Αθόρυβα ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom έθεσε στο αρχείο τα σχέδιά του για την ανάπτυξη ενός νέου κόμβου διανομής φυσικού αερίου στην Τουρκία, κλείνοντας την πόρτα σε μια πιθανή ευκαιρία να ανακτήσει μια θέση στις ευρωπαϊκές αγορές που χάθηκαν από την εισβολή στην Ουκρανία.
Η ρωσική Gazprom κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν ήταν βιώσιμη μια τέτοια λύση και έχει σε μεγάλο βαθμό σταματήσει το έργο
Με τους αγωγούς Nord Stream προς τη Γερμανία εκτός λειτουργίας και τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας να έχει λήξει από το 2024, η Gazprom σχεδίαζε να αξιοποιήσει την υποδομή της Τουρκίας – ήδη συνδεδεμένη με δύο μεγάλους ρωσικούς αγωγούς – σε μια προσπάθειά της να επιστρέψει στην Ευρώπη που πριν την εισβολή στην Ουκρανία ήταν η μεγαλύτερη εξαγωγική της αγορά.
Αλλά μετά από μήνες εξέτασης διαφόρων επιλογών, η εταιρεία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν ήταν βιώσιμη μια τέτοια λύση και έχει σε μεγάλο βαθμό σταματήσει το έργο, όπως ανέφεραν στο Bloomberg άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Αυτή η εξέλιξη αφαίρεσε μια δυνατότητα για την Gazprom να αποκαταστήσει τουλάχιστον ένα μέρος των προμηθειών φυσικού αερίου στην Ευρώπη, που άλλοτε απέφεραν στα ταμεία της περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα σε έσοδα. Ωστόσο, ορισμένοι στην εταιρεία ήταν σκεπτικοί από την αρχή ότι το τουρκικό σχέδιο θα λειτουργούσε, ανέφεραν ανώνυμα οι πηγές μιλώντας στο Bloomberg.
Προκλήσεις και προβλήματα με την Τουρκία
Παρά το γεγονός ότι διαφημίστηκε δημόσια από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν μόλις τον Οκτώβριο, η πρόταση αντιμετώπιζε πάντα σημαντικές προκλήσεις. Η Τουρκία δεν διαθέτει εφεδρική χωρητικότητα αγωγών εξαγωγής προς τη νότια Ευρώπη και η Άγκυρα δεν ήταν πρόθυμη να επιτρέψει στην Gazprom να εμπορεύεται από κοινού το φυσικό αέριο, περιορίζοντας τη ρωσική επιρροή στον κόμβο, ανέφεραν οι πηγές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά επίσης με μια πρόταση για την απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου μέχρι το τέλος του 2027.
Ήταν τον Οκτώβριο του 2022, λίγες εβδομάδες μετά την μυστηριώδη έκρηξη των αγωγών Nord Stream, που ο Πούτιν εξέφρασε για πρώτη φορά την ιδέα ενός κόμβου διανομής φυσικού αερίου στην Τουρκία. Με την ενεργειακή επιρροή του Κρεμλίνου στην περιοχή να συρρικνώνεται ραγδαία, παρουσίασε ένα σχέδιο για την Τουρκία ώστε μια μέρα να λαμβάνει ροές ίσες με τη χωρητικότητα του κατεστραμμένου αγωγού Nord Stream, περίπου 55 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. Το έργο θα απαιτούσε δαπανηρούς πρόσθετους αγωγούς κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας, αλλά θα ήταν «οικονομικά βιώσιμο» και πιο ασφαλές από άλλες ευρωπαϊκές διαδρομές, δήλωσε ο πρόεδρος.
Η ιδέα του τουρκικού κόμβου δεν προήλθε από την Gazprom και μπορεί να γεννήθηκε σε πολιτικούς κύκλους κοντά στο Κρεμλίνο, ανέφεραν άτομα που γνωρίζουν το θέμα. Οι διευθυντές της εταιρείας αρχικά εξεπλάγησαν όταν άκουσαν τον Πούτιν να προωθεί δημόσια την ιδέα, είπε ένα άτομο. Παρόλα αυτά, ο εξαγωγικός βραχίονας του γίγαντα φυσικού αερίου άρχισε να εργάζεται ενεργά πάνω στο σχέδιο.
