Στους σοβαρούς κλυδωνισμούς στην ελληνική κτηνοτροφία και στους φόβους για τη φέτα, που προκαλεί η ευλογιά προβάτων, η οποία εξακολουθεί να εξαπλώνεται σε πολλές περιοχές της χώρας, βρίσκεται στο επίκεντρο του BBC.
Η μαζική θανάτωση κοπαδιών λόγω ευλογιάς προβάτων – απαραίτητη σύμφωνα με τα πρωτόκολλα βιοασφάλειας – έχει οδηγήσει στην απώλεια περίπου 417.000 ζώων, γεγονός που δημιουργεί έντονες ανησυχίες για επάρκεια γάλακτος και πιθανές ελλείψεις φέτας στην αγορά.
Πέρυσι, η Ελλάδα εξήγαγε φέτα αξίας 785 εκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Εξαγωγών
Για τους κτηνοτρόφους, το πλήγμα δεν είναι μόνο οικονομικό. Η απώλεια ζώων που αποτελούν ουσιαστικά την περιουσία και τη ζωή τους συνοδεύεται από έντονο ψυχολογικό φορτίο. «Ένιωσα πως δεν μπόρεσα να προστατεύσω τα ζώα μου», αναφέρει χαρακτηριστικά μία παραγωγός στο BBC που έζησε τη θανάτωση ολόκληρου του κοπαδιού της.
Τα πρώτα κρούσματα της ιογενούς λοίμωξης εντοπίστηκαν στη βόρεια Ελλάδα τον Αύγουστο του 2024. Παρά τα περιοριστικά μέτρα, ο αριθμός των καταγεγραμμένων περιστατικών έφτασε τα 1.702 μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Κάθε επιβεβαιωμένο κρούσμα ενεργοποιεί την υποχρεωτική θανάτωση ολόκληρου του κοπαδιού, μέτρο που – αν και κρίσιμο για τον έλεγχο της νόσου – στερεί πολύτιμο πρόβειο και κατσικίσιο γάλα από την αγορά.
Προειδοποιήσεις για τη φέτα
Η φέτα, που αποτελεί κορυφαίο εξαγώγιμο προϊόν της χώρας και προστατευόμενη ονομασία προέλευσης της ΕΕ, στηρίζεται κατά 70% στο πρόβειο γάλα. Ήδη μικρά τυροκομεία αναφέρουν δυσκολίες στην προμήθεια πρώτης ύλης, προειδοποιώντας για πιθανές ελλείψεις και ανατιμήσεις εφόσον η επιδημία δεν ανασχεθεί σύντομα.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει το δημοσίευμα του BBC, περίπου το 80% του ελληνικού πρόβειου και κατσικίσιου γάλακτος προορίζεται για την παρασκευή φέτας, η οποία αποτελεί προστατευόμενη ονομασία προέλευσης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Αυτό σημαίνει ότι ενώ παρόμοιο τυρί μπορεί να παραχθεί και αλλού στην ΕΕ, δεν μπορεί να ονομαστεί φέτα. Το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να σέβεται αυτήν την απόφαση του 2002 μετά το Brexit», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Πέρυσι, η Ελλάδα εξήγαγε φέτα αξίας 785 εκατομμυρίων ευρώ (909 εκατομμύρια δολάρια· 690 εκατομμύρια λίρες), σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Εξαγωγών. Από αυτά, 520 εκατομμύρια ευρώ πήγαν σε χώρες της ΕΕ και 90 εκατομμύρια ευρώ στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι αποζημιώσεις και τα εμβόλια
Οι κτηνοτρόφοι, οι οποίοι λαμβάνουν αποζημιώσεις 132–220 ευρώ ανά ζώο, υποστηρίζουν ότι τα ποσά δεν καλύπτουν τις πραγματικές απώλειες. Παράλληλα, ασκούν έντονη πίεση στην κυβέρνηση για την έγκριση μαζικών εμβολιασμών, όπως εφαρμόζεται σε γειτονικές χώρες. Ωστόσο, οι αρχές προειδοποιούν ότι ένα τέτοιο μέτρο θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατηγοριοποίηση της Ελλάδας ως ενδημικής χώρας, θέτοντας σε κίνδυνο τις εξαγωγές γάλακτος και φέτας.
Το ζήτημα περιπλέκεται από αναφορές ότι πολλοί παραγωγοί έχουν προχωρήσει σε παράνομους εμβολιασμούς, με μέλη της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής να εκτιμούν ότι ίσως φτάνουν έως και το ένα εκατομμύριο. Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, δέχεται κριτική για καθυστέρηση στη σύσταση της επιστημονικής επιτροπής και για ανεπαρκή μέτρα σε κρίσιμες πρώτες φάσεις της εξάπλωσης της νόσου.
Η ελληνική δικαιοσύνη έχει πλέον ζητήσει εισαγγελικές έρευνες για παραβίαση μέτρων βιοασφάλειας, ενώ οι κτηνοτρόφοι κάνουν λόγο για καθυστερημένες αντιδράσεις που άφησαν χώρο στην ασθένεια να εξαπλωθεί.
Από την πλευρά τους οι κτηνοτρόφοι της Θεσσαλίας, όπως καταγράφει το BBC, ζητούν την έγκριση του μαζικού εμβολιασμού των κοπαδιών τους, ο οποίος, όπως λένε, είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται το πρόβλημα στη Βουλγαρία και την Τουρκία. «Τέτοιος εμβολιασμός επιτρέπεται σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης βάσει των κανόνων της ΕΕ και οι αγρότες ασκούν μεγάλη πίεση στην κυβέρνηση να ζητήσει εμβόλια από το διαθέσιμο απόθεμα της Επιτροπής», σημειώνεται.
