Νέα τάση στην αυτοπαραγωγή ενέργειας, τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού εξαπλώνονται στις πυκνοδομημένες ευρωπαϊκές πόλεις καθώς αποτελούν μια εφικτή λύση σε κτίρια με περιορισμένο χώρο στην ταράτσα για εγκατάσταση ηλιακού συστήματος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Αλλά δεν είναι μόνο εφικτή λύση αλλά και ελκυστική.
Τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού και το όφελος στους λογαριασμούς ρεύματος
Η διαδεδομένη χρήση τους σε Γερμανία, Βέλγιο, Αυστρία, Γαλλία κ.ά. έχει καταδείξει ότι η εγκατάσταση δύο πάνελ των 400 Watt (βατ) μπορεί να μειώσει τουλάχιστον κατά 25% τον λογαριασμό ρεύματος ενός τυπικού νοικοκυριού. Η δαπάνη κυμαίνεται γύρω στα 1.000 ευρώ (με ΦΠΑ) ενώ δεν απαιτείται κόστος εγκατάστασης καθώς ο καταναλωτής μπορεί να τα τοποθετήσει μόνος του.
Ειδικά στην Ελλάδα, όπου το 60% των Ελλήνων κατοικεί σε διαμερίσματα πολυκατοικιών (στοιχεία 2021, Eurostat), στις οποίες η εγκατάσταση πάνελ στην ταράτσα απαιτεί συγκατάθεση των συγκατοίκων του κτιρίου, η νέα τεχνολογία έχει προφανή πλεονεκτήματα.
Για τα φωτοβολταϊκά στα μπαλκόνια (αλλιώς plug-and-play φωτοβολταϊκά) δεν απαιτείται συναίνεση εκτός εάν πρόκειται για διατηρητέο κτίριο ή μνημείο ή βρίσκεται σε παραδοσιακό οικισμό.
Όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ο σύμβουλος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) κ. Στέλιος Ψωμάς, «plug-and-play φωτοβολταϊκά επιτρέπουν στον καθένα να αξιοποιήσει τη δύναμη του ήλιου, εξοικονομώντας χρήματα από τους λογαριασμούς ρεύματος». Άλλωστε, η κάθετη επιφάνεια των πόλεων είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη των στεγών στις πυκνοδομημένες αστικές περιοχές και σε αυτήν τα πάνελ μπαλκονιών ωφελούνται περισσότερο, σε σύγκριση με τα πάνελ στέγης, ακόμη και από τον «χαμηλό» ήλιο του χειμώνα.
Με μια απλή πρίζα SCHUKO
Τα plug-and-play φωτοβολταϊκά συνήθως αποτελούνται από δύο φωτοβολταϊκά πλαίσια, έναν μικρομετατροπέα και ένα απλό σύστημα στήριξης και συνδέονται απ’ ευθείας σε μία πρίζα του κτιρίου.
«Πρόκειται για ένα σύστημα χαμηλού κόστους -ίδιου ή και χαμηλότερου κόστους από ένα ηλιακό θερμοσίφωνα -, εύκολο στην εγκατάσταση, συνήθως Do-It-Yourself, ιδανικό για νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, αλλά και για ενοικιαστές, καθώς με την αλλαγή στέγης μπορούν να το πάρουν μαζί τους στο επόμενο σπίτι», επισημαίνει ο κ. Ψωμάς. Μάλιστα, η εγκατάσταση μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας τυπικές πρίζες SCHUKO που ταιριάζουν καλύτερα στις λειτουργίες plug-and-play του φωτοβολταϊκού μπαλκονιού.
Στην Ελλάδα, όπως και στην Ισπανία οι σύνδεσμοι φωτοβολταϊκών συζητούν με τους διαχειριστές του δικτύου (ο ΣΕΦ συνομιλεί με τον ΔΕΔΔΗΕ στη χώρα μας) ώστε, σύντομα να ξεκαθαρίσουν οι κανόνες για τα συγκεκριμένα συστήματα και να προωθηθεί έπειτα η απαραίτητη νομοθετική ρύθμιση που θα επιτρέπει την εγκατάστασή τους μόνο με γνωστοποίηση στον Διαχειριστή.
