Η εγκυμοσύνη οδηγεί σε μια μόνιμη «αναδιαμόρφωση» των νευρώνων του εγκεφάλου, σύμφωνα με έρευνα που παρέχει νέες γνώσεις σχετικά με την επίδραση των ορμονών στη συμπεριφορά. Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια, αποκάλυψε ότι τα μητρικά τους ένστικτα ενεργοποιήθηκαν από αλλαγές στον εγκέφαλο που συμβαίνουν ως απάντηση στα οιστρογόνα και την προγεστερόνη στο τέλος της εγκυμοσύνης.
Παρόμοιες αλλαγές είναι πιθανό να συμβαίνουν και στον ανθρώπινο εγκέφαλο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι οποίοι ανέφεραν ότι η έρευνα θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για την καλύτερη κατανόηση της γονεϊκής συμπεριφοράς και της ψυχικής υγείας μετά τον τοκετό.
Ο Δρ Jonny Kohl, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας στο Francis Crick Institute του Λονδίνου, δήλωσε: «Γνωρίζουμε ότι το γυναικείο σώμα αλλάζει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για να προετοιμαστεί για την ανατροφή των παιδιών. Ένα παράδειγμα είναι η παραγωγή γάλακτος, η οποία ξεκινά πολύ πριν από τον τοκετό. Η έρευνα αυτή μας δείχνει ότι τέτοιες προετοιμασίες γίνονται και στον εγκέφαλο».
Τα ευρήματα είναι σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα απεικόνισης εγκεφάλου σε γυναίκες, η οποία έδειξε αλλαγές στον όγκο και τη δραστηριότητα του εγκεφάλου που διαρκούν πολύ μετά την εγκυμοσύνη. Ωστόσο, ο Kohl επεσήμανε ότι «η γονεϊκότητα είναι προφανώς πολύ πιο σύνθετη στους ανθρώπους». «Δεν χρειάζεται να βασιζόμαστε τόσο πολύ σε αυτές τις ορμονικές αλλαγές», σημείωσε.
Οι μελέτες πραγματοποιήθηκαν σε ποντίκια, τα οποία υφίστανται μια δραματική αλλαγή στη συμπεριφορά τους, με τα παρθένα θηλυκά να μην δείχνουν κανένα ενδιαφέρον για τα μωρά και τις μητέρες ποντίκια να περνούν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους φροντίζοντας τα μικρά τους. Προηγουμένως, υπήρχε η άποψη ότι η έναρξη αυτής της συμπεριφοράς συνέβαινε κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά τον τοκετό, και πιθανώς πυροδοτείται από ορμόνες όπως η οξυτοκίνη. Ωστόσο, η τελευταία έρευνα τοποθετεί αυτή την αλλαγή σε ένα πιο πρώιμο στάδιο και υποδηλώνει επίσης ότι οι αλλαγές μπορεί να είναι μόνιμες.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν μικροσκοπικές συσκευές που ήταν συνδεδεμένες στα κεφάλια των ποντικιών, προκειμένου να γίνεται άμεση καταγραφή από νευρώνες στον υποθάλαμο του εγκεφάλου, ο οποίος έχει ήδη συνδεθεί με γονικές συμπεριφορές. Οι εγγραφές έδειξαν ότι τα οιστρογόνα μείωσαν τη βασική δραστηριότητα αυτών των νευρώνων, αλλά τους έκαναν και πιο ευαίσθητους στα εισερχόμενα σήματα.
Η προγεστερόνη «αναδιαμόρφωσε» τις εισόδους τους, προκαλώντας τον σχηματισμό περισσότερων νευρικών συνάψεων (Η σύναψη είναι ένα μικρό διάκενο στο άκρο ενός νευρώνα που επιτρέπει τη μετάδοση ενός σήματος από τον ένα νευρώνα στον επόμενο) έτσι ώστε να ενισχύεται η συνδεσιμότητα των νευρώνων του υποθαλάμου με άλλες περιοχές του εγκεφάλου. Αυτές οι αλλαγές φαίνεται να είναι μόνιμες.
Πιστεύουμε ότι αυτές οι αλλαγές, που συχνά αναφέρονται ως “baby brain”, προκαλούν μια αλλαγή στις προτεραιότητες. Τα παρθένα ποντίκια επικεντρώνονται στο ζευγάρωμα, οπότε δεν χρειάζεται να ανταποκρίνονται στα μωρά άλλων θηλυκών ποντικιών, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μητέρες πρέπει να έχουν ισχυρή γονεϊκή συμπεριφορά για να εξασφαλίσουν την επιβίωση των μωρών, δήλωσε ο Kohl. «Αυτό που είναι συναρπαστικό είναι ότι αυτή η αλλαγή δεν συμβαίνει κατά τη γέννηση, ο εγκέφαλος προετοιμάζεται πολύ νωρίτερα για αυτή τη μεγάλη αλλαγή στη ζωή».
Όταν τα ποντίκια τροποποιήθηκαν ώστε οι νευρώνες να μην ευαίσθητοι στις ορμόνες, δεν υπήρξε καμία αλλαγή στη γονεϊκή συμπεριφορά ακόμη και μετά τον τοκετό, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχει ένα κρίσιμο σημείο στο τέλος της εγκυμοσύνης κατά το οποίο οι ορμόνες αυτές επιδρούν.
Στους ανθρώπους, οι ορμονικές αλλαγές δεν είναι ούτε η μοναδική ούτε η πρωταρχική επίδραση στη γονεϊκή συμπεριφορά. Ωστόσο, η κατανόηση των αλλαγών που γίνονται στον εγκέφαλο θα μπορούσε να προσφέρει νέες γνώσεις σχετικά με τις επιρροές στον γονεϊκό δεσμό και σε καταστάσεις όπως η επιλόχειος κατάθλιψη και η ψύχωση.
Ο καθηγητής Robert Froemke του NYU Langone, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, δήλωσε: «Υπάρχουν ακόμα πολλά που δεν καταλαβαίνουμε για τη γονεϊκότητα και τι σηματοδοτούν οι ορμόνες για το σώμα και τον εγκέφαλο. Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Η γονεϊκότητα είναι από τις πιο δύσκολες συμπεριφορές. Δεν υπάρχει μεγάλο περιθώριο για ‘δοκιμές και λάθη’, ειδικά στις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό, όταν τα βρέφη χρειάζονται μεγάλη φροντίδα».
«Οι ορμονικές αλλαγές που τεκμηριώνονται στην έρευνα φαίνεται να βοηθούν στην προετοιμασία του εγκεφάλου να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του βρέφους αμέσως μετά τον τοκετό, έτσι ώστε τα τρωκτικά, όπως και οι νέοι γονείς, να μπορούν να κάνουν καλή δουλειά και να είναι ευαίσθητα με τα μωρά τους το συντομότερο δυνατό», πρόσθεσε ο Froemke.
Με άλλα λόγια, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την εγκυμοσύνη βοηθούν στην προετοιμασία του εγκεφάλου της μητέρας για τη γονεϊκότητα, κάτι που είναι σημαντικό για την ικανότητα των γονέων να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των νεογνών τους.