Για ορισμένους υπαλλήλους του κρατικού ρωσικού γίγαντα φυσικού αερίου, ιδίως για εκείνους που εργάζονται στον εμπορικό βραχίονα Gazprom Export, η ιδέα για έναν τουρκικό κόμβο φαινόταν να προσφέρει ένα νέο ξεκίνημα και έναν τρόπο να παραμείνει απασχολημένη μετά την απώλεια μεγάλου μέρους της διεθνούς αγοράς της εταιρείας, είπε ένα άτομο. Η πρόταση είχε επίσης υποστήριξη στην Τουρκία, η οποία έχει τη φιλοδοξία να γίνει ένα περιφερειακό κέντρο εμπορίας φυσικού αερίου με τον δικό της δείκτη τιμών.
Ωστόσο, παρά το ενδιαφέρον της Άγκυρας και τις διαβεβαιώσεις της Μόσχας το 2022 και το 2023 ότι οι διαπραγματεύσεις θα διαρκούσαν μόνο μήνες, το έργο δεν προχώρησε.
Γιατί η Gazprom έχασε το ενδιαφέρον της
Καθώς η Gazprom εξέταζε τις λεπτομέρειες της πρότασης, έχανε όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον της. Σύμφωνα με τις αρχικές συζητήσεις, η Τουρκία σχεδίαζε να διαθέσει στην αγορά το φυσικό αέριο που παραδίδεται στον κόμβο από μόνη της, με την Gazprom να ενεργεί μόνο ως προμηθευτής, ανέφεραν άτομα που γνωρίζουν τις συνομιλίες. Η ρωσική εταιρεία δεν ήταν πρόθυμη να δώσει στην Τουρκία τόσο μεγάλο έλεγχο, είπαν.
Η χωρητικότητα του αγωγού της Τουρκίας προς τα μέλη της ΕΕ, την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, ήταν πολύ περιορισμένη για να διαχειριστεί σημαντικές πρόσθετες ποσότητες αερίου, ανέφερε μία πηγή. Αυτή η περιορισμένη χωρητικότητα για διασυνοριακές ροές υπονόμευσε την προοπτική ενός πλήρους κλίμακας τουρκικού κόμβου με δικό του δείκτη τιμών.
Η Gazprom και το γραφείο Τύπου του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ, ο οποίος επιβλέπει τον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό, ούτε και κάποιος εκπρόσωπος του Κρεμλίνου απάντησε θετικά σε αίτημα για σχολιασμό.
Πέρυσι, σε συνάντηση με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Πούτιν επανέλαβε ότι η τουρκική ιδέα ήταν ακόμα στην ημερήσια διάταξη και θα βοηθούσε στη δημιουργία «ισορροπημένων μηχανισμών τιμολόγησης» για το ρωσικό φυσικό αέριο. Ωστόσο, υπήρχαν ήδη ενδείξεις ότι η φιλοδοξία μειωνόταν, καθώς ο πρόεδρος είχε αποκλείσει νωρίτερα την αποθήκευση μεγάλων όγκων ρωσικού φυσικού αερίου στην Τουρκία, προϋπόθεση για έναν μεγάλο κόμβο.
Τα στελέχη της Gazprom έχουν σταματήσει εδώ και καιρό να συζητούν τον τουρκικό κόμβο τόσο εσωτερικά όσο και σε συναντήσεις με κυβερνητικούς αξιωματούχους της χώρας, ανέφεραν οι πηγές.
Η στάση της Τουρκίας σχετικά με τα σχέδια για τον κόμβο φυσικού αερίου δεν έχει αλλάξει και παραμένει πρόθυμη να συνεργαστεί με τη Ρωσία σε μια κοινοπραξία για την πρωτοβουλία, σύμφωνα με Τούρκο αξιωματούχο που γνωρίζει το θέμα, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. Ωστόσο, η διαδικασία έχει καθυστερήσει για κάποιο χρονικό διάστημα, παραδέχτηκε ο αξιωματούχος.
Πηγή ΟΤ
