Οι δεσμεύσεις της Ιταλίας να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες της θα μπορούσαν να ανατρέψουν τις κυβερνητικές προσπάθειες να χαλιναγωγήσει το δημόσιο χρέος της τρίτης μεγαλύτερης οικνομίας τηε ευρωζώνης και να θέσουν σε κίνδυνο την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τους διεθνείς οίκους.
Την προειδοποίηση αυτή διατυπώνουν οι αναλυτές, σύμφωνα με το Reuters, προβλέποντας ότι θα επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός συνολικά των χωρών της ΕΕ, μεταξύ αυτών και της Ιταλίας, που αντιμετωπίζει υπέρογκο χρέος.
Η προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, ως απάντηση στην προσέγγιση Τραμπ – Ρωσίας, δεν μπορεί πλέον να είναι ο πρωταρχικός της στόχος, πρόκειται να επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς των χωρών μελών μετά του νέους δασμούς που ανακοίνωσε ο αμερικανός πρόεδρος.
Η δύσκολη θέση της Ιταλίας
Η Ιταλία, ωστόσο, με τις εξαιρετικά χαμηλές αμυντικές δαπάνες της, το βαρύ φορτίο χρέους και το υψηλότερο κόστος δανεισμού της ευρωζώνης, βρίσκεται σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση.
Η Ρώμη δαπανά επί του παρόντος περίπου το 1,5% του ΑΕΠ στην άμυνα, ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα στην ΕΕ μαζί με την Ισπανία, την Πορτογαλία και το Βέλγιο.
Η αύξηση του ποσοστού στο 3% τα επόμενα τέσσερα χρόνια, όπως προτρέπει η Κομισιόν, θα απαιτούσε την εξεύρεση επιπλέον 30-35 δισεκατομμυρίων ευρώ, είτε μέσω επιπλέον δανεισμού είτε μέσω περικοπών δαπανών.
Είναι μια δύσκολη επιλογή που θα παρακολουθείται στενά από τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τους οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας που επικεντρώνονται στην τροχιά του δεύτερου μεγαλύτερου σωρού δημόσιου χρέους της ευρωζώνης.
«Εάν αυτές οι πρόσθετες δαπάνες χρηματοδοτηθούν μέσω νέας έκδοσης χρέους, θα επιβαρύνουν τις ήδη τεταμένες δημοσιονομικές προοπτικές της Ιταλίας», δήλωσε ο Eiko Sievert, εκτελεστικός διευθυντής της Scope Ratings.
Το τεστ των αξιολογήσεων
Η Ιταλία αντιμετωπίζει περισσότερο από έναν μήνα αξιολογήσεων από όλα τα κύρια πρακτορεία, ξεκινώντας με τον Fitch την Παρασκευή.
Μέχρι πρόσφατα, η Ρώμη έτρεφε ελπίδες για αναβαθμίσεις, αλλά πλέον δεν είναι τόσο αισιόδοξη, εξαιτίας της αποδυνάμωσης της οικονομίας και του κινδύνου αύξησης του χρέους της λόγω των αμυντικών δαπανών, το οποίο με περίπου 135% του ΑΕΠ είναι υπέρογκο.
«Έχουμε την Ιταλία με θετική προοπτική, αλλά μία από τις επιφυλάξεις που έχουμε είναι μια πιθανή αλλαγή στην εκτίμησή μας για την τάση του χρέους», δήλωσε ο Federico Barriga-Salazar, της Fitch.
Ο στόχος για το χρέος της Ιταλίας είναι επί του παρόντος να αυξηθεί σχεδόν στο 138% το 2026, και να υποχωρήσει σταθερά από το 2027.
Ωστόσο, τα σχέδια των Βρυξελλών για αύξηση των αμυντικών δαπανών σε ολόκληρη την ΕΕ θα σημαίνουν ότι το χρέος της Ιταλίας θα συνεχίσει να ανεβαίνει στο 145% περίπου έως το 2029, σύμφωνα με υπολογισμούς της Scope Ratings, η οποία θα επανεξετάσει την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας στις 23 Μαΐου.
