H 30ή διεθνής ναυτιλιακή έκθεση του Nor Shipping ολοκληρώθηκε από τις 2 έως τις 6 Ιουνίου 2025 στο NOVA Spektrum στο Lillestrøm της Νορβηγίας, επιβεβαιώνοντας τη φήμη της ως τα «Ποσειδώνια της Νορβηγίας». H κορυφαία ναυτιλιακή διοργάνωση της Σκανδιναβίας που πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια στην ενδιάμεση χρονιά της ελληνικής φημισμένης διεθνούς ναυτιλιακής έκθεσης «Ποσειδώνια», γιόρτασε φέτος 60 έτη συνεχούς παρουσίας.
Με περισσότερους από 50.000 συμμετέχοντες από 85 εθνικότητες στην προηγούμενη έκδοση, η νορβηγική διοργάνωση κατέγραψε εντυπωσιακά στοιχεία συμμετοχής που την καθιστούν ένα από τα κορυφαία ναυτιλιακά events παγκοσμίως.
Το κεντρικό θέμα #Future-Proof και η έμφαση στη βιωσιμότητα με στόχο τις χαμηλότερες εκπομπές CO₂ ανέδειξαν τις περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο ναυτιλιακός κλάδος. Μέσα σε ένα πυκνό πρόγραμμα από συζητήσεις, φόρουμ και πάνελ, η δέσμευση, αξιοποίηση και αποθήκευση άνθρακα (CCUS) μοιράστηκε τα φώτα της δημοσιότητας με το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), τα εναλλακτικά καύσιμα, τις νέες τεχνολογίες πλοίων.
Ωστόσο οι θεματικές ενότητες για τις γεωπολιτικές εντάσεις, τις επιπτώσεις των δασμών Τραμπ για το παγκόσμιο εμπόριο, η νέα ναυπηγική πολιτική των ΗΠΑ που εκφράζεται μέσω και της επιβολής τελών στα πλοία κινεζικής κατασκευής καθώς και ο «σκιώδης στόλος» ρωσικών συμφερόντων εμπλούτισαν τον προβληματισμό και τις ιδέες για μία ανθεκτική ναυτιλία στο μέλλον.
Αισιοδοξία σε μακροχρόνιο ορίζοντα για τις Επενδύσεις στις πράσινες τεχνολογίες
Στο πλαίσιο του TradeWinds Forum, ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε ο διάλογος του Βαγγέλη Μαρινάκη, ιδρυτή και προέδρου της Capital Maritime & Trading Corp., με τον διευθυντή της νορβηγικής ναυτιλιακής εφημερίδας «ΤradeWinds», Julian Bray.
Η συζήτηση ξεκίνησε με την αποτίμηση των μεγάλων επενδύσεων του κ. Μαρινάκη σε πλοία με εναλλακτικά καύσιμα: «Αφού η αγορά επέτρεπε να πραγματοποιούμε κέρδη όλα αυτά τα χρόνια, έπρεπε να επανεπενδύουμε μέρος τους σε νέες τεχνολογίες και ειδικά σε πλοία διπλού καυσίμου LNG. Ηταν ένα επιπλέον κόστος για τα δεξαμενόπλοια διπλού καυσίμου, τα πλοία εμπορευματοκιβωτίων διπλού καυσίμου, ενώ έχουμε αντίστοιχα χαρακτηριστικά στα PSV με μπαταρίες και παρόμοιες τεχνολογίες. Αποφασίσαμε να είμαστε από τους πρώτους που προχώρησαν και στα πλοία μεταφοράς CO₂. Σε κάθε πλοίο υπολογίσαμε ένα επιπλέον κόστος μεταξύ 15 και 30 εκατομμυρίων δολαρίων. Πρόκειται για σημαντική επένδυση. Μέχρι στιγμής είμαστε απογοητευμένοι, γιατί δεν βλέπουμε κανέναν να πληρώνει».
