Τέσσερα χρόνια μετά το πρώτο πληθωριστικό κύμα -από το καλοκαίρι του 2021- όχι μόνο δεν έχουμε ξεμπερδέψει με την ακρίβεια, αλλά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με νέα επιτάχυνση των ανατιμήσεων.
Όσοι κατάφεραν και πήγαν διακοπές το καλοκαίρι, έστω και μια εβδομάδα, αλλά και όσοι έμειναν στις πόλεις, το ένιωσαν στο πετσί τους. Τα πακέτα διακοπών, το ρεύμα, τα ενοίκια, μια σειρά αγαθών και υπηρεσιών, από τα εστιατόρια μέχρι τα τρόφιμα και τα ασφάλιστρα υγείας, δεν «τσίμπησαν» απλώς, αλλά ακρίβυναν αισθητά.
Μπορεί ο πληθωρισμός να «ταΐζει» τα ταμεία του κράτους, με υπερέσοδα από τους έμμεσους φόρους και το φόρο εισοδήματος, αλλά ροκανίζει την ήδη μειωμένη αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Eκείνα με τη σειρά τους περιορίζουν περεταίρω τις μη ελαστικές δαπάνες. Ο αντίκτυπος είναι ήδη αισθητός στο μικρομεσαίο λιανεμπόριο -πλην των τροφίμων- που δεν «αναστήθηκε» ούτε με τις θερινές εκπτώσεις. Ακόμα και η εστίαση, που παραδοσιακά επωφελείται από την τουριστική σεζόν, βλέπει τους τζίρους να ασθμαίνουν. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων Γιώργο Καββαθά, η μέση απόδειξη στην εστίαση έχει μειωθεί 15%-20% – μολονότι ακόμα και το «ταπεινό» σουβλάκι κοντεύει να γίνει είδος πολυτελείας.
Εν όψει της ΔΕΘ
Η κυβέρνηση, στριμωγμένη όσο ποτέ, μετά τα σκάνδαλα του ΟΠΕΚΕΠΕ και τις καταστροφικές πυρκαγιές, ετοιμάζει επίθεση φιλίας στη μεσαία τάξη, με πακέτο παροχών στη ΔΕΘ. Είναι αμφίβολο όμως αν οι όποιες εξαγγελίες θα σταθούν ικανές να αντισταθμίσουν την ακρίβεια. Πόσο μάλλον όταν δεν λαμβάνονται δραστικά μέτρα περιορισμού της αισχροκέρδειας και του πληθωρισμού της απληστίας», με έλεγχο των ολιγοπωλίων και ενίσχυση του ανταγωνισμού.
Φθινόπωρο ακρίβειας
Στο μέτωπο των τροφίμων, που μαζί με τη στέγαση και τις μετακινήσεις αποτελούν τον κορμό των πάγιων εξόδων των νοικοκυριών, τα σημάδια είναι ανησυχητικά.
Δεν είναι μόνο οι τσουχτερές ανατιμήσεις στη λιανική, ιδίως στα φρέσκα τρόφιμα, αλλά και οι ανατιμήσεις στη χονδρική.
Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις τιμές χονδρικής στη βιομηχανία, τα εισαγόμενα τρόφιμα και πρώτες ύλες αυξήθηκαν κατά 7,9% τον Ιούνιο, ενώ είχαν προηγηθεί αυξήσεις 7,5% τον Μάιο και 7,1% τον Απρίλιο.
Είναι θέμα χρόνου οι παραπάνω ανατιμήσεις να περάσουν και στο ράφι, πιέζοντας ανοδικά τις τιμές συσκευασμένων τροφίμων, όπως έχει ήδη γίνει με τον καφέ, το κακάο, τα σοκολατοειδή, τα είδη πρωϊνού.
Πληθωρισμός απληστίας
«Οι αυξήσεις στα τρόφιμα δεν δικαιολογούνται. Είναι ξεκάθαρα προϊόν της απληστίας των κερδών και της αισχροκέρδειας, αφού φέτος είχαμε μεγάλη πρωτογενή παραγωγή», δηλώνει στο in ο Aπόστολος Ραυτόπουλος, πρόεδρος της Ένωσης Εργαζόμενων Καταναλωτών Ελλάδας (ΕΕΚΕ)
«Μιλάμε καθημερινά με πλήθος παραγωγών και κτηνοτρόφων σε όλη την Ελλάδα, στο πλαίσιο της καλοκαιρινής μας περιοδείας. Φέτος οι αγρότες είχαν πολύ πιο πλούσια σοδειά από πέρυσι σε μια σειρά προϊόντων. Για παράδειγμα το σκληρό σιτάρι, φέτος το αγοράζουν οι βιομηχανίες ζυμαρικών από τους παραγωγούς στα 22 λεπτά το κιλό, από 24 πέρυσι. Είδατε εσείς μειώσεις στα ζυμαρικά; Εμείς βλέπουμε αυξήσεις, π.χ. πακέτο μακαρόνια σε γνωστή αλυσίδα πήγε σε ένα μήνα από τα 70 στα 75 λεπτά».
