Λίγες μέρες μετά τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τη φτώχεια, δημοσιεύθηκαν και τα επίσημα στοιχεία της Eurostat για το 2024, που επιβεβαιώνουν ότι το χάσμα με την ΕΕ παραμένει αγεφύρωτο.
Συγκεκριμένα, είμαστε η χώρα με το τρίτο υψηλότερο ποσοστό πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας ή σε κοινωνικό αποκλεισμό, μετά τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, με σημαντική απόκλιση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Στην Ελλάδα η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός απειλούν το 26,9% του πληθυσμού, έναντι 21% του μέσου όρου της ΕΕ.
Οι φτωχοί στην ΕΕ μειώνονται, στην Ελλάδα αυξάνονται
Σε απόλυτα νούμερα, οι φτωχοί και αποκλεισμένοι της Ελλάδας ανέρχονται σε 2.740.051 άτομα. Η κατάσταση στη χώρα μας χειροτέρευσε μεταξύ 2023 και 2024, καθώς στις στρατιές των φτωχοποιημένων προστέθηκαν πάνω από 80.000 επιπλέον άτομα (αύξηση 0,8%). Τα πραγματικά νούμερα είναι μεγαλύτερα, αφού οι φτωχότεροι των φτωχών (άστεγοι, Ρομά, φυλακισμένοι, πληθυσμός σε δομές, στρατόπεδα, ιδρύματα, νοσοκομεία), είναι αόρατοι από τις επίσημες στατιστικές.
Σύμφωνα με τη Εurostat το 2024 93,3 εκατομμύρια άτομα στην ΕΕ διατρέχαν κίνδυνο φτώχειας ή βίωναν κοινωνικό αποκλεισμό. Σε αντίθεση πάντως με την Ελλάδα, στην ΕΕ υπήρξε μια μικρή πρόοδος σε σύγκριση με το 2023. Ο πληθυσμός σε κίνδυνο φτώχειας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο μειώθηκε κατά -0,3 ποσοστιαίες μονάδες ή κατά 1,3 εκατομμύρια άτομα.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη χειρότερη θέση στην ΕΕ σε ποσοστά φτώχειας και αποκλεισμού
Οι φτωχοί και οι πλούσιοι της ΕΕ
Στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, τις μόνες δύο χώρες που βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση από την Ελλάδα, σε κίνδυνο φτώχειας ή σε κοινωνικό αποκλεισμό βρίσκεται το 30,3% και το 27,9% του πληθυσμού αντίστοιχα.
Σε λίγο καλύτερη κατάσταση από Ελλάδα είναι η Λιθουανία και η Ισπανία, με 25,8% αμφότερες.
Στον αντίποδα, η χώρα με τους λιγότερους φτωχούς είναι η Τσεχία (11,3%). Ακολουθούν η Σλοβενία (14,4%), η Ολλανδία (15,4%), η Πολωνία (16%) η Ιρλανδία (16,7%). Τα χαμηλά ποσοστά φτώχειας σημαίνουν ότι υπάρχει πιο ισορροπημένη κατανομή του εισοδήματος και λιγότερες υλικές και κοινωνικές στερήσεις.
Η ατυχία να μεγαλώνεις παιδιά στην Ελλάδα
Το 2024, σε επίπεδο ΕΕ, η εργασιακή κατάσταση επηρέαζε σε μεγάλο βαθμό το ποσοστό των ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, κυμαινόμενο από 10,9 % για τους απασχολούμενους έως 66,6 % για τους ανέργους.
Πάνω από το ένα πέμπτο (21,9 %) του πληθυσμού της ΕΕ που ζούσε σε νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά διέτρεχε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού το 2024. Στην Ελλάδα η φτώχεια χτυπάει σχεδόν τρία στα δέκα νοικοκυριά με παιδιά (28,9%), το 43,7% των μονογονεϊκών οικογενειών και το 36,2% των τρίτεκνων και πάνω.
Τι πάει να πει φτωχός
Ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (δείκτης AROPE – At risk of Poverty or Social Exclusion) δεν εξαρτάται αυστηρά από τη σύνθεση και το επίπεδο εισοδήματος ενός νοικοκυριού, αλλά και από άλλους παράγοντες.
Για τον υπολογισμό του αριθμού ή του ποσοστού των ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, συνδυάζονται τρία ξεχωριστά κριτήρια, , τα οποία καλύπτουν τα άτομα που βρίσκονται σε τουλάχιστον μία από τις τρεις ακόλουθες καταστάσεις:
- άτομα που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας. Δηλαδή ζουν σε νοικοκυριά με ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα κάτω από 60% του διάμεσου συνολικού ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος. Στην Ελλάδα για να θεωρηθείς φτωχός πρέπει να βγάζεις λιγότερα από 6.500 ευρώ τον χρόνο.
- άτομα που υποφέρουν από σοβαρή υλική και κοινωνική στέρηση. Με άλλα λόγια, εκείνα που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε τουλάχιστον 7 από τα 13 κριτήρια, τα οποία θεωρούνται από τους περισσότερους ανθρώπους επιθυμητά ή ακόμη και απαραίτητα για να έχουν μια επαρκή ποιότητα ζωής. Για παράδειγμα στην Ελλάδα το 42,8% δυσκολεύεται να πληρώσει το ενοίκιο, δόσεις δανείου ή πάγιους λογαριασμούς, το 43,9% δεν μπορεί να καλύψει έκτακτες αλλά αναγκαίες δαπάνες και το 46% δεν μπορεί να πληρώσει ούτε για μια εβδομάδα διακοπών.
- άτομα (ηλικίας κάτω των 65 ετών) που ζουν σε νοικοκυριά με πολύ χαμηλή ένταση εργασίας. Δηλαδή άτομα που ζουν σε νοικοκυριά όπου οι ενήλικες εργάστηκαν κατά το 20 % ή λιγότερο του συνολικού δυναμικού χρόνου εργασίας τους κατά τους προηγούμενους δώδεκα μήνες.
Το προφίλ των ατόμων στην ΕΕ που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού
Αλίμονο στα νιάτα της Ελλάδας
Οι γυναίκες, οι νέοι ενήλικες ηλικίας 18-24 ετών, τα άτομα με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και οι άνεργοι ήταν, κατά μέσο όρο, πιο πιθανό να διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού το 2024 σε σύγκριση με άλλες ομάδες του πληθυσμού της ΕΕ.
Σε όλα τα παραπάνω η Ελλάδα βρίσκεται στις χειρότερες θέσεις. Ειδικά σε ότι αφορά τη φτώχεια των νέων βρισκόμαστε σε χειρότερη κατάσταση από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, καθώς πλήττεται το 34,5% των ατόμων μεταξύ 18-24 ετών. Παραδόξως στη χειρότερη θέση όλων βρίσκονται οι νέοι στις κατά τα άλλα πλούσιες σκανδιναβικές χώρες, Νορβηγία, Δανία και Φινλανδία.
