Οι τιμές στα βασικά αγαθά έχουν εκτοξευθεί, την ίδια στιγμή που οι μισθοί παραμένουν καθηλωμένοι. Αυτό είναι το συμπέρασμα που προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία για την κατάσταση της πραγματικής οικονομίας στην Ελλάδα. Η απόσταση ανάμεσα στις αυξήσεις των μισθών και στην εκτόξευση του κόστους ζωής είναι τέτοια που τα νοικοκυριά βρίσκονται υπό διαρκή πίεση.
Τα στοιχεία της Eurostat επιβεβαιώνουν για ακόμα μια φορά ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην «ουρά» των Ευρωπαϊκών κρατών σε σχέση με το μέσο μισθό, αλλά στην κορυφή όσον αφορά τις τιμές των βασικών προϊόντων. Η Ελλάδα καταγράφει τη δεύτερη χαμηλότερη μέση ετήσια αμοιβή πλήρους απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με περίπου 18.000 ευρώ, πάνω μόνο από τη Βουλγαρία που έχει 15.400 ευρώ μέσο μισθό. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ανέρχεται σε 39.800 ευρώ, ενώ χώρες με παρόμοιο πληθυσμιακό και παραγωγικό προφίλ, βρίσκονται σε πολύ υψηλότερες θέσεις. Η Ισπανία έχει μέση ετήσια αμοιβή πλήρους απασχόλησης 40.800 ευρώ και η Ιταλία 23.500 ευρώ.
Η Ευρώπη του Νότου χωρίζεται σε εκείνους που μετασχηματίζονται και σε εκείνους που κινούνται στο περιθώριο
Η διαφορά είναι εντυπωσιακή, αφού ο μέσος Έλληνας εργαζόμενος αμείβεται με λιγότερο από το ήμισυ του ευρωπαϊκού μέσου όρου, παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, εξακολουθεί να εργάζεται από τις περισσότερες ώρες στην Ευρώπη. Η εξίσωση «πολλή εργασία – χαμηλή απόδοση» παραμένει άλυτη, καθώς η χαμηλή παραγωγικότητα, το μικρό μέγεθος των επιχειρήσεων και η εξάρτηση από υπηρεσίες χαμηλής προστιθέμενης αξίας δεν επιτρέπουν τη μετατροπή των περισσοτέρων ωρών εργασίας σε μεγαλύτερο εισόδημα.
Οι ανισορροπίες του ευρωπαϊκού Νότου
Η ελληνική περίπτωση δεν είναι απλά μια αρνητική εξαίρεση, από την στιγμή που αποκαλύπτει ένα βαθύτερο ρήγμα μέσα στον ευρωπαϊκό Νότο. Ενώ η Ισπανία και η Πορτογαλία καταφέρνουν σταδιακά να συγκλίνουν με τον μέσο ευρωπαϊκό μισθό, επενδύοντας σε εξαγωγές, ψηφιακή τεχνολογία και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη σε ένα μοντέλο χαμηλών αμοιβών και περιορισμένης παραγωγικότητας.
Στην Ισπανία, ο μέσος μισθός αυξήθηκε κατά σχεδόν 20% την τελευταία πενταετία, χάρη στην άνοδο της απασχόλησης σε τεχνολογικούς και εξαγωγικούς κλάδους. Στην Πορτογαλία, η ενίσχυση του κατώτατου μισθού συνοδεύτηκε από πολιτικές αναβάθμισης δεξιοτήτων και επενδύσεων στις ΜμΕ. Αντίθετα, η Ελλάδα παραμένει εξαρτημένη από την εσωτερική κατανάλωση και τον τουρισμό, με περιορισμένη προστιθέμενη αξία και χαμηλή ενσωμάτωση της καινοτομίας.
Το αποτέλεσμα είναι η Ευρώπη του Νότου να χωρίζεται σε εκείνους που μετασχηματίζονται και σε εκείνους που κινούνται στο περιθώριο, χάνοντας το τρένο της σύγκλισης. Η Ελλάδα, αν και δημοσιονομικά σταθερή, παραμένει μακριά από τις χώρες που επιδιώκουν τη σύγκλιση τους με τις περισσότερο ανταγωνιστικές οικονομίες.
Εκτόξευση τιμών σε βασικά αγαθά
Την ίδια στιγμή, η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει εντυπωσιακή αύξηση των τιμών σε βασικά προϊόντα την τελευταία τριετία:
Ψωμί +25,6 %
Κρέας +38,3 %
Ψάρια +21,8 %
Γαλακτοκομικά +32,5 %
Σοκολάτες +39,8 %
Καφές +36,2 %
Λάδι +23,8 %
Ακόμη και με τη μείωση του πληθωρισμού στο 2% τον Οκτώβριο, το σωρευτικό βάρος της ακρίβειας παραμένει τεράστιο. Το καλάθι του σούπερ μάρκετ είναι σχεδόν κατά ένα τρίτο ακριβότερο σε σχέση με το 2022, ενώ τα νοικοκυριά καλούνται να το καλύψουν με μισθούς που αυξήθηκαν οριακά.
Η πραγματική αγοραστική δύναμη των εργαζομένων έχει αποδυναμωθεί. Ακόμα και μετά τις αυξήσεις στον κατώτατο μισθό, οι καθαρές αποδοχές παραμένουν μεταξύ των χαμηλότερων στην Ευρωζώνη, ενώ η μεσαία τάξη βλέπει το διαθέσιμο εισόδημα να περιορίζεται από φόρους, ενοίκια και καθημερινές ανάγκες.
Η διπλή πίεση στην οικονομία
Η κατανάλωση, που επί σειρά ετών αποτελούσε τον κύριο μοχλό της ανάπτυξης, δείχνει σημάδια κόπωσης. Οι επιχειρήσεις βλέπουν το περιθώριο κέρδους να συρρικνώνεται, καθώς προσπαθούν να διατηρήσουν τιμές ανταγωνιστικές, χωρίς όμως να έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τους μισθούς.
Ορισμένοι οικονομολόγοι μιλούν για τη «παγίδα φθηνής εργασίας», όπου η αύξηση του κόστους διαβίωσης δεν συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση παραγωγικότητας. Το αποτέλεσμα είναι ένας φαύλος κύκλος, με τους χαμηλούς μισθούς να συγκρατούν τη ζήτηση, τη μειωμένη ζήτηση να επιβραδύνει την παραγωγή και τη χαμηλή παραγωγικότητα να διατηρεί χαμηλά τις αμοιβές.
Πηγή: ot.gr
