Για τους προοδευτικούς και αριστερούς, οι γεννήσεις και η υπογεννητικότητα είναι από τη φύση τους ένα ζήτημα από τη φύση του «συντηρητικό». Αυτό αναφέρουν οι Financial Times υποστηρίζοντας όμως κάτι τέτοιο δεν έχει λογική. «Παραχωρώντας το πεδίο στη δεξιά, οι προοδευτικοί ίσως τελικά διευκολύνουν την έλευση ενός πιο συντηρητικού και λιγότερο «πράσινου» μέλλοντος» αναφέρουν. Γιατί όμως;
Με το ποσοστό των γεννήσεων σε δυτικές χώρες, όπως Ην. Βασίλειο, Ιταλία, ΗΠΑ και φυσικά Ελλάδα, να βρίσκονται σε ιστορικό χαμηλό γεννήσεων, οι κεντρικοί τραπεζίτες Κριστίν Λαγκάρντ, Άντριου Μπέιλι και Καζούο Ουέντα στο Τζάκσον Χόουλ πρόσφατα ανέδειξαν τις επιζήμιες οικονομικές συνέπειες της γήρανσης των πληθυσμών.
Ενώ αυτή την ανησυχίε σημμερίζεται μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων, ωστόσο, μία κοινωνική ομάδα που εξακολουθεί να αποφεύγει το θέμα είναι η αριστερά. «Η δικαιολογία είναι ότι η επιθυμία να κάνουν οι άνθρωποι περισσότερα παιδιά μπορεί να συνεπάγεται περιορισμό της ατομικής ελευθερίας και οπισθοδρόμηση στην πρόοδο των γυναικών. Επίσης, κάποιοι προοδευτικοί θεωρούν ότι παιδία σημαίνει περισσότερο πληθυσμό και περισσότερη μόλυνση» σημειώνουν οι Financial Times.
Φυσικά ο καθένας έχει δικαίωμα να μη κάνει καθόλου παιδιά ή να κάνει όσα θέλει, αλλά όπως υπογραμμίζει το δημοσίευμα, εάν ένας από τους λόγους για να μην κάνει κανείς παιδιά είναι ότι αυτό «βοηθά τον πλανήτη» ή ότι εκφράζει «προοδευτικές αξίες», τα δεδομένα δεν φαίνεται να στηρίζουν αυτή την άποψη.
Το μεγαλύτερο κόλπο της Δεξιάς
Ειδικότερα, μελέτη του 2024 δημοσιευμένη στο Biodemography and social biology, που επικαλείται το δημοσίευμα, κατέδειξε ότι η αδιαφορία της Αριστεράς για τη μείωση των γεννήσεων πιθανότατα ωθεί τις κοινωνίες σε πιο συντηρητική κατεύθυνση.
Από τις ΗΠΑ μέχρι την Ευρώπη και πέρα, οι συντηρητικοί συνεχίζουν να κάνουν σχεδόν τον ίδιο αριθμό παιδιών όπως παλιότερα.
«Η μείωση εντοπίζεται σχεδόν αποκλειστικά στους προοδευτικούς, με αποτέλεσμα κάθε νέα γενιά να τείνει να είναι λιγότερο αριστερή από όσο θα ήταν διαφορετικά. Αυτό μπορεί τελικά να σημαίνει περισσότερους περιορισμούς στις ατομικές ελευθερίες, όχι λιγότερους» λέει το βρετανικό δημοσίευμα.
Έχει αποδειχτεί ότι οι αξίες των παιδιών επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από εκείνες των γονιών τους. Ένα αυξανόμενο «δημογραφικό χάσμα» αριστεράς-δεξιάς θα μπορούσε να επιβραδύνει αυτή την κίνηση προς τον φιλελευθερισμό και να οδηγήσει σε κοινωνίες και πολιτικούς λιγότερο προοδευτικούς και λιγότερο προσηλωμένους στο περιβάλλον.
«Το μεγαλύτερο «κόλπο» που πέτυχε ποτέ η δεξιά ήταν να πείσει την αριστερά ότι η συζήτηση για οικογένειες και παιδιά είναι συντηρητική υπόθεση. Αντί να ανησυχούν για το αν θα προστεθούν περισσότερα ανθρακικά αποτυπώματα, ίσως οι προοδευτικοί θα έπρεπε να αγκαλιάσουν την προοπτική να μεγαλώσουν τα παιδιά που θα επινοήσουν τις τεχνολογίες ή θα εκλέξουν τις κυβερνήσεις που θα οδηγήσουν στον στόχο της μηδενικής εκπομπής άνθρακα».
Λιγότερο πράσινο μέλλον
Επίσης, σύμφωνα πάντα με τους Financial Times, περισσότεροι άνθρωποι σημαίνει επίσης περισσότερες εκπομπές σε έναν πλανήτη που ήδη «ιδρώνει»
Ωστόσο, οι Financial Times, εξετάζοντας τα στοιχεία λένε ότι συμβαίνει το αντίθετο: παραχωρώντας το πεδίο στη δεξιά, οι προοδευτικοί ίσως τελικά διευκολύνουν την έλευση ενός πιο συντηρητικού και λιγότερο «πράσινου» μέλλοντος.
Ας ξεκινήσουμε από το περιβαλλοντικό επιχείρημα ότι η μείωση των γεννήσεων ωφελεί τον πλανήτη. Αυτό μπορεί να φαίνεται αυτονόητο, αλλά η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη.
Ο συνολικός όγκος εκπομπών εξαρτάται από δύο πράγματα: τον αριθμό των ανθρώπων που εκπέμπουν και το πόσο εκπέμπει ο καθένας. Το πρώτο είναι πιο εύκολα ορατό, αλλά το δεύτερο έχει πολύ μεγαλύτερη επίδραση. Η τεχνολογική πρόοδος και οι «πράσινες» πολιτικές έχουν μειώσει δραματικά το μέσο ανθρακικό αποτύπωμα των Δυτικών τις τελευταίες δεκαετίες, με αποτέλεσμα χώρες όπως η Βρετανία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ να έχουν μειώσει σημαντικά τις συνολικές εκπομπές τους ακόμη και με αυξανόμενους πληθυσμούς. Στην Ιαπωνία, αντίθετα, η εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας μετά το Φουκουσίμα αύξησε τις εκπομπές, παρότι οι γεννήσεις μειώνονταν συνεχώς.
Δεν είναι απλώς ότι η καινοτομία υπερκαλύπτει τη δημογραφία: τα δύο είναι συνδεδεμένα. Χώρες με γηραιότερους πληθυσμούς τείνουν να είναι λιγότερο καινοτόμες και πιο συντηρητικές — παράγοντες που μπορούν να επιβραδύνουν τόσο την ενεργειακή μετάβαση όσο και την ευρύτερη «πράσινη» της οικονομίας και της κοινωνίας τους.
Πράγματι Αμερικανική έρευνα του Ιουνίου κατέληξε ότι στην καλύτερη περίπτωση, η μείωση των γεννήσεων θα έχει αμελητέα επίδραση στις παγκόσμιες θερμοκρασίες και θα έρθει πολύ αργά για να επηρεάσει τους κλιματικούς στόχους. Στη χειρότερη, το καθαρό αποτέλεσμα θα είναι να επιβραδυνθεί η πρόοδος, οδηγώντας τον πλανήτη σε πιο βρώμικη και θερμή πορεία.