Σημείωσε, όμως, ότι παραμένει αισιόδοξος, ακόμη και εάν η αγορά σήμερα δεν προσφέρει τα αναμενόμενα premiums: «Οταν κατασκευάζεις ένα πλοίο για τα επόμενα 15-20 χρόνια, σκέφτεσαι ότι σε δύο, τρία ή τέσσερα χρόνια θα έχεις κέρδος. Εάν μπορείς να περιμένεις και έχεις ταμειακά διαθέσιμα μπορείς να επιβιώσεις εάν τα πράγματα δεν πάνε καλά, ακόμη και εάν έχεις δώσει premiums που δεν τα έχεις πληρωθεί. Είμαι ακόμη αισιόδοξος. Αρχικά, ήμουν πιο αισιόδοξος, όμως νομίζω ότι είναι θέμα χρόνου. Βεβαίως με την κυβέρνηση Τραμπ ίσως το πράγμα καθυστερήσει. Ομως είμαστε εδώ με μακροπρόθεσμη οπτική όχι απλώς για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια».
Αντίστοιχα, σε σχέση με τους προτεινόμενους νέους κανονισμούς του ΙΜΟ για τα πλοία με καύσιμο LNG, που θα σημαίνουν επιπλέον κόστη από το 2031 και μετά, ο Βαγγέλης Μαρινάκης σημείωσε την απογοήτευσή του αλλά υπογράμμισε ότι «το LNG ως καύσιμο και τα πλοία LNG είναι ένα στοίχημα για το οποίο πρέπει να είμαστε υπομονετικοί», προσθέτοντας την εκτίμηση ότι υπάρχουν στον ορίζοντα σημαντικά premiums.
Capital Link Maritime Leaders Forum. Στιγμιότυπο από το πάνελ με θέμα τους δασμούς, τη γεωπολιτική και παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Από αριστερά προς τα δεξιά: Νικόλας Μπορνόζης, πρόεδρος, Capital Link, Harald Fotland, πρόεδρος, Νορβηγική Ενωση Πλοιοκτητών & διευθύνων σύμβουλος, Odfjell, Gaby Bornheim, πρόεδρος, Γερμανική Ενωση Πλοιοκτητών (VDR) & γενική διευθύντρια, Peter Dohle Schiffahrts-KG, Hing Chao, συνιδρυτής & πρόεδρος, Εμπορικό Επιμελητήριο Ναυτιλίας Χονγκ Κονγκ & εκτελεστικός πρόεδρος, Wah Kwong Maritime Transport Holdings Ltd, Carl-Johan Hagman, πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος, NYK Group Europe, Brian P. Maloney, Partner, Seward & Kissel LLP.
Ερωτηθείς για το εάν υπάρχει δίλημμα ανάμεσα στο να «χτίσει» πλοία στη Νότια Κορέα ή την Κίνα, στο φόντο των διαφόρων αναφορών του προέδρου Τραμπ στα πλοία κινεζικής κατασκευής, ο ιδρυτής και πρόεδρος της Capital Maritime & Trading Corp ήταν σαφής: «Εχουμε παραδοσιακές σχέσεις εδώ και πολλά χρόνια με τις δύο χώρες και τα ναυπηγεία εκεί. Οσον αφορά τους δασμούς, είναι θέμα χρόνου και όλα θα σταθεροποιηθούν μέσα στο τρέχον έτος. Φυσικά, θα υπάρξουν εντάσεις, σκληρές διαπραγματεύσεις, επιπλέον μέτρα. Ομως, όλα αυτά δημιουργούν ευκαιρίες στην αγορά. Αν είσαι εκεί, μπροστά από τον ανταγωνισμό, μπορείς να τα εκμεταλλευθείς».
