Η Ευρώπη αναμένεται ότι θα έχει περισσότερα εισαγόμενα κρούσματα mpox μέσα στις «επόμενες ημέρες», προειδοποίησε την Πέμπτη ο ευρωπαϊκός κλάδος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υείας, (ΠΟΥ) μετά την ανακάλυψη στη Σουηδία της νέας, πιο επικίνδυνης, παραλλαγής της νόσου ευλογιά των πιθήκων.
«Η επιβεβαίωση της mpox του υποτύπου Clade 1 στη Σουηδία αντανακλά σαφώς την αλληλοσύνδεση του κόσμου μας (…) Είναι πιθανό και άλλα εισαγόμενα κρούσματα του Clade 1 να καταγραφούν στην ευρωπαϊκή περιφέρεια στη διάρκεια των επόμενων ημερών και των επόμενων εβδομάδων», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
#BREAKING WHO warns more imported mpox cases likely in Europe in ‘coming days’ pic.twitter.com/MNL1WCVKPC
— AFP News Agency (@AFP) August 15, 2024
Στην Σουηδία το πρώτο κρούσμα mpox εκτός Αφρικής
Νωρίτερα σήμερα η σουηδική Αρχή Δημόσιας Υγείας ανακοίνωσε ότι ένα πρόσωπο, που ζει στην περιφέρεια της Στοκχόλμης, διαγνώσθηκε ως φορέας του -περισσότερο μεταδοτικού και επικίνδυνου- στελέχους Clade 1 του ιού της mpox, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά εκτός της Αφρικής.
«Το εν λόγω πρόσωπο μολύνθηκε στη διάρκεια παραμονής του σε περιοχή της Αφρικής όπου έχει εκδηλωθεί σημαντική επιδημία mpox του υποτύπου Clade 1», εξήγησε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου η Ολίβια Βίγκτσελ, η προσωρινή επικεφαλής της σουηδικής Αρχής Δημόσιας Υγείας.
Η υπηρεσία δημόσιας υγείας επιβεβαίωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο πως πρόκειται για την παραλλαγή της mpox του στελέχους Clade «1b», η οποία γνωρίζει έξαρση από το Σεπτέμβριο 2023 στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Το πρόσωπο που έχει μολυνθεί στη Σουηδία δέχθηκε φροντίδα και συστάσεις σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς, διαβεβαίωσε η Βίγκτσελ.
«Εκτιμάμε ότι η Σουηδία είναι καλά προετοιμασμένη για να διαγνώσει, να απομονώσει και να διαχειριστεί με τρόπο ασφαλή και αποτελεσματικό τα πρόσωπα που έχουν προσβληθεί από mpox», πρόσθεσε.
«Το ότι ένα πρόσωπο υποβάλλεται σε θεραπεία για την mpox στη χώρα δεν σημαίνει πως υπάρχουν κίνδυνοι για τον υπόλοιπο πληθυσμό», υπογράμμισε σε ανακοίνωσή της η υπηρεσία δημόσιας υγείας.
Το ECDC
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) θεωρεί προς το παρόν πως ο κίνδυνος αυτός είναι πολύ μικρός, διευκρίνισε. Σε ανάρτησή του το Κέντρο αναφέρει ότι συνεχίζει να παρακολουθεί το ξέσπασμα της επιδημίας στην Αφρική, ώστε να εκτιμήσει το επίπεδο της απειλής για την Ευρώπη. Σύμφωνα με την ανάρτηση το Κέντρο σύντομα θα κάνει εκτίμηση κινδύνου.
ECDC continues to monitor the monkeypox virus (MPXV) outbreak in Africa.
We are working with our regional partners to assess the threat to the EU/EEA and will issue an updated risk assessment soon.
Read more: https://t.co/gkddH7rPBY
— ECDC (@ECDC_EU) August 15, 2024
Η επιδημία, η οποία ξεκίνησε από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, έχει τις ιδιαιτερότητές της, κατά πρώτον έναν ιό πιο μεταδοτικό και πιο επικίνδυνο. Προκαλείται από το στέλεχος Clade 1 και από μια ακόμη πιο επικίνδυνη παραλλαγή του, το Clade 1b. Το ποσοστό θνησιmότητάς του υπολογίζεται σε 3,6%.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε σήμερα το πιο υψηλό επίπεδο συναγερμού σε διεθνές επίπεδο λόγω της αύξησης των κρουσμάτων της mpox στην Αφρική.
