψει τα συναισθήματα ζήλιας. Είναι αντιπαραγωγικό, αλλά οι άνθρωποι μπορεί να εκφράζουν υπερβολικό θαυμασμό, καθώς πασχίζουν ν’ αποκρύψουν τη ζήλια τους στο πρόσωπό σας.
Δεν αποκλείεται, η συμπεριφορά τους να έχει και ένα πρακτικό κίνητρο, να σας κάνει δηλαδή να χάσετε την αποδοτικότητά σας, διογκώνοντας την αυτοπεποίθησή σας. Όταν παρατηρείτε υπερβολικές κολακείες, απαντήστε με ευγένεια, παραμένοντας υποψιασμένοι. Ακόμη μπορείτε να μιλήσετε με ειλικρίνεια στον συνάδελφο, αναζητώντας την αιτία των προθέσεών του.
7) Ανταγωνισμός με κάθε ευκαιρία
Συνάδελφοι που προσπαθούν να σας ξεπεράσουν με κάθε ευκαιρία, όσο ασήμαντο και αν είναι το επίτευγμα και οι οποίοι πασχίζουν ν’ αποδείξουν την αξία ή την ανωτερότητά τους. Η συμπεριφορά αυτή, είναι καλό ν’ αντιμετωπίζεται χωρίς διάθεση κριτικής και απόδοσης κατηγοριών. Μπορείτε για παράδειγμα να εξηγήσετε πως: «έχω παρατηρήσει ότι τα πάντα έχουν την μορφή ανταγωνισμού. Θέλω να είμαι σίγουρη ότι μπορούμε να συνεργαστούμε αρμονικά».
Ένας άλλος τρόπος είναι να προσπαθήσετε να τους καταλάβετε. Κάντε μία ουσιαστική και ειλικρινή κουβέντα και προσπαθήστε να καταλάβετε την άποψή τους. Κάντε τους ερωτήσεις που θα βοηθήσουν να καταλάβετε τα κίνητρα και τις ανησυχίες τους. Με τον τρόπο αυτό, καλλιεργείτε την ενσυναίσθηση και συντελείτε σε μία εποικοδομητική συζήτηση.
8) Φήμες και κουτσομπολιά
Θέλοντας ν’ αμαυρώσει τη φήμη σας, ένας ζηλιάρης συνάδελφος θ’ αρχίσει να διαδίδει ψεύτικες φήμες ή κουτσομπολιά. Όταν νιώθουμε ότι απειλούμαστε από την επιτυχία ή τη χαρισματικότητα ενός ανθρώπου, μπορεί να δείξουμε κακοπροαίρετη συμπεριφορά, ή να θέλουμε να υποτιμήσουμε τη στάθμη ή την ικανότητα του ανθρώπου που, ουσιαστικά, ζηλεύουμε. Η κακόβουλη αυτή συμπεριφορά οφείλεται σε αίσθημα ανασφάλειας, ζήλιας, ή την ανάγκη να έχουμε το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Κάθε άνθρωπος βρίσκει διαφορετικούς τρόπους να εκφράσει και να διοχετεύσει τη ζήλια του. Ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της δυσφήμισης και των κουτσομπολιών είναι η ακριβής καταγραφή των περιστατικών, με ημερομηνία και λεπτομέρειες. Τ’ αδιάσειστα και αντικειμενικά στοιχεία μπορεί ν’ αποδειχθούν πολύτιμα σε περίπτωση που χρειαστεί η διαμεσολάβηση της διεύθυνσης και πρέπει να έχετε αποδείξεις ότι πρόκειται για ψεύτικους ισχυρισμούς.
Αναλαμβάνοντας την ευθύνη των πράξεων και των αντιδράσεών μας, επιλέγουμε να φερθούμε με ανωτερότητα, συμβάλλοντας στη διασφάλιση του θετικού κλίματος στον χώρο εργασίας. Ακόμη και οι αρνητικές αφορμές, μπορούν να μας οδηγήσουν στην αυτογνωσία και την αυτό-επίγνωση.
