Οι ακτές του Αρκτικού Ωκεανού σφύζουν από δραστηριότητα: δεξαμενόπλοια, φορτηγά πλοία, ερευνητικά σκάφη, φορτηγίδες, κρουαζιερόπλοια και ακόμη και ιδιωτικά γιοτ πλέουν στα νερά του.
Αναμένεται ακόμη μεγαλύτερη κίνηση την άνοιξη του 2026, όταν θα λιώσει ο πάγος. Καθώς η πολική παγωμένη… κάπα υποχωρεί, η Αρκτική γίνεται λιγότερο απομακρυσμένη και απρόσιτη, σύμφωνα με δημοσίευμα του Economist.
Στους συμβατικούς χάρτες, η Αρκτική είναι αποκομμένη και περιθωριακή. Αλλά αν κοιτάξετε τον πλανήτη από πάνω από τον πόλο, γίνεται αμέσως εμφανές γιατί η περιοχή μετατρέπεται σε στρατηγικό σταυροδρόμι: βρέχει τις ηπείρους της Ευρασίας και της Αμερικής και συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Διαθέτει άφθονα αποθέματα πετρελαίου, φυσικού αερίου, ορυκτών και ψαριών. Και υπόσχεται να συντομεύσει τις παγκόσμιες ναυτιλιακές διαδρομές που σήμερα πρέπει να περάσουν από τα κανάλια του Σουέζ και του Παναμά, η χρήση των οποίων έχει περιοριστεί τα τελευταία χρόνια λόγω συγκρούσεων και ξηρασίας αντίστοιχα.
Οι συνέπειες της Κλιματικής Αλλαγής στην Αρκτική
Το πόσο γρήγορα θα ανοίξει η Αρκτική εξαρτάται από την κλιματική αλλαγή, οικονομικούς παράγοντες και, πάνω απ’ όλα, τη γεωπολιτική. Ο ρυθμός τήξης έχει επιβραδυνθεί τα τελευταία χρόνια. Αλλά αν η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν σταματήσει απότομα, τα καλοκαίρια χωρίς πάγο είναι αναπόφευκτα.
Η ετήσια ελάχιστη έκταση του παγετώνα τον Σεπτέμβριο του 2025 ήταν 39% μικρότερη από ό,τι το 1980. Η μείωση του πάγου διευκολύνει τη ναυσιπλοΐα, αλλά δημιουργεί και επιπλοκές.
Ο ελαφρύτερος πάγος είναι πιο απρόβλεπτος, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και οι καταιγίδες προκαλούν ζημιές στις ακτές που δεν έχουν πάγο και η τήξη του μόνιμου παγετού βλάπτει τα κτίρια.
Οι αντιπαλότητες μεταξύ Κίνας, Ρωσίας, Αμερικής και χωρών της Δυτικής Ευρώπης —καθώς και εξελίξεις σε πιο απομακρυσμένες περιοχές— θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τα γεγονότα στην κορυφή του κόσμου.
Εάν ο πόλεμος στην Ουκρανία τελειώσει και η Ρωσία απαλλαγεί από τις κυρώσεις το 2026, τότε οι δυτικές επενδύσεις στην ρωσική Αρκτική θα μπορούσαν να ξαναρχίσουν.
Ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντιμίρ Πούτιν, οι πρόεδροι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας, έχουν συζητήσει μελλοντικές συμφωνίες για την Αρκτική.
Αντίθετα, αν ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχιστεί και ο κ. Τραμπ αποφασίσει να συνεχίσει να ασκεί πίεση, η ικανότητα της Ρωσίας να εξάγει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από την Αρκτική ενδέχεται να περιοριστεί και η εξερεύνηση υδρογονανθράκων θα ενισχυθεί αλλού, ειδικά στην Αλάσκα, όπου ο κ. Τραμπ χαλαρώνει τους περιορισμούς.