Η εσωτερική πολιτική της Ιταλίας επίσης θολώνει την εικόνα.
Το πώς -ακόμη και αν- θα ενισχυθεί ο αμυντικός προϋπολογισμός, όπως είχε υποσχεθεί η Ρώμη στις Βρυξέλλες, αποτελεί αυξανόμενη πηγή έντασης στον τρικομματικό συνασπισμό της Τζόρτζια Μελόνι και απειλεί την πολιτική σταθερότητα που έχει καθησυχάσει μέχρι στιγμής τις αγορές.
Ο υπουργός Οικονομίας Τζανκάρλο Τζορτζέτι, από το ακροδεξιό κόμμα Λέγκα, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι είναι κατά της αύξησης του δημόσιου χρέους, αλλά οποιαδήποτε επιπλέον αμυντική δαπάνη δεν πρέπει επίσης να χρηματοδοτηθεί εις βάρος των δαπανών για την υγεία ή των δημόσιων υπηρεσιών.
Η Μελόνι έχει λάβει μια μη δεσμευτική στάση και τόνισε τη σημασία της διατήρησης του χρέους.
Ομόλογα
Η Ιταλία, η οποία δαπάνησε περίπου 100 δισεκατομμύρια ευρώ, ή 4,5% του ΑΕΠ, για την εξυπηρέτηση του χρέους το 2024, αντιμετώπισε τον τελευταίο μήνα απότομη αύξηση των ομολόγων της.
Η απόδοση των 10ετών ιταλικών ομολόων έφτασε σε υψηλό οκτώ μηνών τον περασμένο μήνα, πάνω από το 4%. Μια περαιτέρω αύξηση του κόστους δανεισμού θα περιπλέξει τις υπάρχουσες δυσκολίες του υπουργείου Οικονομικών στη διαχείριση του χρέους, προειδοποιούν οι αναλυτές.
«Εάν αυτή η αύξηση των επιτοκίων δεν αντιστραφεί, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια λιγότερο ευνοϊκή πορεία για τα επιτόκια, τις δαπάνες για τόκους και τα δημοσιονομικά ελλείμματα από φέτος», δήλωσε η Loredana Federico, επικεφαλής Ιταλίδα Οικονομολόγος της UniCredit.
Οι αναλυτές δεν ήταν πρόθυμοι να αναφέρουν κάποιο ενδεικτικό επίπεδο αυξημένων δαπανών και χρέους το οποίο θα μπορούσε να προκαλέσει ξεπούλημα ιταλικών ομολόγων, τα οποία έχουν ήδη υψηλότερες αποδόσεις από αυτές οποιασδήποτε άλλης χώρας της ευρωζώνης – ένδεικτικό του ασφάλιστρου κινδύνου που ζητούν οι επενδυτές.
Η υποτονική οικονομία της Ιταλίας σημείωσε ανάπτυξη 0,1% το τέταρτο τρίμηνο του 2024 σε σύγκριση με τους προηγούμενους τρεις μήνες μετά από στάσιμο το τρίτο τρίμηνο.
Ο σύνδεσμος ιταλών επιχειρηματιών Confindustria μείωσε την Τετάρτη την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη του ΑΕΠ για το 2025 στο 0,6%, από την εκτίμηση 0,9% που έγινε τον Οκτώβριο και μόλις το ήμισυ του επίσημου στόχου της κυβέρνησης για 1,2%.
Σύμφωνα με τον διοικητή της Τράπεζας της Ιταλίας, Fabio Panetta, οποιαδήποτε ώθηση της ανάπτυξης με γνώμονα την άμυνα θα ήταν μόνο βραχύβια.
«Η κατασκευή πολεμικού εξοπλισμού δεν βοηθά στην αύξηση του αναπτυξιακού δυναμικού μιας χώρας», είπε σε ομιλία του τον Ιανουάριο, όταν άρχιζαν να καταρτίζονται τα σχέδια επανεξοπλισμού της ΕΕ.
Πηγή: ΟΤ