Το ποσό μπορεί να φαίνεται μικρό μπροστά στον ορυμαγδό της ακρίβειας, αλλά μην ξεχνάμε ότι αντιστοιχεί σε ποσοστιαία αύξηση άνω του 7%, που προστίθεται στις προηγούμενες ανατιμήσεις, όσο και αν καμουφλάρεται προσωρινά από τις προσφορές.
Σύμφωνα με τον κ. Ραυτόπουλο οι ανατιμήσεις στα ράφια είναι καθημερινές. «Το ίδιο προϊόν, επώνυμων αλλαντικών, που έκανε χθες 19.90 ευρώ, σήμερα το είδα να πωλείται στο ίδιο σουπερμάρκετ, στο ίδιο τοπικό υποκατάστημα, 19.94», μας λέει.
Η διαφορά περνάει αρχικά απαρατήρητη, όταν όμως τα «καρτελάκια» αλλάζουν από μέρα σε μέρα σε σωρεία προϊόντων, το αποτέλεσμα αποτυπώνεται στην απόδειξη του ταμείου.
Το σύνδρομο του βραστού βατράχου
Εφόσον ισχύουν όσα μεταφέρει ο πρόεδρος της ΕΕΚΕ, φαίνεται πως οι ανατιμήσεις ακολουθούν μέθοδο του «βραστού βατράχου». Όταν ρίξεις ένα βάτραχο σε μια κατσαρόλα με καυτό νερό, εκείνος αντιδρά και πηδάει έξω. Όταν όμως ανεβάζεις σταδιακά τη θερμοκρασία του νερού, το βατράχι ξοδεύει όλη του την ενέργεια για να προσαρμοστεί και πριν το καταλάβει έχει ήδη βράσει. Αντίστοιχα, η σταδιακή μετακύλιση των ανατιμήσεων βοηθάει να «γλυκάνει» το χτύπημα και ο καταναλωτής να το αποδεχθεί ως φυσική κατάσταση.
Έρχονται νέες ανατιμήσεις
«Είμαι σίγουρος ότι θα υπάρξουν νέες ανατιμήσεις από το φθινόπωρο. Θα παρουσιάσουν την απληστία των κερδών ως κλιματική αλλαγή ή ως οτιδήποτε άλλο, προκειμένου να δικαιολογήσουν τις αυξήσεις, συνεχίζει ο εκπρόσωπος των καταναλωτών. «Μετά την κατάργηση του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, έχει γίνει γαία πυρί μιχθήτω. Η παραπλάνηση του καταναλωτή πάει γόνατο», μας λέει, με τη χαρακτηριστική έκφραση του προφορικού λόγου.
Ο ίδιος επιμένει ότι υπάρχει κερδοσκοπία, σε όλους τους κρίκους της αλυσίδας των τροφίμων, με αποτέλεσμα από το χωράφι στο ράφι οι τιμές να ανεβαίνουν από 3 ως και 10 φορές σε εξαιρετικές περιπτώσεις. «Δεν ψήφισαν νόμο ότι κανένα προϊόν δεν θα φεύγει από το χωράφι χωρίς ηλεκτρονικό δελτίο αποστολής ή τιμολόγιο; Γιατί δεν έχει εφαρμοστεί;» αναρωτιέται.
Η ΕΕΚΕ επιμένει στο αίτημα για τη μείωση του ΦΠΑ σε βασικά τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, κάτι που η κυβέρνηση αρνείται πεισματικά. «Ίσως ακούσουμε κάτι γι’ αυτό στη ΔΕΘ. Μπορεί να το παρουσιάσουν ως θετική εξαγγελία στους καταναλωτές, αλλά είναι υποχρέωση της χώρας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, διαφορετικά θα αντιμετωπίσει πρόστιμα», καταλήγει.