Το Clade 1b κάνει να εμφανίζονται δερματικά εξανθήματα και αλλοιώσεις σε όλο το σώμα, όταν τα προηγούμενα στελέχη χαρακτηρίζονταν από εξανθήματα εντοπισμένα στο στόμα, το πρόσωπο ή τα γεννητικά όργανα.
Συνολικά 38.465 κρούσματα της mpox, η οποία ήταν παλιά γνωστή με την ονομασία ευλογιά των πιθήκων, έχουν καταγραφεί από τον Ιανουάριο 2022 σε 16 αφρικανικές χώρες, με 1.456 θανάτους και αύξηση κατά 160% του αριθμού των κρουσμάτων το 2024 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, σύμφωνα με τα δεδομένα που δημοσιοποιήθηκαν την περασμένη εβδομάδα από την υγειονομική υπηρεσία της Αφρικανικής Ένωσης.
Το πρώτο κρούσμα
Το πρώτο κρούσμα της ευλογιάς των πιθήκων σε ανθρώπους εντοπίστηκε το 1970 στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (το πρώην Ζαΐρ), όπου είχε εξαπλωθεί ο υποτύπος Clade I. Έκτοτε, η ασθένεια παρέμενε περιορισμένη στις χώρες τις δυτικής και της κεντρικής Αφρικής και οι περισσότεροι άνθρωποι μολύνονταν από την επαφή τους με ζώα. Το 2022 ξέσπασε επιδημία που επεκτάθηκε σε σχεδόν 100 χώρες όπου η ασθένεια δεν ήταν ενδημική.
Η ασθένεια προσέβαλε κυρίως ομοφυλόφιλους και αμφιφυλόφιλους άνδρες. Τον Ιούλιο του 2022 ο ΠΟΥ κήρυξε παγκόσμιο συναγερμό αλλά περίπου έναν χρόνο αργότερα, τον Μάιο του 2023, τον ήρε. Καταγράφηκαν περίπου 90.000 κρούσματα και 140 θάνατοι.
Τι είναι ο mpox
Η ευλογιά των πιθήκων, γνωστή και ως mpox (monkeypox), είναι σπάνια ιογενής λοίμωξη, η οποία μεταδίδεται κυρίως από άγρια ζώα που απαντώνται σε περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής.
Ο ιός mpox είναι γενετικά παρόμοιος με τον ιό της ευλογιάς, αλλά λιγότερο μεταδοτικός και με πιο ήπια συμπτώματα.
Πώς μεταδίδεται
Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνεται μέσω της επαφής με δερματικές βλάβες/σωματικά υγρά του πάσχοντος ή/και μολυσμένα αντικείμενα, καθώς και μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων κατόπιν παρατεταμένης στενής επαφής σε μικρή απόσταση.
Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο στην τρέχουσα επιδημική έξαρση γίνεται με ελάχιστη ή καθόλου συμμετοχή των ζώων, με εξαίρεση ορισμένων άγριων τρωκτικών και πρωτευόντων της Αφρικής. Έτσι, ο κίνδυνος μετάδοσης στον πληθυσμό της Ευρώπης είναι εξαιρετικά μικρός αλλά όχι μηδενικός.
Για τα περισσότερα είδη ζώων είναι άγνωστο αν μπορεί να προσβληθούν από τον ιό και να τον μεταδώσουν σε άλλα ζώα ή στον άνθρωπο, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν μπορεί να αποκλειστεί. Το 2022 καταγράφηκε η πρώτη παγκοσμίως περίπτωση σκύλου που, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, μολύνθηκε από τους ιδιοκτήτες του που νοσούσαν με τον ιό mpox. Ένα είδος τρωκτικών των ΗΠΑ (Prairie dogs) που δεν είχε εμφανίσει ποτέ άλλοτε πρώην Ευλογιά των Πιθήκων μολύνθηκε με τον ιό για πρώτη φορά το 2003, όταν τα τρωκτικά ήρθαν σε επαφή με εισαγόμενα ζώα της Αφρικής. Τα τρωκτικά αυτά, που διατηρούνταν ως κατοικίδια, μετέδωσαν τον ιό στους ιδιοκτήτες τους με αποτέλεσμα συρροή σημαντικού αριθμού ανθρώπινων κρουσμάτων.
