Η Gen Z φαίνεται να επιθυμεί διακαώς να κάνει επενδύσεις που θα αποφέρουν κέρδη και στο μυαλό τους μία ιδανική ζωή. Εντούτοις, η τρέχουσα οικονομία θέτει αρκετά εμπόδια στα πλάνα τους.
Ιστορίες που προκαλούν πανικό για επενδύσεις
Ο Έντ Έλσον, ένας 26χρονος αναλυτής ερευνών και συμπαρουσιαστής του podcast Prof G Markets, έχει ακούσει αμέτρητες ιστορίες για προηγούμενες γενιές που πλούτισαν από μετοχές.
Ο συμπαρουσιαστής του, ο καθηγητής της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και επιχειρηματίας Σκοτ Γκάλογουεϊ, 60 ετών, επένδυσε 800.000 δολάρια στην Apple και την Amazon το 2009. Σήμερα, αυτές οι επενδύσεις φτάνουν συνολικά τα 40 εκατομμύρια δολάρια, αποτελώντας θεμέλιο λίθο της περιουσίας του που ανέρχεται στα 150 εκατομμύρια δολάρια, αναφέρει δημοσίευμα του Business Insider.
Η OpenAI και η SpaceX ηγούνται μιας ολοένα αυξανόμενης κατηγορίας εταιρειών που γνωρίζουν τεράστια επιτυχία χωρίς να μπουν στις δημόσιες αγορές.
Ο Έλσον θέλει την ίδια ευκαιρία να επενδύσει στις τεχνολογικές εταιρείες που καθορίζουν τη δική του γενιά. Βλέπει αυτές τις ευκαιρίες στην OpenAI και τη SpaceX, καινοτόμες εταιρείες που ξεχωρίζουν και έχουν εκτοξευθεί σε αποτιμήσεις των 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων και άνω.
Το πρόβλημα; Και οι δύο εταιρείες είναι ιδιωτικές.
Η OpenAI και η SpaceX ηγούνται μιας ολοένα αυξανόμενης κατηγορίας εταιρειών που γνωρίζουν τεράστια επιτυχία χωρίς να μπουν στις δημόσιες αγορές.
Δύσκολη «πίστα» οι επενδύσεις για τους νέους. REUTERS/Brendan McDermid
«Οι άνθρωποι που έχουν πρόσβαση στις καλύτερες εταιρείες, που δημιουργούν τη μεγαλύτερη αξία — δηλαδή την OpenAI και τη SpaceX — είναι οι ήδη πλούσιοι», δήλωσε ο Έλσον. «Αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα για τη γενιά μας».
Ο μέσος επενδυτής της Gen Z ξεκινά να κάνει συναλλαγές στην ηλικία των 19 ετών, σε αντίθεση με τους baby boomers που συνήθως ξεκινούν στα 35.
Αλλά υπάρχει και μια διάχυτη αίσθηση ότι η Generation Z έχασε τις «χρυσές» εποχές της άνθησης. Και δεν έχουν εντελώς άδικο.
Η πάλαι ποτέ άνθηση των επενδύσεων
Οι δημόσιες αγορές πλέον προσφέρουν λιγότερες μετοχές για επιλογή και σε υψηλότερες τιμές. Οι εταιρείες περιμένουν κατά μέσο όρο 14 χρόνια για να γίνουν δημόσιες, σύμφωνα με τον Τζέι Ρίτερ, καθηγητή χρηματοοικονομικών στη Σχολή Επιχειρήσεων Warrington του Πανεπιστημίου της Φλόριντα. Περισσότερες ιδιωτικές εταιρείες αποτιμώνται πλέον σε δεκάδες ή και εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια.
Το 2025, μια αρχική δημόσια προσφορά (IPO) δεν αποτελεί τόσο μια υπόσχεση για όσα θα έρθουν, όσο ένα σημάδι ότι έχεις ήδη χάσει τα μεγαλύτερα κέρδη μιας εταιρείας. Αυτή η αλλαγή έχει στρέψει περισσότερους επενδυτές στις δευτερογενείς αγορές, όπου οι αγορές μετοχών ιδιωτικών εταιρειών περιορίζονται σε επενδυτές που έχουν διαπίστευση από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ (SEC). Και ενώ οι δημόσιες αγορές είναι ανοιχτές σε οποιονδήποτε διαθέτει λογαριασμό σε χρηματιστηριακή εταιρεία, μόλις το 13% των Αμερικανών πληροί τα κριτήρια για αυτή τη διαπίστευση.
Αυτοί οι κανόνες δεν δημιουργούν αισιοδοξία στους επενδυτές της Gen Z.
«Είναι σχεδόν σαν μια ιδιωτική λέσχη μόνο για λίγα μέλη», λέει η Βίβιαν Του, 31χρονη εκπαιδευτικός σε θέματα προσωπικών οικονομικών και δημιουργός του «Your Rich BFF». «Αν είσαι ήδη πλούσιος, μπορείς να επενδύσεις σε αυτά. Αν όχι… άσχημα τα πράγματα. Είσαι κλειδωμένος απ’ έξω».
