Η ενεργειακή πραγματικότητα της Ευρώπης άλλαξε οριστικά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Γερμανία, ο μεγαλύτερος βιομηχανικός παίκτης της ΕΕ και επί δεκαετίες ο μεγαλύτερος πελάτης του ρωσικού φυσικού αερίου, βρέθηκε ξαφνικά αντιμέτωπη με την κατάρρευση μιας σχέσης που θεωρούνταν δεδομένη.
Ολόκληρη η οικονομία της χώρας οικοδομήθηκε επάνω στην πρόσβαση σε φθηνή ρωσική ενέργεια· όταν αυτή εξαφανίστηκε, το πλήγμα ήταν βαθύ και άμεσο.
Σήμερα, τρία χρόνια μετά, το Βερολίνο έχει αποφασίσει ότι καμία εξάρτηση δεν είναι πλέον ανεκτή. Η στρατηγική του κινείται στην κατεύθυνση της μέγιστης διαφοροποίησης και της πρόσβασης σε LNG από κάθε διαθέσιμη πηγή. Έτσι, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες — που έχουν εξελιχθεί στον «μεγάλο προμηθευτή» της Ευρώπης — η Γερμανία στρέφει πλέον το βλέμμα της και στη Νότια Αμερική, και συγκεκριμένα στην Αργεντινή.
Στις αρχές Δεκεμβρίου, η κρατική εταιρεία SEFE (Securing Energy for Europe) υπέγραψε συμφωνία-ορόσημο με το αργεντίνικο ενεργειακό consortium Southern Energy, στο οποίο συμμετέχουν οι YPF, Pan American Energy, Pampa Energía, Harbour Energy και Golar LNG. Το συμβόλαιο προβλέπει την προμήθεια έως 2 εκατομμυρίων τόνων LNG ετησίως, για περίοδο οκτώ ετών, με συνολική αξία περίπου 7 δισ. δολαρίων. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συμφωνία εξαγωγής LNG στην ιστορία της Αργεντινής.
Οι πρώτες παραδόσεις θα ξεκινήσουν στα τέλη του 2027, όταν τεθεί σε λειτουργία η πλωτή μονάδα υγροποίησης Hilli Episeyo στον Κόλπο San Matías, στην επαρχία Ρίο Νέγκρο. Η συγκεκριμένη μονάδα θα παράγει 2,45 εκατ. τόνους LNG ετησίως, ενώ από το 2028 θα προστεθεί δεύτερη πλωτή μονάδα, η MK II, με παραγωγική ικανότητα άλλων 3,5 εκατ. τόνων τον χρόνο. Οι παραδόσεις θα γίνονται με όρους FOB, με τη SEFE να αναλαμβάνει το ρίσκο μεταφοράς από το αργεντίνικο λιμάνι προς τις ευρωπαϊκές τερματικές μονάδες.
Η συμφωνία αυτή συμπίπτει χρονικά με τη λήξη των τελευταίων δεσμευτικών συμβολαίων της SEFE με τη Ρωσία στις αρχές του 2027, αλλά και με την πλήρη εφαρμογή της απαγόρευσης της ΕΕ στις εισαγωγές ρωσικού LNG. Έτσι, η Γερμανία θα απεμπλακεί οριστικά από όλες τις ενεργειακές εξαρτήσεις που διαμόρφωναν επί δεκαετίες την πολιτική της.
Η εικόνα της εξάρτησης από τη Μόσχα υπήρξε εντυπωσιακή: λίγο πριν την εισβολή, η Γερμανία προμηθευόταν από τη Ρωσία πάνω από το 50% του αερίου και το 50% του άνθρακα που κατανάλωνε, ενώ το ένα τρίτο του πετρελαίου προερχόταν επίσης από εκεί. Τα έργα Nord Stream 1 και 2 αποτέλεσαν το αποκορύφωμα μιας πολιτικής που επένδυε στην ιδέα ότι η οικονομική αλληλεξάρτηση θα εξασφάλιζε σταθερότητα στη σχέση με τη Ρωσία. Σήμερα, αυτή η στρατηγική θεωρείται λανθασμένη.
Η ενεργειακή ανασυγκρότηση της Γερμανίας στηρίχτηκε σε επιθετικές κινήσεις. Ο νόμος επιτάχυνσης του LNG επέτρεψε την κατασκευή πλωτών και χερσαίων τερματικών εγκαταστάσεων σε χρόνο-ρεκόρ — έργα που υπό κανονικές συνθήκες θα απαιτούσαν 5 έως 7 χρόνια ολοκληρώθηκαν μέσα σε μόλις 12 μήνες.
Το αργεντίνικο boom και η γεωπολιτική σημασία της Vaca Muerta
Για την Αργεντινή, η συμφωνία με τη Γερμανία αποτελεί κομβικό σημείο στη μετατροπή της χώρας σε εξαγωγική δύναμη ενέργειας. Η περιοχή Vaca Muerta, η δεύτερη μεγαλύτερη παγκοσμίως σε αποθέματα μη συμβατικού φυσικού αερίου, παράγει ήδη το 74% του φυσικού αερίου της χώρας και η παραγωγή της υπερτριπλασιάζει πλέον αυτή της Βολιβίας — μιας χώρας που για δεκαετίες αποτελούσε τον βασικό προμηθευτή της Αργεντινής.
Η Vaca Muerta έχει προσελκύσει επενδύσεις άνω των 50 δισ. δολαρίων, ενώ η αργεντίνικη κυβέρνηση έχει ήδη προχωρήσει στη «στρατηγική αντιστροφή» αγωγών, που μέχρι πρόσφατα έφερναν φυσικό αέριο από τη Βολιβία και τώρα θα χρησιμοποιούνται για εξαγωγές προς τη Βραζιλία και άλλες αγορές.
Η Vaca Muerta είναι ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα ενεργειακά κοιτάσματα σχιστολιθικού (μη συμβατικού) πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο, και βρίσκεται στην επαρχία Neuquén, στη δυτική Αργεντινή.
Η μεταμόρφωση αυτή σηματοδοτεί μια θεαματική αλλαγή: από καθαρός εισαγωγέας ενέργειας, η Αργεντινή εξελίσσεται σε περιφερειακό και διεθνή προμηθευτή, με τη Γερμανία να αποτελεί τον πρώτο μεγάλο υπερατλαντικό πελάτη της.