«Υπάρχουν ευκαιρίες»
Σε σχέση με τη δραστηριοποίηση σε διαφορετικούς ναυτιλιακούς κλάδους, ο Βαγγέλης Μαρινάκης υπογράμμισε τα πλεονεκτήματά της: «Οταν δραστηριοποιείσαι στην αγορά και έχεις εμπειρία σε διάφορους τομείς, αυτό βοηθάει πολύ, γιατί πολύ σπάνια είχαμε όλες τις αγορές να μην αποδίδουν ή όλες τις αγορές να αποδίδουν. Μερικές φορές βλέπουμε ευκαιρίες στον τομέα του LNG, άλλες στα πλοία εμπορευματοκιβωτίων, άλλες στα δεξαμενόπλοια. Αυτό δίνει ένα πλεονέκτημα για να εκμεταλλευθούμε τις ευκαιρίες. Οταν πρόκειται για μια μεγάλη εταιρεία και μπορούμε να παρέχουμε μεγάλο αριθμό πλοίων στους ναυλωτές μας ή να διαπραγματευτούμε με τα ναυπηγεία για αρκετά πλοία, αυτό δίνει ένα επιπλέον πλεονέκτημα για να πετύχουμε καλύτερη τιμή, καλύτερα ναύλα. Από την αρχή του έτους, όλοι είναι πολύ προσεκτικοί. Ολες οι συζητήσεις αφορούν τους δασμούς, τα εμπάργκο, τη σχετική ένταση. Ομως εμείς έχουμε χρονοναυλώσεις με συνολική διάρκεια άνω των 300 ετών. Οπότε υπάρχουν ευκαιρίες».
Επιπλέον, ο κ. Μαρινάκης υπογράμμισε ότι αποδίδει η επένδυση σε νέα πλοία: «Ακόμη και στα μικρότερα πλοία, μιλάμε για 30%, 40%, 50% καλύτερη κατανάλωση. Πρόκειται για τεράστιες διαφορές. Είμαι πολύ αισιόδοξος ότι πολλά από τα νέα πλοία που έρχονται θα βρουν μια θέση και τα επόμενα χρόνια θα έχουν καλές ναυλώσεις. Οσον αφορά το LNG, υπάρχει μεγάλη παραγωγή και αναμένονται άδειες που έχουν καθυστερήσει, μεταξύ άλλων στις Ηνωμένες Πολιτείες με την προηγούμενη κυβέρνηση του κ. Μπάιντεν. Πολλές από αυτές τέθηκαν σε αναστολή και αναμένουμε ότι μέσα στους επόμενους 12 έως 24 μήνες θα λάβουν εγκρίσεις. Το ίδιο ισχύει για την Αυστραλία, καθώς και για χώρες της Αφρικής και αλλού. Και, φυσικά, υπάρχει πολύ LNG στη Ρωσία, και όταν ο πόλεμος τελειώσει σε έξι μήνες, σε έναν χρόνο ή σε ενάμιση χρόνο – άλλωστε έχουν ήδη περάσει τρία χρόνια, οπότε είναι θέμα χρόνου – τότε θα υπάρξει τεράστια ανάγκη για τη μεταφορά αυτού του LNG. Επομένως, για τα επόμενα χρόνια, είμαι αισιόδοξος».
Τέλος, κάνοντας έναν συνολικό απολογισμό, ο Βαγγέλης Μαρινάκης μίλησε για το πώς βλέπει συνολικά τη διαδρομή του σε όλους τους τομείς: «Είμαι περήφανος για όσα έχω πετύχει εκτός Ελλάδας, επειδή η επιχείρησή μας είναι διεθνής, είναι παγκόσμια και αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματός μας. Στην Ελλάδα, η εταιρεία μέσων ενημέρωσης είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Το ποδόσφαιρο, ο Ολυμπιακός, είναι περισσότερο πάθος παρά επιχείρηση. Δεν περιμένουμε να βγάλουμε λεφτά. Χτίζουμε ένα πολύ καλό brand και είναι μια ομάδα που είναι τόσο δημοφιλής σε εκατομμύρια ανθρώπους, οπότε μιλάς με την καρδιά σου, μιλάς για πάθος και αυτό δεν έχει τιμή. Οπότε δεν είναι ότι ανήκει σε μένα, ανήκει σε όλους».
Πλοηγώντας Μέσα στην Αλλαγή
Στο πλαίσιο του συνεδρίου Capital Link Forum η συζήτηση μεταξύ του Knut Ørbeck-Nilssen, διευθύνοντος συμβούλου της DNV Maritime, και του Jan Dieleman, προέδρου της Cargill και του Global Maritime Forum, εξερεύνησε τον αντίκτυπο των δασμών, το μέλλον του παγκόσμιου εμπορίου και τις επιπτώσεις του λεγόμενου «σκοτεινού στόλου».