Η Αρκτική και η… Ερυθρά Θάλασσα
Όσον αφορά τη ναυτιλία, εάν η διαδρομή της Ερυθράς Θάλασσας μέσω της διώρυγας του Σουέζ παραμείνει επικίνδυνη λόγω των επιθέσεων των ανταρτών Χούθι στη Υεμένη, θα υπάρξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη της συντομότερης αλλά δύσκολης και εποχιακής βόρειας θαλάσσιας διαδρομής (NSR), κατά μήκος της βόρειας ακτής της Ρωσίας.
Προς το παρόν χρησιμοποιείται κυρίως για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου, φυσικού αερίου και άλλων εμπορευμάτων προς την Κίνα.
Ωστόσο, το φθινόπωρο, ένα κινεζικό πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έπλευσε από το Νίνγκμπο της Κίνας προς το Φέλιξστοου της Βρετανίας μέσω της NSR, σε μια κίνηση που η εταιρεία που το εκμεταλλεύεται χαρακτηρίζει ως την έναρξη τακτικής υπηρεσίας μεταφοράς φορτίων. Η Νότια Κορέα δηλώνει ότι θα αρχίσει να δοκιμάζει τη διαδρομή το 2026.
Εάν οι Χούθι σταματήσουν τις επιθέσεις, η NSR θα είναι λιγότερο ελκυστική.
Ακόμη και με λιγότερο πάγο, η δραστηριότητα στην Αρκτική είναι δύσκολη. Τα οικονομικά έργα θα είναι ευαίσθητα στις τιμές και στη στήριξη των κυβερνήσεων, ιδίως όσον αφορά τις υποδομές.
Η φιλοδοξία της κυβέρνησης Τραμπ να διπλασιάσει τις εξαγωγές πετρελαίου της Αλάσκας φαίνεται αμφίβολη, δεδομένου του υπέρογκου κόστους της γεώτρησης πετρελαίου και της άντλησής του από το βορειότερο τμήμα της Αλάσκας (North Slope) μέσω του αγωγού Trans-Alaska Pipeline μήκους 800 μιλίων.
Ακόμα πιο αμφιβολος είναι ένας προτεινόμενος αγωγός φυσικού αερίου για την τροφοδοσία των ασιατικών αγορών με υγροποιημένο φυσικό αέριο. Η εταιρεία που προωθεί το έργο ισχυρίζεται ότι θα ξεκινήσει την τοποθέτηση των σωλήνων το 2026.
Η Κίνα και η επόμενη μέρα
Εν τω μεταξύ, οι περιορισμοί της Κίνας στην εξαγωγή ορυκτών σπάνιων γαιών θα ενισχύσουν την ελκυστικότητα των κοιτασμάτων της Αρκτικής, γεγονός που εξηγεί την επιθυμία του κ. Τραμπ να καταλάβει τη Γροιλανδία, ένα έδαφος που διοικείται από τη Δανία. Ωστόσο, οι συνθήκες εκεί είναι ακόμη πιο σκληρές από ό,τι στην Αλάσκα.
Και το 2026 πρόκειται να ξεκινήσουν οι εργασίες για την επέκταση του λιμανιού του Nome στη δυτική Αλάσκα, το οποίο θα προσφέρει βαθιά νερά για την πρόσδεση πλοίων κοντά στο όλο και πιο πολυσύχναστο στενό του Μπέρινγκ. Επί του παρόντος, το πλησιέστερο λιμάνι αυτού του είδους είναι το Dutch Harbour, σε απόσταση περίπου 800 μιλίων. Η μεγαλύτερη χωρητικότητα στο Nome θα βελτιώσει με τη σειρά της τις προοπτικές για το έργο Graphite One, ένα προγραμματισμένο ορυχείο στην περιοχή που θα παράγει γραφίτη για χρήση σε μπαταρίες ιόντων λιθίου.
Για δεκαετίες, η Αρκτική ήταν «μια χιονόμπαλα», ένα αξιοθέατο που παρατηρούσαν από μακριά, λέει ο Mads Frederiksen του Arctic Economic Council, ενός οργανισμού για την οικονομική ανάπτυξη της Αρκτικής με έδρα τη Νορβηγία. Όμως, όπως λέει, «είναι πλέον μέρος ενός παγκόσμιου δικτύου». Αυτό θα γίνει πιο εμφανές το επόμενο έτος.
Πηγή: ΟΤ
