Η Κίνα βιώνει μια σημαντική αύξηση στον «κόκκινο τουρισμό», μια κρατικά προβεβλημένη μορφή εγχώριων ταξιδιών που προωθεί επισκέψεις σε χώρους ιστορικής σημασίας για το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ).
Αυτές οι τοποθεσίες – πεδία μαχών, αίθουσες μνημείων και μουσεία που συνδέονται με την επαναστατική ιστορία – προσελκύουν εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο, από πιστά στελέχη του κόμματος μέχρι νέες οικογένειες. Το κίνημα αντανακλά τόσο τον πατριωτισμό όσο και τη στρατηγική χρήση της ιστορίας από το κόμμα για την ενίσχυση της ιδεολογικής ενότητας και της εθνικής ταυτότητας υπό τον Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, σημειώνουν οι Financial Times.
Ένα ζωντανό παράδειγμα είναι το πέρασμα Loushan στην επαρχία Guizhou, όπου ομάδες αξιωματούχων του κόμματος στέκονται σε σχηματισμό ακούγοντας τους οδηγούς να αφηγούνται ιστορίες για τον ηρωισμό του Κόκκινου Στρατού κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Πορείας της δεκαετίας του 1930.
Η μάχη του Loushan σηματοδότησε την πρώτη μεγάλη νίκη του Κόκκινου Στρατού εναντίον των Εθνικιστών, συμβολίζοντας το θάρρος και τη θυσία. Οι επισκέπτες, περιτριγυρισμένοι από δασωμένους λόφους και έντονη μουσική υπόκρουση, ακούν ιστορίες μαρτύρων που έδωσαν τη ζωή τους για την επανάσταση. Τέτοιες τοποθεσίες συνδυάζουν την επίσημη μνήμη με τον συναισθηματικό εθνικισμό.
Κοντά βρίσκεται το Zunyi, μια πόλη που βρίσκεται τώρα στην καρδιά του κόκκινου τουρισμού. Ήταν εδώ που ο Μάο Τσε Τουνγκ ανήλθε σε εξέχουσα θέση στη Διάσκεψη του Zunyi του 1935, πείθοντας τους ηγέτες του κόμματος να υιοθετήσουν τη στρατηγική του αντάρτικου – ένα σημείο καμπής που οδήγησε στην τελική του κυριαρχία.
Το κτίριο του συνεδρίου, που διατηρείται ως μουσείο, εκθέτει κειμήλια όπως γράμματα, χάρτες, όπλα και προσωπικά αντικείμενα από τον Κόκκινο Στρατό. Ο Σι Τζινπίνγκ έχει επισκεφθεί το Zunyi δύο φορές, τονίζοντας τη συμβολική του αξία για τη διατήρηση της «σωστής» ηγεσίας του κόμματος και της «πνευματικής κληρονομιάς» της επανάστασης.
To πέρασμα Loushan
Αυξάνεται η δημοτικότητα του κόκκινου τουρισμού
Η δημοτικότητα του κόκκινου τουρισμού έχει αυξηθεί δραματικά, με επίσημες εκτιμήσεις να υποδηλώνουν περίπου 2 δισεκατομμύρια επισκέψεις ετησίως. Πόλεις όπως το Zunyi βλέπουν τον πληθυσμό τους να διπλασιάζεται κατά τη διάρκεια των διακοπών. Ενώ πολλές εκδρομές διοργανώνονται από κυβερνητικούς φορείς για ιδεολογική εκπαίδευση, αυξανόμενος αριθμός ιδιωτών πολιτών πραγματοποιεί επίσης προσκυνήματα με δική τους πρωτοβουλία.
Οι επισκέπτες περιλαμβάνουν ηλικιωμένους πολίτες που έζησαν την οικονομική άνοδο της Κίνας και νεαρά ζευγάρια που, παρά το γεγονός ότι δεν βίωσαν ποτέ επαναστατικές δυσκολίες, επιδεικνύουν έντονο πατριωτικό ενθουσιασμό. Μια νεαρή τουρίστρια από το Σιτσουάν εξήγησε στους FT ότι βλέποντας σκηνές μάχης και αντικείμενα από πρώτο χέρι τη βοήθησε να εκτιμήσει ότι η ευημερία της Κίνας «κερδίστηκε με το αίμα των προγόνων μας».
