Εβδομήντα χρόνια αργότερα, η Κίνα έχει αναδειχθεί σε παγκόσμια υπερδύναμη: τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου και μία από τις δύο αληθινές στρατιωτικές υπερδυνάμεις. Ωστόσο, το Πεκίνο παραδέχεται ότι η χώρα δεν έχει καταφέρει ακόμη να ξεπεράσει δεκάδες προβλήματα στη βιομηχανία.
Αυτά τα μαύρα σημεία στη κινεζική παραγωγή δεν περιλαμβάνουν μόνο τα προηγμένα μικροτσίπ, αλλά και άγνωστα υλικά και εξαρτήματα που είναι κρίσιμα για τη σύγχρονη βιομηχανική παραγωγή.
Όπως αναφέρουν οι Financial Times, οι δυτικοί χαίρονται που οι δυσκολίες της κινεζικής βιομηχανίας την εμποδίζουν να επιτύχει πλήρη τεχνολογική ανεξαρτησία και την καθιστούν ευάλωτη σε πιέσεις από τις ΗΠΑ.
Οι τεχνολογικές Αδυναμίες της Κίνας
Τα πιο επίμονα προβλήματα εξάρτησης από εισαγωγές- και εκείνα που απαιτούν τις μεγαλύτερες επενδύσεις για να ξεπεραστούν- σχετίζονται με την κατασκευή μικροτσίπ.
Σύμφωνα με τα επίσημα κινεζικά στοιχεία, η αξία των εισαγωγών σε φωτολιθογραφικά μηχανήματα -απαραίτητα για την κατασκευή προηγμένων ημιαγωγών- τετραπλασιάστηκε τα τελευταία 10 χρόνια: από 12,5 δισ. σε 47 δισ. δολάρια.
Οι 14 πιο δύσκολες τεχνολογικές αδυναμίες, όπως τις εντόπισαν αναλυτές του CSET (Center for Security and Emerging Technology), χαρακτηρίζονται από:
- Απόλυτη κυριαρχία λίγων εταιρειών των ΗΠΑ, της Ευρώπης ή της Ιαπωνίας.
- Ελάχιστη πρόοδο από Κινέζους παρόχους.
- Δυσκολία στην υποκατάσταση των εισαγωγών λόγω μοναδικών τεχνολογικών προδιαγραφών.
Μάλιστα, οι ίδιοι οι Κινέζοι βιομήχανοι -ακόμη και κρατικές επιχειρήσεις- δείχνουν συχνά δυσπιστία απέναντι στα κινεζικά εξαρτήματα, επιλέγοντας να συνεχίσουν να αγοράζουν από το εξωτερικό, όπως αναφέρουν οι Financial Times.
Για παράδειγμα, τα σύνθετα ανθρακονημάτινα εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται σε κινητήρες αεροσκαφών κατασκευάζονται σχεδόν αποκλειστικά από την ιαπωνική Nikkiso, με μερίδιο αγοράς 90%.
Ο Τάκεσι Ιουαόκα, επικεφαλής της αεροδιαστημικής μονάδας της εταιρείας, δηλώνει: «Το να πετύχεις τέτοια σύνθετα καλούπια με πολυστρωματική κατασκευή είναι τεχνικά πολύ δύσκολο. Διαθέτουμε μοναδική τεχνογνωσία. Άλλες εταιρείες προσπαθούν 40 χρόνια να μας φτάσουν και δεν τα καταφέρνουν.»
Προσθέτει ότι η ιαπωνική κυβέρνηση εντείνει τις προσπάθειες προστασίας της κρίσιμης τεχνολογίας, με θεσμούς όπως η Εθνική Επιτροπή Δημόσιας Ασφάλειας να διεξάγουν ακροάσεις για την οικονομική ασφάλεια.
Οι ξένοι έχουν πλεονέκτημα
Μελέτη του 2020 από το Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Γουχάν τόνιζε τη «σημαντική διαφορά» μεταξύ των κινεζικών και των ευρωπαϊκών/ιαπωνικών εταιρειών ως προς τα μικροδομικά ελαττώματα και τη διαστατική ακρίβεια.
Ανάλυση του επενδυτικού ομίλου Kai Yuan Securities το 2024 διαπίστωσε ότι μόλις το 20% της κινεζικής παραγωγής ρουλεμάν ανήκει σε μεσαίας ή υψηλής τεχνολογικής στάθμης προϊόντα.
Έρευνα της China Policy δείχνει ότι τα 4 εκατομμύρια εργοστάσια της Κίνας βρίσκονται ακόμη στα αρχικά στάδια αξιοποίησης του AI. Όμως το Πεκίνο έχει θέσει στόχο να επιτύχει έξυπνη παραγωγή υψηλού επιπέδου στις μεγάλες μονάδες μέσα στα επόμενα 10 χρόνια.
Προς το παρόν, οι μεγάλοι ξένοι κατασκευαστές ρουλεμάν εξακολουθούν να έχουν σημαντικό τεχνικό πλεονέκτημα, ειδικά σε εξαρτήματα που λειτουργούν για δεκαετίες σε ακραία περιβάλλοντα (διάστημα, χημικές εγκαταστάσεις).
Όχι αγώνας πρωτιάς, αλλά αυτονομίας
Η Ελίζα Χέρχαγκερ της BDI λέει ότι ενώ το πρόγραμμα Made in China 2025 είχε επικεντρωθεί σε συγκεκριμένους τομείς, η εφαρμογή του AI στη βιομηχανία μπορεί να πάει «πολύ παραπέρα»: «Δεν μιλάμε μόνο για εξάλειψη των υπολοίπων σημείων ασφυξίας, αλλά για γενική αύξηση της παραγωγικότητας σε ολόκληρη τη βιομηχανική βάση της Κίνας.»
Η καθηγήτρια Άντζελα Χουγιουέ Τσανγκ του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, ειδική στη ρύθμιση τεχνολογίας στην Κίνα, προειδοποιεί ότι οι ΗΠΑ παρερμηνεύουν τους στόχους του Πεκίνου:
«Ο στόχος της Κίνας δεν είναι να γίνει «Νούμερο Ένα» στον κόσμο. Ο πραγματικός στόχος είναι να αυξήσει την αυτάρκεια, να βελτιώσει την παραγωγικότητα και να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη — αποτελέσματα που τελικά νομιμοποιούν το Κομμουνιστικό Κόμμα. Η τεχνολογική πρόοδος δεν είναι αυτοσκοπός· είναι μέσο για έναν πολιτικό και οικονομικό σκοπό».