Τα συμπτώματα της ευλογιάς των πιθήκων
- Πυρετό
- Πονοκέφαλο
- Μυαλγίες
- Οσφυαλγία
- Λεμφαδενοπάθεια
- Ρίγος
- Εξάντληση
Συνήθως εμφανίζεται χαρακτηριστικό εξάνθημα 1 με 5 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.
Υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο στην Ελλάδα;
Όπως αναφέρει ο ΕΟΔΥ στην επίσημη ιστοσελίδα του, στα εμβολιαστικά κέντρα των νοσοκομείων «Ανδρέας Συγγρός» και «Αττικόν» ξεκίνησε η διαδικασία εμβολιασμού κατά της ευλογιάς τύπου mpox, με στόχο την πρόληψη και την προστασία της δημόσιας υγείας.
Για ποιους συστήνεται το εμβόλιο;
Το εμβόλιο Jynneos συνιστάται για άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό ευλογιάς mpox και ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες υψηλού κινδύνου:
- Άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (MSM), άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες και γυναίκες, και διεμφυλικά άτομα. Όλα τα άτομα από αυτές τις ομάδες θεωρούνται αυξημένου κινδύνου αν έχουν πρόσφατο ιστορικό πολλαπλών ερωτικών συντρόφων, δηλαδή όσοι έχουν περισσότερους από 5 ευκαιριακούς συντρόφους ή έχουν μολυνθεί από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ένα τουλάχιστον) τους τελευταίους 3 μήνες.
- Επαγγελματίες υγείας οι οποίοι εργάζονται σε χώρους με υψηλό κίνδυνο έκθεσης στον ιό της ευλογιάς mpox (π.χ. εργαστήρια, ειδικές μονάδες).
- Άτομα τα οποία έχουν έρθει σε στενή σωματική επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα του ιού της ευλογιάς mpox, σε διάστημα 4 έως και 14 ημερών μετά από την έκθεση, εφόσον δεν έχουν αναπτύξει συμπτώματα, ανεξαρτήτως φύλου.
- Άτομα που έχουν συχνή και στενή επαφή με τις προηγούμενες κατηγορίες.
Μεταξύ των ατόμων που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες, ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο εμβολιασμός των ανοσοκατασταλμένων ατόμων.
Ο ΕΟΔΥ σημειώνει ότι δεν είναι απαραίτητο να δηλώνεται η συγκεκριμένη ομάδα στην οποία ανήκουν οι ενδιαφερόμενοι κατά την προσέλευσή τους για εμβολιασμό.
Πόσο διαρκεί η νόσηση από τον ιό mpox
Η νόσος διαρκεί 2-4 εβδομάδες και είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενη, ενώ τα συμπτώματα είναι πιο ήπια από αυτά της ευλογιάς. Ωστόσο αναφέρεται ποσοστό θνητότητας περίπου 1%. Η σοβαρή μορφή της νόσου αφορά κυρίως ανοσοκατεσταλμένους, παιδιά και εγκύους.
Mpox declared health emergency after WHO calls urgent meeting over deadly strainhttps://t.co/fOq0m8BYWW pic.twitter.com/ZWdpcYh3fK
— Mirror World News (@MirrorWorldNews) August 14, 2024
Τι πρέπει να προσέξουν όσοι ταξιδεύουν
Οι ταξιδιώτες συνιστάται να είναι ενημερωμένοι για τον τρόπο μετάδοσης της νόσου και να τηρούν μέτρα ατομικής προστασίας, όπως:
- Εφαρμογή της υγιεινής των χεριών – συχνό πλύσιμο με νερό και σαπούνι ή χρήση αλκοολούχου αντισηπτικού εάν τα χέρια δεν είναι εμφανώς λερωμένα
- Αποφυγή επαφής των χεριών με το στόμα, τη μύτη και τα μάτια
- Αποφυγή επαφής με άγρια ζώα, ζωντανά ή νεκρά ή κατανάλωσης μη επαρκώς μαγειρεμένου κρέατος που προέρχεται από αυτά
- Αποφυγή επαφής με άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα και ιδιαίτερα δερματικές βλάβες ή βλάβες των γεννητικών οργάνων καθώς και με τα ρούχα και τα κλινοσκεπάσματα τους
- Εφαρμογή ασφαλών σεξουαλικών πρακτικών
- Αποφυγή άμεσης επαφής με ασθενείς, σωματικά υγρά ασθενών, σορούς/ σωματικά υγρά θανόντων
- Αναβολή του ταξιδιού στην περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων συμβατών με ευλογιά των πιθήκων