Αυτοί οι κανόνες δεν δημιουργούν αισιοδοξία στους επενδυτές της Gen Z.
Ο Γουόρεν Μπάφετ συμβούλεψε τους ενδιαφερόμενους να επενδύουν σε αυτό που γνωρίζουν. Αυτό έκανε ο Γκάλογουεϊ το 2009, όταν αγόρασε μετοχές της Apple. Το iPhone ήταν ακόμα σχετικά νέο, αλλά ήταν σαφές ότι η τεχνολογία αυτή θα άλλαζε τα δεδομένα. Μπόρεσε να επενδύσει σχετικά νωρίς και να επωφεληθεί από την εκθετική άνοδο της μετοχής, καθώς η Apple αξιοποίησε τη δυναμική της θεαματικής καινοτομίας της.
Σήμερα, μερικές από τις πιο συναρπαστικές εταιρείες τεχνολογίας καινοτομούν χωρίς να χρειάζονται εξωτερικούς επενδυτές. Ο Έλσον επισήμανε την κυκλοφορία του ChatGPT από την OpenAI το 2022, το οποίο προσέλκυσε 1 εκατομμύριο χρήστες σε 5 ημέρες. «Αν ζούσαμε στη δεκαετία του 1980, είναι πολύ πιθανό ότι η OpenAI θα είχε εισαχθεί στο χρηματιστήριο εκείνη την εποχή», ανέφερε. Οι επενδυτές θα ένιωθαν ότι αυτό είναι ένα πρωτοποριακό εργαλείο και θα αγόραζαν μετοχές.
Τα κέρδη από μετοχές ένα προνόμιο για λίγους
Είναι αρκετά ξεκάθαρο, ότι τα μεγαλύτερα κέρδη από μετοχές θα παραμένουν πάντα προνόμιο των έμπειρων επενδυτών που εντοπίζουν έγκαιρα τις μεγάλες ευκαιρίες. Και όλο και περισσότερο, αυτές οι ευκαιρίες δεν βρίσκονται στις δημόσιες αγορές.
«Λόγω αυτής της δυναμικής, όπου οι μεγάλες εταιρείες δεν έχουν κίνητρο να εισέλθουν στο χρηματιστήριο, η πρόσβαση στο λιανικό εμπόριο είναι σε μεγάλο βαθμό προς το οικονομικό συμφέρον της γενιάς μας», δήλωσε ο Έλσον.
Αν και αυτό μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερες ευκαιρίες, ενέχει επίσης σημαντικούς κινδύνους.
Είναι εξοργιστικό για τους επενδυτές το γεγονός ότι υπάρχουν τόσες πολλές μετοχές ιδιωτικών εταιρειών σε κυκλοφορία, αλλά δεν μπορούν να τις αποκτήσουν.
Για να αποκτήσετε ιδιωτικές μετοχές, πρέπει γενικά να τις αγοράσετε από παλιότερους επενδυτές που κατέχουν μεγάλα μερίδια ή από παλιότερους υπαλλήλους, οι οποίοι έλαβαν μετοχές ως μέρος των συμφωνιών αποζημίωσής τους. Αυτές οι λεγόμενες δευτερογενείς πωλήσεις πρέπει γενικά να εγκρίνονται, αν όχι να διευκολύνονται, από την ίδια την startup. Και δεν υπάρχουν πολλές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της OpenAI, που είναι διατεθειμένες να επιτρέψουν στους υπαλλήλους ή τους επενδυτές τους να πουλήσουν μετοχές σε δευτερεύουσες πλατφόρμες.
«Κλαμπ» για λίγους η απόκτηση μετοχών σε μεγάλες εταιρείες. REUTERS/Issei Kato
Σύμφωνα με το Business Insider, το μεγαλύτερο μειονέκτημα είναι ότι δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτές τις πλατφόρμες ο καθένας. Στις περισσότερες μεγάλες δευτερογενείς πλατφόρμες, οι επενδυτές πρέπει να πληρούν τα αυστηρά κριτήρια πιστοποίησης της SEC: καθαρή περιουσιακή αξία άνω του 1 εκατομμυρίου δολαρίων, εξαιρουμένης της κύριας κατοικίας τους, ή μισθός τουλάχιστον 200.000 δολαρίων για τα τελευταία δύο χρόνια και προσδοκία να κερδίσουν ξανά το ίδιο εισόδημα.
Τον Ιούνιο, η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ ψήφισε τον νόμο «Ίσες ευκαιρίες για όλους τους επενδυτές», ο οποίος θα επιτρέπει στους επενδυτές που έχουν περάσει ένα τεστ χρηματοοικονομικής παιδείας να αποκτήσουν πιστοποίηση, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για να πραγματοποιούν επενδύσεις στην ιδιωτική αγορά. Ωστόσο, η Γερουσία δεν έχει ακόμη προγραμματίσει την εξέταση του νομοσχεδίου και ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει δηλώσει αν θα το υποστηρίξει.