Ο κ. Dieleman σχολίασε: «Οι δασμοί δεν είναι κάτι καινούργιο. Εχουμε δει δασμούς για πολλά, πολλά χρόνια. Εχουμε δει γεωπολιτικές καταστάσεις για πολλά, πολλά χρόνια. Η πραγματική διαφορά είναι η ταχύτητα με την οποία έρχονται και ο απλός όγκος τους».
Η Marie-Caroline Laurent, ανώτερη αντιπρόεδρος του ομίλου MSC, δήλωσε στο TradeWinds Shipowners Forum ότι τα λιμενικά τέλη των ΗΠΑ δεν θα αποτελέσουν εμπόδιο για την παραγγελία περισσότερων πλοίων στην Κίνα. «Θα χρειαστούμε νέα πλοία λόγω της ενεργειακής μετάβασης. Αυτά τα πλοία σήμερα κατασκευάζονται σε μεγάλο βαθμό στην Κίνα. Εχουν την τεχνογνωσία, έχουν τις δυνατότητες» τόνισε.
Στο Capital Link Forum, o πρόεδρος της Νορβηγικής Ενωσης Πλοιοκτητών και διευθύνων σύμβουλος της Odfjell, Harald Fotland, συμφώνησε πως πρέπει να μειωθεί η εξάρτηση από μία μόνο χώρα για την κατασκευή πλοίων, αλλά διαφώνησε με τις προσεγγίσεις που προτείνονται. Ανέφερε ότι οι μεταφορές αυτοκινήτων πλήττονται ιδιαίτερα, ενώ τα δεξαμενόπλοια και τα φορτηγά πλοία επηρεάζονται λιγότερο.
Η Dr. Bornheim, διευθύνουσα σύμβουλος της Peter Döhle Schiffahrts-KG και πρόεδρος της Ενωσης Γερμανών Εφοπλιστών (VDR), εξήγησε πως, παρότι είχε αντιρρήσεις, η εταιρεία της προχώρησε ξανά σε παραγγελίες πλοίων στην Κίνα. Οι μακροχρόνιες απαιτήσεις αξιοπιστίας και κόστους παραμένουν κυρίαρχες.
Στο TradeWinds Shipowners Forum, τόσο ο διευθύνων σύμβουλος της Gard, Rolf Thore Roppestad, όσο και ο επικεφαλής της Frontline, Lars Barstad, δήλωσαν ότι η συνεχιζόμενη και αυξημένη παρουσία του σκοτεινού στόλου και η αφθονία αγοραστών ρωσικού πετρελαίου, σε μη δυτικές χώρες σημαίνει ότι τα μέτρα των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατά του εμπορίου ρωσικού πετρελαίου έχουν αποτύχει.
Η πράσινη μετάβαση
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι δήλωσε κατά τη διάρκεια της κεντρικής ομιλίας του στο Ocean Leadership Conference ότι η μετάβαση προς καθαρότερη ενέργεια είναι σε εξέλιξη, καθοδηγούμενη από θεμελιώδεις παράγοντες και απειλείται μόνο ο ρυθμός της μετάβασης.
«Η ναυτιλία έχει μια ευκαιρία εδώ, φίλοι μου. Η Νορβηγία έχει την ευκαιρία να ηγηθεί, να βοηθήσει τον κόσμο να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες αυτής της μετάβασης» δήλωσε ο κ. Κέρι, «μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για τον υπόλοιπο κόσμο να ακολουθήσει» πρόσθεσε.