Οι ειδικοί σημειώνουν ότι ο κόκκινος τουρισμός λειτουργεί τόσο ως ψυχαγωγία όσο και ως εκπαίδευση, αλλά ο βαθύτερος στόχος του είναι ιδεολογικός. Σύμφωνα με τον μελετητή Τζόσεφ Τορίγκιαν, χρησιμεύει στο «μπόλιασμα» των πολιτών -ιδίως των νέων- ενάντια στις δυτικές ιδέες χρησιμοποιώντας την ιστορία ως ηθική διδασκαλία.
Οι περιηγήσεις αποσκοπούν στην ενίσχυση της πεποίθησης για την αποστολή του κόμματος και τη συνέχεια μεταξύ των παρελθοντικών και των παρόντων αγώνων. Η προσέγγιση αντικατοπτρίζει παλαιότερες παραδόσεις προπαγάνδας στη Σοβιετική Ένωση και την Ανατολική Γερμανία, όπου η συμμετοχή σε ιστορικά βασισμένες αστικές τελετουργίες ενίσχυε την πολιτική αφοσίωση.
Ωστόσο, αυτή η προσεκτικά επιμελημένη μνήμη παραλείπει επώδυνα κεφάλαια της σύγχρονης κινεζικής ιστορίας. Οι φρικαλεότητες του Μεγάλου Άλματος Προς τα Εμπρός και της Πολιτιστικής Επανάστασης, που προκάλεσαν δεκάδες εκατομμύρια θανάτους, απουσιάζουν αξιοσημείωτα από τα μουσειακά εκθέματα και τις ξεναγήσεις.
Παράλειψη επώδυνων ιστορικών στιγμών
Η αφήγηση επικεντρώνεται αποκλειστικά στον θρίαμβο, τη θυσία και την ενότητα, παρά στα βάσανα ή τα λάθη που σχετίζονται με την κυριαρχία του Μάο. Με αυτόν τον τρόπο, ο κόκκινος τουρισμός ενσαρκώνει τόσο την ανάμνηση όσο και την επιλεκτική αμνησία, δίνοντας έμφαση στην υπερηφάνεια και την ηθική δύναμη, αποφεύγοντας παράλληλα τη διαφωνία ή την κριτική σκέψη.
Παρά αυτές τις προπαγανδιστικές κορώνες, ο συναισθηματικός αντίκτυπος των χώρων μπορεί να είναι γνήσιος. Σε μικρά νεκροταφεία και πύργους μνημείων, οι επισκέπτες συχνά συναντούν βετεράνους και ντόπιους που μιλούν ειλικρινά για το καθήκον και τη μνήμη. Ένας ξεναγός, απαγγέλλοντας το ποίημα του Μάο «Πέρασμα Λουσάν», περιέγραψε το τοπίο ως «σκουροπράσινα βουνά που κυλούν σαν τη θάλασσα, το ηλιοβασίλεμα που σβήνει, αιματοβαμμένο» – μια ποιητική σύνδεση μεταξύ φυσικής ομορφιάς και επαναστατικής θυσίας.
Η εμπορευματοποίηση συνυφαίνεται επίσης με την ευλάβεια. Τα καταστήματα δώρων πωλούν προτομές του Μάο, κούπες καφέ και λούτρινα στρατιωτάκια του Κόκκινου Στρατού, συνδυάζοντας την επαναστατική νοσταλγία με την καταναλωτική κουλτούρα. Το πιο ακριβό σουβενίρ – ένα άγαλμα του Μάο που κοστίζει σχεδόν 1200 δολάρια – δείχνει πώς η ιδεολογία και το εμπόριο συνυπάρχουν άνετα στη σύγχρονη πολιτική οικονομία της Κίνας.
Τελικά, η άνθηση του κόκκινου τουρισμού στην Κίνα αντανακλά ένα ισχυρό μείγμα εθνικής υπερηφάνειας, πολιτικών μηνυμάτων και οικονομικών ευκαιριών. Παρέχει συναισθηματική σύνδεση για τις μεγαλύτερες γενιές, πατριωτική εκπαίδευση για τους νέους και νομιμοποίηση για τη συνεχιζόμενη κυριαρχία του ΚΚΚ.
Γιορτάζοντας τον ηρωισμό του παρελθόντος, αποφεύγοντας παράλληλα τα τραύματα της ιστορίας, ο κόκκινος τουρισμός ενώνει και ελέγχει τη συλλογική μνήμη – διασφαλίζοντας ότι η επαναστατική ιστορία της Κίνας παραμένει ακρογωνιαίος λίθος της εθνικής της ταυτότητας στην εποχή του Σι.
Πηγή: ΟΤ