Όσον αφορά την απόκτηση μεριδίου της OpenAI ή της SpaceX, ορισμένες χρηματοπιστωτικές εταιρείες δημιουργούν λύσεις. Ωστόσο, χωρίς τακτικές δημόσιες γνωστοποιήσεις των οικονομικών στοιχείων της SpaceX, οι επενδυτές μπορούν μόνο να μαντέψουν την πραγματική αξία της εταιρείας.
Απογοήτευση για τους νέους επενδυτές, αλλά ισχυρό μάθημα
Ο Ματ Κένεντι, αναλυτής στην εταιρεία Renaissance Capital, η οποία ειδικεύεται στις δημόσιες προσφορές, λέει ότι είναι απολύτως κατανοητό ότι η επιβράδυνση της αγοράς μπορεί να είναι απογοητευτική για τους νέους επενδυτές. Το 2021, οι νέοι συνδρομητές στο ενημερωτικό δελτίο της εταιρείας έθεσαν ένα ερώτημα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο: Πώς μπορώ να επενδύσω σε εταιρείες πριν από την δημόσια προσφορά τους;
«Υπάρχει η αίσθηση ότι, κατά την δημόσια προσφορά, είναι ήδη πολύ αργά. Θέλουν να μπουν από την αρχή», είπε ο Κένεντι. Ωστόσο, η εταιρεία συμβουλεύει τους επενδυτές να «είναι προσεκτικοί με αυτό που επιθυμούν».
«Ναι, δεν θα αποκτήσετε εκείνη την ταχέως αναπτυσσόμενη εταιρεία τεχνολογίας με ετήσιες πωλήσεις 20 εκατομμυρίων δολαρίων που θα μπορούσε να γίνει ‘γίγαντας’», ανέφερε ο ίδιος. «Αλλά δεν θα αποκτήσετε ούτε εκείνες τις λιγότερο καθιερωμένες εταιρείες χωρίς σταθερό ιστορικό. Υπάρχει μεγαλύτερο περιθώριο ασφάλειας με μια εταιρεία που έχει έσοδα 100 εκατομμυρίων δολαρίων ή περισσότερα».
Πολλοί νέοι επενδυτές θεωρούν ότι αξίζει να πάρουν αυτό το ρίσκο — αν όχι για το πιθανό οικονομικό όφελος, τότε για το εντατικό μάθημα γνώσης της αγοράς.
«Μπορώ να ξοδέψω τα χρήματα για να μάθω κάτι, αντί να περιμένω κάποια συγκεκριμένη απόδοση».
Η Τζουλιέτ Ρίτσερτ, ανώτερη συνεργάτης στο The Artemis Fund, έχει πραγματοποιήσει τρεις επενδύσεις ως επιχειρηματίας από τότε που εντάχθηκε στο ταμείο πριν από τρία χρόνια. Η Ρίτσερτ, που είναι τώρα 26 ετών, λέει ότι δεν έχει δει ακόμη καμία οικονομική απόδοση, τουτέστιν κέρδος. Ακόμη και αν δεν δει ποτέ, πιστεύει ότι αυτές οι επενδύσεις ήταν πολύτιμες ευκαιρίες για να κάνει τα πρώτα της βήματα στον κόσμο των επενδύσεων.
«Μπορώ να ξοδέψω τα χρήματα για να μάθω κάτι, αντί να περιμένω κάποια συγκεκριμένη απόδοση» είπε. «Για τους αρχάριους επενδυτές όπως εγώ, νομίζω ότι αυτός είναι ένας πολύ υγιής τρόπος να το αντιμετωπίσουμε».
Είναι ο τρόπος της Gen Z. Αντί να ακολουθούν την πεπατημένη των προηγούμενων γενεών, οι επενδυτές της Γενιάς Ζ είναι αποφασισμένοι να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες όπου τις βρίσκουν και να πάρουν στα χέρια τους το οικονομικό τους μέλλον.
«Υπάρχει αυτή η επιθυμία για έλεγχο και αυτονομία, η ανάγκη να χαράξεις τον δικό σου δρόμο, αντί να εξαρτάσαι από το σύστημα», τόνισε η Ρίτσερτ.
Σε όλη αυτή την κατάσταση θα μπορούσε κανείς να προσθέσει τα ακίνητα και τα συλλεκτικά αντικείμενα, μεταξύ άλλων, από κάρτες αθλητών μέχρι αθλητικά παπούτσια, και γίνεται σαφές ότι η Γενιά Ζ δεν επενδύει απλώς με διαφορετικό τρόπο — επαναπροσδιορίζει την ίδια την έννοια της «επένδυσης».
«Οι νέοι είναι έξυπνοι», είπε ο Γκάλογουεϊ σε συζήτηση με τον Έλσον σε ένα πρόσφατο επεισόδιο του podcast τους. «Αποφάσισαν ότι οκ, προχωράμε. Δεν μπορώ να αγοράσω σπίτι. Οι μετοχές είναι υπερβολικά ακριβές. Τι θα κάνω λοιπόν; Θα δημιουργήσω τις δικές μου κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων. Και θα δημιουργήσω τη δική μου μεταβλητότητα».
