Μετά από χρόνια μελέτης, τα εμβόλια κατά του καρκίνου πλησιάζουν ολοένα και πιο κοντά στο να φέρουν την επανάσταση και να καθιερωθούν ως θεραπεία για πολλά είδη καρκίνου. Ομάδα ερευνητών ανέπτυξε μια νέα μέθοδο που θα μπορούσε να αλλάξει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τους συμπαγείς όγκους—και ενδεχομένως τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ανοσοθεραπεία του καρκίνου γενικότερα.
Νέο εμβόλιο καταπολεμά τους συμπαγείς όγκους – Είναι αποτελεσματικό σε πολλούς τύπους καρκίνου
Πώς θα άλλαζε η θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου αν ένα μόνο εμβόλιο μπορούσε να αντιμετωπίσει σχεδόν όλους τους συμπαγείς όγκους; Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες προσπαθούν να αξιοποιήσουν τη δύναμη του ανοσοποιητικού συστήματος για την καταπολέμηση του καρκίνου, με λίγα μόνο εμβόλια να φτάνουν στην κλινική χρήση. Τώρα, όμως, επαναστατική μέθοδος μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα. Αναπτυγμένη μετά από χρόνια έρευνας και βελτίωσης, αυτή η νέα προσέγγιση παρακάμπτει ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην ανοσοθεραπεία του καρκίνου—και τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν πολλές δυνατότητες.
Εμβόλια κατά του καρκίνου: Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι
Τα εμβόλια κατά του καρκίνου αποτελούν μορφή ανοσοθεραπείας που στοχεύει είτε στην πρόληψη ορισμένων καρκίνων είτε στη θεραπεία ήδη υπαρχόντων, διεγείροντας το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίζει και να επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα. Χωρίζονται γενικά σε προληπτικά και θεραπευτικά εμβόλια.
Προληπτικά εμβόλια κατά του καρκίνου
Αυτά τα εμβόλια στοχεύουν στην πρόληψη της εμφάνισης καρκίνου, στοχεύοντας ιούς που είναι γνωστό ότι προκαλούν καρκίνο, όπως:
- Εμβόλιο HPV: Προστατεύει από λοιμώξεις που συνδέονται με καρκίνο τραχήλου, πρωκτού και άλλων.
- Εμβόλιο HBV: Προλαμβάνει τη μόλυνση από τον ιό της ηπατίτιδας Β και μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο του ήπατος.
Θεραπευτικά εμβόλια κατά του καρκίνου
Αυτά τα εμβόλια βοηθούν το ανοσοποιητικό να αναγνωρίζει και να επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα, χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα αντιγόνα όγκων ή νεοαντιγόνα για πρόκληση ανοσοαπόκρισης:
- Εμβόλια δενδριτικών κυττάρων: Χρησιμοποιούν κύτταρα του ίδιου του ασθενούς που διεγείρουν το ανοσοποιητικό.
- Εμβόλια πεπτιδίων: Χρησιμοποιούν μικρά πεπτίδια που στοχεύουν ειδικά αντιγόνα όγκων.
- Εμβόλια με ολόκληρα καρκινικά κύτταρα: Χρησιμοποιούν τροποποιημένα καρκινικά κύτταρα για να προκαλέσουν ανοσοαπόκριση.
Η υπόσχεση και οι προκλήσεις των εμβολίων κατά του καρκίνου
Η ανασκόπηση του 2023 με τίτλο Θεραπευτικά εμβόλια κατά του καρκίνου: Περιορισμοί και αποτελεσματικότητα—Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση προσφέρει μια συνολική ανάλυση για τα εμβόλια κατά του καρκίνου, τονίζοντας τόσο τις δυνατότητές τους όσο και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι τα εμβόλια που σχετίζονται με το μικροπεριβάλλον των όγκων (TME) στοχεύουν να ενεργοποιήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα εντοπίζοντας ειδικά αντιγόνα μέσα στο TME, αν και η επιτυχία παραμένει μεταβλητή, ιδιαίτερα στους προχωρημένους καρκίνους. Σημαντικοί περιορισμοί περιλαμβάνουν την ετερογένεια των όγκων, τις ανοσοκατασταλτικές κυτταρικές ομάδες και τις στρατηγικές αποφυγής του ανοσοποιητικού.