Στο Ocean Leadership Conference μίλησε και ο Andrew Forrest, ιδρυτής της Fortescue Metals, ο οποίος ασχολήθηκε με την πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας με έκκληση για άμεση μετάβαση της ναυτιλίας σε πράσινη ενέργεια έως το 2030.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για το Nor-Shipping 2025 στο Οσλο, ο Ιντάν Οφερ, επικεφαλής της Eastern Pacific Shipping και της CoolCo, επανέλαβε τη στρατηγική του δέσμευση στις επενδύσεις LNG, παρά τη σημερινή πρόκληση της υπερπροσφοράς στην αγορά. Ο κ. Οφερ τόνισε την προτίμησή του στο LNG και στην αμμωνία ως ρεαλιστικά καύσιμα μετάβασης, ενώ αναφέρθηκε και στη συνεργασία με την MSC για την κατασκευή πλοίων ανεφοδιασμού LNG, ενισχύοντας την παρουσία του στον αναπτυσσόμενο αυτόν τομέα.
Η Νέα Εποχή της Ναυτιλίας Ανθρακα
Η Clarksons διοργάνωσε σεμινάριο με επίκεντρο τη ναυτιλία LCO₂ (υγροποιημένου διοξειδίου του άνθρακα). Η εκδήλωση έφερε κοντά βασικούς παράγοντες από ολόκληρη την αλυσίδα αξίας της δέσμευσης, αξιοποίησης και αποθήκευσης άνθρακα (CCUS) – συμπεριλαμβανομένων πλοιοκτητών, αναπτυξιακών έργων CCS, τεχνολογικών παρόχων και βιομηχανικών ρυπαντών.
TradeWinds Shipowners Forum. Στιγμιότυπο από τη συζήτηση με θέμα την πράσινη μετάβαση, τις επενδύσεις και τις προκλήσεις για τη ναυτιλία. Από αριστερά προς τα δεξιά: Julian Bray, Editor-in-Chief, TradeWinds (Συντονιστής) – Andrian Dacy, διευθύνων σύμβουλος και επικεφαλής Επενδύσεων, J.P. Morgan Asset Management, Global Transportation Group, Rolf Thore Roppestad, διευθύνων σύμβουλος, Gard, Sveinung Oftedal, κύριος διαπραγματευτής για την Πράσινη Ναυτιλία, Νορβηγικό Υπουργείο Κλίματος και Περιβάλλοντος, Marie-Caroline Laurent, ανώτερη αντιπρόεδρος Ομίλου, Maritime Policy & Government Affairs, MSC Group, Richard Beyer, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος, NYK Group Europe.
Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο Γεράσιμος Καλογηράτος, διευθύνων σύμβουλος της Capital Clean Energy Carriers, ο οποίος μίλησε για την επείγουσα ανάγκη ανάπτυξης υποδομών CCS με αποδοτικότητα. Τόνισε τη σημασία οικονομικά βιώσιμων λύσεων μεταφοράς, δίνοντας έμφαση στην τεχνολογία LCO₂ χαμηλής πίεσης, ως καθοριστικό παράγοντα για την ευρείας κλίμακας εφαρμογή της δέσμευσης, αξιοποίησης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS). Την ίδια στιγμή, ο πρώτος LCO₂ μεταφορέας στον κόσμο ανεφοδιαζόταν με αέριο για να φορτώσει το παρθενικό του φορτίο για το πρωτοποριακό έργο Northern Lights CCS. Μια συμβολική στιγμή, που σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής στη μεταφορά και αποθήκευση άνθρακα.
Η Clarksons παρουσίασε επίσης μια επίκαιρη ενημέρωση αγοράς, αναδεικνύοντας τη ραγδαία επιτάχυνση στον τομέα CCS τόσο στην Ασία όσο και στην Ευρώπη. Τόνισε τη σημαντική αύξηση δραστηριότητας τους τελευταίους έξι μήνες. Ενα βασικό σημείο ήταν η πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αναγνώρισε 44 εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου που, σύμφωνα με τον Κανονισμό για τη Βιομηχανία Μηδενικών Εκπομπών (NZIA), θα υποχρεωθούν να δεσμεύουν και αποθηκεύουν 50 εκατομμύρια τόνους CO₂ ετησίως μέχρι το 2030. Αυτό το ρυθμιστικό ορόσημο αναμένεται να λειτουργήσει ως ισχυρός μοχλός επενδύσεων και καινοτομίας σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας CCS.
