Με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί ο πλανήτης και η ναυτιλία τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή με τους ειδικούς του ναυτιλιακού κλάδου να προσπαθούν να απαντήσουν στο ερώτημα τι θα συμβεί εάν η κρίση κλιμακωθεί και οδηγήσει στο κλείσιμο των στενών του Ορμούζ.
Μια τέτοια εξέλιξη δεν έχει συμβεί ποτέ στο παρελθόν ούτε και στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ, το 1980-1988, όταν οι δύο πλευρές προσπάθησαν να διαταράξουν η μία τις εξαγωγές πετρελαίου της άλλης σε μια διαμάχη που έμεινε γνωστή ως πόλεμος των δεξαμενόπλοιων.
Η στρατηγική σημασία
Οι αναλυτές πάντως θεωρούν απίθανη οποιαδήποτε σημαντική διακοπή των ροών πετρελαίου μέσω των στενών του Ορμούζ, καθώς εξυπηρετούν και τις εξαγωγές του Ιράν.
Ωστόσο σε όλες τις κρίσεις στη Μέση Ανατολή το ερώτημα επανατίθεται καθώς τα Στενά του Ορμούζ, ο πορθμός ανάμεσα στον κόλπο του Ομάν και τον Περσικό Κόλπο, είναι το μόνο θαλάσσιο πέρασμα για τον Περσικό Κόλπο και γι’ αυτό έχουν μεγάλη στρατηγική σημασία. Στο στενότερο σημείο τους, τα στενά έχουν πλάτος 29 ναυτικά μίλια (54 χιλιόμετρα). Περίπου το 35% του πετρελαίου που μεταφέρεται μέσω θαλάσσης παγκοσμίως και το 30% των φορτίων υγροποιημένου φυσικού αέριου περνάει από τα Στενά του Ορμούζ.
Εκτός από το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Κατάρ στέλνουν φορτία μέσω της βασικής υδάτινης οδού. Οποιαδήποτε διαταραχή στα Στενά του Ορμούζ, θα είναι χειρότερη για τις παγκόσμιες ναυτιλιακές αγορές από την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα, λένε οι αναλυτές.
Οι επιπτώσεις από πιθανό κλείσιμο των στενών του Ορμούζ
Οποιαδήποτε προσπάθεια του Ιράν να αποκόψει τη ζωτικής σημασίας υδάτινη οδό θα είχε «σημαντικό αντίκτυπο» στις αγορές πετρελαίου.
Και τούτο γιατί δεν υπάρχουν εναλλακτικές οδοί για την μεταφορά του πετρελαίου. Όπως αναφέρουν οι αναλυτές, στην περίπτωση της Ερυθράς Θάλασσας η οποία έχει «κλείσει» για ένα μεγάλο αριθμό πλοίων λόγω των επιθέσεων των ανταρτών Χούθι υπάρχει η εναλλακτική διαδρομή γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Στην περίπτωση των στενών του Ορμούζ δεν υπάρχουν εναλλακτικές πλωτές οδοί για να εκτραπούν τα φορτία πετρελαίου και υγροποιημένου φυσικού αέριου.
Στενά Ορμούζ vs Ερυθρά Θάλασσα
Η ροή του πετρελαίου μέσω του Στενού είναι επίσης σημαντικά μεγαλύτερη από εκείνη της Ερυθράς Θάλασσας. Οι μόνες διέξοδοι είναι ο αγωγός αργού της Σαουδικής Αραβίας από την ανατολή προς την δύση και ένας αγωγός που συνδέει τα κοιτάσματα πετρελαίου στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με το λιμάνι της Φουτζέιρα.
Το «κλείσιμο» των στενών του Ορμούζ σε αντίθεση με άλλες κρίσεις που προσθέτουν τονοχιλιόμετρα και οδηγούν πρόσκαιρα σε άνοδο των ναύλων μπορεί να επηρεάσει την προσφορά πετρελαίου ενώ λόγω της μεγάλης αύξησης των τιμών του αργού μπορεί να οδηγήσει και μείωση της ζήτησης, μια εξέλιξη που θα πιέσει τους ναύλους των δεξαμενοπλοίων.
Ο τερματικός σταθμός του Ιράν εκτός των στενών
Πάντως από πέρυσι τον Οκτώβριο το Ιράν εξήγαγε για πρώτη φορά φορτίο αργού πετρελαίου από ένα τερματικό σταθμό εκτός του Περσικού Κόλπου, σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες και τοπικές αναφορές, σηματοδοτώντας μια μικρή αλλά σημαντική επέκταση των επιλογών εξαγωγής πετρελαίου της χώρας, καθώς η Τεχεράνη φοβάται αντίποινα από το Ισραήλ που θα μπορούσαν να στοχεύσουν πετρελαϊκές εγκαταστάσεις.
Η ιρανική εφημερίδα Hamihan ανέφερε στις 18 Οκτωβρίου 2024, ότι το Ιράν εξήγαγε 1 εκατ. βαρέλια πετρελαίου μέσω του τερματικού σταθμού Jask στα τέλη Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με την εταιρεία παρακολούθησης εμπορευμάτων Kpler, το ιρανικής ιδιοκτησίας VLCC Dune παρέλαβε ένα φορτίο 2 εκατομμυρίων βαρελιών από το Jask στις 2 Οκτωβρίου, την πρώτη φόρτωση από τον τερματικό σταθμό.
Περίπου 55 χιλιόμετρα δυτικά του λιμένα Jask, το εξαγωγικό έργο αξίας 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων εγκαινιάστηκε επίσημα πέρυσι και συνδέθηκε με έναν αγωγό μήκους 1.000 χιλιομέτρων, 42 ιντσών, ικανό να μεταφέρει βαρύ και μεσαίο αργό πετρέλαιο από το Γκουρέχ στην επαρχία Μπουσέρ. Το Ιράν εργάζεται εδώ και χρόνια για την ολοκλήρωση του τερματικού σταθμού Jask, ώστε η χώρα που πλήττεται από κυρώσεις να μπορεί να εξάγει πετρέλαιο απευθείας από τη Θάλασσα του Ομάν, παρακάμπτοντας τα Στενά του Ορμούζ. Επί του παρόντος, περίπου το 90% του ιρανικού αργού εξάγεται από το νησί Χαργκ στον Περσικό Κόλπο.
Οι απειλές
Στο παρελθόν, το Ιράν έχει απειλήσει τις ευρύτερες αγορές πετρελαίου επιτιθέμενο στη ναυτιλία και τοποθετώντας νάρκες στο Στενό του Ορμούζ. Ωστόσο, οι αναλυτές θεωρούν απίθανη οποιαδήποτε σημαντική διακοπή των ροών πετρελαίου μέσω των στενών του Ορμούζ, καθώς σχεδόν και όλες οι εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν ρέουν μέσω του σημείου αυτού και ο ίδιος ο τερματικός σταθμός Jask θα εξακολουθούσε επίσης πιθανότατα να επηρεάζεται, δεδομένης της εγγύτητάς του με τα στενά.
Πηγή: ΟΤ