Παρά αυτά τα εμπόδια, η ανασκόπηση επισημαίνει ότι έχει γίνει σημαντική πρόοδος στις μεθόδους παράδοσης—όπως τα εμβόλια με βάση πεπτίδια, νουκλεϊκά οξέα και δενδριτικά κύτταρα—καθώς και τον ρόλο των ανοσοενισχυτικών παραγόντων, όπως οι αγωνιστές TLR και οι αναστολείς σημείων ελέγχου.
Συνιστά μια εξατομικευμένη, πολυδιάστατη προσέγγιση που συνδυάζει τα εμβόλια με άλλες θεραπείες και καλεί σε περαιτέρω έρευνα σχετικά με τη δυναμική του TME, τους βιοδείκτες και την κλιμάκωση της παραγωγής, για πιο αποτελεσματικές και εξατομικευμένες θεραπείες.
Εμβόλιο νέας γενιάς κατά του καρκίνου που παρακάμπτει την επιλογή αντιγόνου
Η μέθοδος προκαλεί ανοσολογικές αποκρίσεις που καταστέλλουν το μελάνωμα, τον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού, τον καρκίνο του πνεύμονα και τον καρκίνο των ωοθηκών. Τα θεραπευτικά εμβόλια κατά του καρκίνου βρίσκονται σε ανάπτυξη από το 2010, όταν εγκρίθηκε το πρώτο για τον καρκίνο του προστάτη, και ακολουθήθηκε από ένα ακόμα το 2015 για το μελάνωμα.
Ωστόσο, κανένα άλλο θεραπευτικό εμβόλιο δεν έχει λάβει έγκριση μέχρι σήμερα. Μια μεγάλη πρόκληση στην ανάπτυξή τους είναι ο εντοπισμός αντιγόνων όγκου που διαφέρουν αρκετά από τα φυσιολογικά κύτταρα ώστε να προκαλέσουν ισχυρή ανοσολογική αντίδραση.
Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Tufts δημιούργησαν ένα εμβόλιο που ενισχύει την ικανότητα του ανοσοποιητικού να αναγνωρίζει τα αντιγόνα των όγκων. Αυτή η προσέγγιση δημιουργεί ισχυρή ανοσοαπόκριση και μακροχρόνια ανοσολογική μνήμη, μειώνοντας τον κίνδυνο υποτροπής. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά εμβόλια που στοχεύουν συγκεκριμένα αντιγόνα, αυτό το νέο εμβόλιο χρησιμοποιεί λυσάτη—ένα μείγμα πρωτεϊνικών θραυσμάτων από οποιονδήποτε συμπαγή όγκο—εξαλείφοντας την ανάγκη επιλογής ενός συγκεκριμένου αντιγόνου.
Το εμβόλιο ήταν αποτελεσματικό σε ζώα με μελάνωμα, τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού, καρκίνωμα πνεύμονα και καρκίνο ωοθηκών που δεν μπορεί να χειρουργηθεί. Ο καθηγητής βιοϊατρικής μηχανικής Qiaobing Xu, ο οποίος εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Tufts στη Μασαχουσέτη, και η ομάδα του ανέπτυξαν τη μέθοδο, βασιζόμενοι σε προηγούμενες έρευνες που αξιοποιούν νανοσωματίδια λιπιδίων για μεταφορά mRNA στο λεμφικό σύστημα.
«Έχουμε βελτιώσει σημαντικά τον σχεδιασμό του εμβολίου, ώστε να εφαρμόζεται σε οποιονδήποτε συμπαγή όγκο, ίσως ακόμη και σε όγκους άγνωστης προέλευσης, χωρίς την ανάγκη επιλογής συγκεκριμένων αλληλουχιών mRNA, και προσθέσαμε ένα ακόμα συστατικό—το AHPC—που κατευθύνει τα πρωτεϊνικά θραύσματα των καρκινικών κυττάρων στο ανοσολογικό μονοπάτι», δήλωσε ο Xu σύμφωνα με το SciTech Daily.