Σήμερα, τα νοικοκυριά στη Γερμανία που χρησιμοποιούν ηλιακούς συλλέκτες στο μπαλκόνι τους ξεπερνούν τις 700.000
Το παράδειγμα της Γερμανίας
Τα plug-and-play φωτοβολταϊκά είναι ιδιαιτέρως δημοφιλή, ειδικά στη Γερμανία, όπου τον περασμένο Απρίλιο εγκρίθηκε ένα νέο νομοθετικό πακέτο (Solarpaket-1) το οποίο αποσαφηνίζει τους κανονισμούς σχετικά με ηλιακά συστήματα μπαλκονιού και μειώνει τα διοικητικά εμπόδια.
Σήμερα, τα νοικοκυριά στη Γερμανία που χρησιμοποιούν ηλιακούς συλλέκτες στο μπαλκόνι τους ξεπερνούν τις 700.000 (στοιχεία 2/10/2024), έχοντας διπλασιαστεί από τις αρχές του 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία του αρμόδιου ομοσπονδιακού Διαχειριστή διανομής ηλεκτρικής ενέργεια BNetzA. Τα εγγεγραμμένα συστήματα ανεβάζουν την εγκατεστημένη ισχύ ηλιακών φωτοβολταϊκών μπαλκονιών στη χώρα στα 600 MW (μεγαβάτ).
Σύμφωνα με τον νέο γερμανικό νόμο, τα φωτοβολταϊκά συστήματα θεωρούνται ως plug-and-play φωτοβολταϊκά μπαλκονιού εάν έχουν εγκατεστημένη ισχύ έως 2 κιλοβάτ (kWp) και ισχύ μετατροπέα έως 800 Volt-amperes. Αποσαφηνίζεται ακόμη ότι δεν απαιτείται παρά μια απλή on-line γνωστοποίηση στον πάροχο ρεύματος μέσω ειδικής ψηφιακής πύλης. Επιπλέον, για την περαιτέρω διευκόλυνση των καταναλωτών, το Γερμανικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Κατασκευών (DIBT) ανακοίνωσε ότι τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού δεν θεωρούνται δομικά προϊόντα, οπότε δεν υπάρχουν ειδικές τεχνικές απαιτήσεις για την τοποθέτησή τους
Επιπρόσθετα, οι Γερμανοί για να προωθήσουν περαιτέρω τη νέα τεχνολογία έχουν εξαιρέσει ήδη από τον Ιανουάριο του 2023, τα φωτοβολταϊκά μπαλκονιού από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (0% ΦΠΑ) και ορισμένοι δήμοι έχουν εισαγάγει γενναιόδωρα προγράμματα επιδοτήσεων για την υιοθέτησή τους. Το Βερολίνο, για παράδειγμα, προσφέρει επιδότηση 500 ευρώ σε νοικοκυριά που αγοράζουν φωτοβολταϊκά μπαλκονιού.
Η ΕΕ και οι υπόλοιπες χώρες
Άλλες χώρες που έχουν επιβάλλει 0% ΦΠΑ για τα ηλιακά συστήματα είναι η Αυστρία, η Βρετανία, η Κροατία, η Ιρλανδία, και η Ολλανδία. «Η ΕΕ προτρέπει τα κράτη μέλη να βοηθήσουν στην υιοθέτηση των φωτοβολταϊκών μπαλκονιού, αλλά δεν είναι υποχρεωτικό και δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη από πολλές χώρες, αν και η κατάσταση αλλάζει γοργά», σημειώνει ο κ. Ψωμάς, επισημαίνοντας ότι η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιταλία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Πολωνία και η Πορτογαλία έχουν υιοθετήσει μια ενθαρρυντική στάση έναντι των φωτοβολταϊκών μπαλκονιού.
Το μερίδιο αγοράς των φωτοβολταϊκών μπαλκονιών αποτιμήθηκε το 2023 σε 1,12 δισ. δολάρια με προοπτική να φτάσει στα 4,5 δισ. δολάρια έως το 2032, σύμφωνα με το Global Balcony Solar System Market Research Report (2024). Ο προβλεπόμενος ρυθμός ετήσιας ανάπτυξης της αγοράς προσδιορίζεται για την περίοδο 2024 – 2032 στο 16,76%.