Πώς λειτουργεί το εμβόλιο
Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά εμβόλια που σχεδιάζονται για την πρόληψη λοιμώξεων που προκαλούνται από βακτήρια ή ιούς, τα εμβόλια κατά του καρκίνου λειτουργούν διεγείροντας το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να αναγνωρίζει και να επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα.
Και σε αντίθεση με τα περισσότερα εμβόλια που προστατεύουν από παθογόνους μικροοργανισμούς, αυτά έχουν θεραπευτικό, όχι προληπτικό χαρακτήρα—σχεδιάζονται δηλαδή για να εξαλείφουν μια υπάρχουσα ασθένεια. Ορισμένα προληπτικά εμβόλια κατά του καρκίνου υπάρχουν, αλλά συνήθως στοχεύουν ιούς που συνδέονται με τον καρκίνο, όπως ο HPV που συνδέεται με τον καρκίνο του τραχήλου.
Το κλειδί της αυξημένης αποτελεσματικότητας του νέου εμβολίου κατά του καρκίνου βρίσκεται στην ικανότητά του να κατευθύνει τα αντιγόνα των όγκων σε ένα κυτταρικό μονοπάτι που τα παρουσιάζει αποτελεσματικά στο ανοσοποιητικό σύστημα. Φανταστείτε αυτή την παρουσίαση σαν μια αναγνώριση υπόπτων από την αστυνομία, όπου κάθε αντιγόνο παρουσιάζεται στο ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να αποφασίσει αν θεωρείται «ύποπτο».
Η συγκέντρωση των αντιγόνων και η εισαγωγή τους σε ένα αντιγονοπαρουσιαστικό κύτταρο, όπως ένα μακροφάγο ή δενδριτικό κύτταρο (σκεφτείτε τα σαν τα αστυνομικά τμήματα, βάσει της αναλογίας που κάναμε πριν), είναι γενικά μια μη αποτελεσματική διαδικασία για τα αντιγόνα των όγκων. Εδώ η ομάδα έρευνας του Πανεπιστημίου Tufts εφάρμοσε μια μέθοδο δύο σταδίων για να ενισχύσει αυτή τη διαδικασία.
Μέθοδος δύο σταδίων για να ενισχυθεί η ανοσοαπόκριση
Αρχικά, για να διασφαλίσουν τη συγκέντρωση όλων των ενδιαφερόντων πρωτεϊνών του όγκου, τροποποίησαν το μείγμα πρωτεϊνών με το μόριο AHPC, το οποίο προσελκύει ένα ένζυμο που τοποθετεί μια ετικέτα στην πρωτεΐνη, γνωστή ως ουβικουιτίνη. Αυτό επιτρέπει στο κύτταρο να αναγνωρίσει και να επεξεργαστεί την πρωτεΐνη σε μικρότερα τμήματα για παρουσίαση στο ανοσοποιητικό σύστημα.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές συσκεύασαν τις τροποποιημένες με AHPC πρωτεΐνες του όγκου σε μικροσκοπικές φυσαλίδες λιπιδίων (μόρια λίπους), ειδικά σχεδιασμένες να στοχεύουν στους λεμφαδένες, όπου βρίσκονται τα περισσότερα αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα.
Δοκιμάζοντας το εμβόλιο σε ζώα με μελάνωμα, τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού, καρκίνο του πνεύμονα και καρκίνου των ωοθηκών που δεν μπορούσε να χειρουργηθεί, προκάλεσαν ισχυρή αντίδραση των κυτταροτοξικών Τ-κυττάρων, που επιτίθενται στους όγκους και καταστέλλουν την ανάπτυξη και μετάσταση.
«Η αντιμετώπιση του καρκίνου ήταν πάντα θέμα συνδυαστικών στρατηγικών», δήλωσε ο Xu. «Η χορήγηση εμβολίων κατά του καρκίνου στις χειρουργικές επεμβάσεις, τη χημειοθεραπεία και άλλα φάρμακα που ενισχύουν τη δραστηριότητα των κυτταροτοξικών Τ-κυττάρων μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη απόκριση των ασθενών και μακροπρόθεσμη πρόληψη της υποτροπής του καρκίνου».
Πηγή: oloygeia.gr
Η λιπαρή πάστα που προστατεύει τα νεφρά, το συκώτι, τον εγκέφαλο και μειώνει τη φλεγμονή
