Οι κυβερνήσεις, κάθε φορά που θέλουν να μαζέψουν τα οικονομικά των χωρών τους και να επιβάλουν μέτρα λιτότητας, έχουν την εύκολη λύση. Ξεκινούν από τις αργίες.
Υποστηρίζουν ότι αν μειωθούν οι αργίες, οι εργαζόμενοι θα παράγουν περισσότερο. Το κέρδος όμως από αυτό το μέτρο συνήθως είναι ελάχιστο. Η απόφαση της κυβέρνησης Μπαϊρού στη Γαλλία να μειώσει κατά δύο τις εθνικές αργίες, από 11 σε εννέα, έχει προκαλέσει τεράστιες αντιδράσεις και τα συνδικάτα έχουν τεθεί σε πολεμικό συναγερμό.
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο του Bloomberg, Κρις Μπράιντ, η επιλογή αυτή, να μειωθούν οι αργίες, μάλλον δείχνει «τεμπελιά» εκ μέρους αυτών που λαμβάνουν τις αποφάσεις.
Πάντως ο Φρανσουά Μπαϊρού δεν είναι μόνος του. Η κυβέρνηση της Σλοβακίας ανακοίνωσε τον Ιούνιο ότι μία από τις 14 αργίες, θα «αναταξινομηθεί». Θα γίνει εργάσιμη και, έτσι, θα καλυφθεί κάποιο κενό που υπάρχει στον προϋπολογισμό.
Η Δανία το έχει κάνει νωρίτερα. Ήδη από το 2023, και για χάρη του αμυντικού επανεξοπλισμού της, κατήργησε μια αργία. Τη Μεγάλη Ημέρα Προσευχής.
Και όλες οι παραπάνω χώρες αναμένεται να βρουν μιμητές. Πρώτα από όλα στις ΗΠΑ, όπου σύμφωνα με τον Ντόναλντ Τραμπ οι πολλές αργίες που απολαμβάνουν οι Αμερικανοί «κοστίζουν στη χώρα δισεκατομμύρια δολάρια». Στη Γερμανία και τη Φινλανδία, την ιδέα μείωσης των αργιών προωθούν οικονομολόγοι και επιχειρηματικές οργανώσεις.
Χαμηλή παραγωγικότητα
Αυτό για το οποίο «κατηγορούνται» οι Ευρωπαίοι είναι η χαμηλότερη κατά κεφαλήν παραγωγή. Και ότι έχουν κερδίσει μια καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Καθώς η δημογραφική κρίση έχει μειώσει τα εργατικά χέρια, ο πληθυσμός γερνάει και η υψηλή αναλογία συνταξιούχων έναντι εργαζομένων βαραίνει τα ασφαλιστικά ταμεία, αυξάνονται οι φωνές που ζητούν να βρεθούν λύσεις.
Οι περισσότεροι λοιπόν επιλέγουν τις αμαρτωλές αργίες. Διότι το κόψιμο μιας ημέρας αργίας είναι σχετικά απλή στις περισσότερες χώρες και το δημόσιο ταμείο θα εισπράξει περισσότερους φόρους από την αυξημένη παραγόμενη αξία.
Ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Φρανσουά Μπαϊρού, εκτιμά ότι χωρίς τις αργίες της Δευτέρας του Πάσχα και Ημέρας της Νίκης στις 8 Μαΐου, ετησίως στα ταμεία του κράτους θα μπαίνουν 4,2 δισεκατομμύρια ευρώ. Ποσό που δεν ξεπερνά το 10% των χρημάτων που θέλει να εξοικονομήσει το κράτος. Το ποσό αυτό θα προέλθει από μια εισφορά που θα πληρώνουν οι εργοδότες για τη δωρεάν πρόσθετη εργασία που λαμβάνουν. Διότι οι εργαζόμενοι δεν θα πάρουν μεγαλύτερο μισθό.
Αλλά τι γίνεται με την ανάπτυξη;
Ακόμη και αν το όφελος δεν είναι και τόσο αμελητέο, η κατάργηση των αργιών δεν συμβάλλει ιδιαίτερα στην ανάπτυξη.
Σε ένα έτος 250 ημερών εργασίας (μαζί με 10 αργίες), η επίπτωση στην παραγωγή από μια επιπλέον μέρα θα είναι 0,4%, επισημαίνει ο Κρις Μπράιαντ. Η ώθηση στο ΑΕΠ θα είναι σίγουρα μικρότερη.
Τα καλά των αργιών
Αν κάποιος υποθέσει 250 εργάσιμες ημέρες το χρόνο (συμπεριλαμβανομένων 10 αργιών), η προσθήκη μιας επιπλέον ημέρας εργασίας συνεπάγεται αύξηση της παραγωγής κατά περίπου 0,4%. Η ώθηση στο ΑΕΠ πιθανότατα θα είναι πολύ μικρότερη. Και οι αργίες δεν είναι κάτι τόσο κακό για την παραγωγικότητα. Διότι, συχνά, η εργασία που δεν θα γίνει σε μια μέρα, συνήθως αναπληρώνεται μέσα στις επόμενες. Ίσως γιατί οι εργαζόμενοι που ξεκουράστηκαν έχουν μεγαλύτερη διάθεση για δουλειά και πιο καθαρό μυαλό.
Από την άλλη, όταν μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού δεν είναι στο γραφείο ή στο εργοστάσιο ή όπου αλλού βιοπορίζεται, βοηθά άλλους τομείς της οικονομίας. Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια δουλεύουν καλά και κερδίζουν χρήματα – κατά συνέπεια κερδίζει και το δημόσιο ταμείο.
Όποιον εργαζόμενο κι αν ρωτήσει κανείς, ένα τριήμερο αργιών μοιάζει ποιοτικά διαφορετικό από ένα Σαββατοκύριακο. Επιπλέον, εθνικές αργίες με πολιτιστικά, ιστορικά και οικογενειακά χαρακτηριστικά αποδίδουν και άλλα οφέλη.
Επενδύσεις και καινοτομία
Αυτό που είναι δύσκολο, και χρειάζεται περισσότερη δουλειά από τις κυβερνήσεις, για να αυξηθούν τα κρατικά έσοδα και να κλείσουν οι τρύπες των προϋπολογισμών, είναι οι μεταρρυθμίσεις. Τρόποι να βελτιωθεί η παραγωγικότητα χωρίς να πέφτει το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων και με μέτρα που θα ωθήσουν την ανάπτυξη.
Μια λύση θα ήταν σε χώρες όπως η Γερμανία που ανθεί η μερική απασχόληση, να δημιουργηθούν προϋποθέσεις ώστε οι εργαζόμενοι να γίνουν πλήρους απασχόλησης. Ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς αναζητεί κίνητρα για να αυξήσουν οι Γερμανοί τις ώρες εργασίας τους. Ακόμη και να καθυστερήσουν τη συνταξιοδότηση. Φυσικά, αυτό, για τις γυναίκες εργαζόμενες, προϋποθέτει υποδομές φύλαξης των παιδιών, για να μπορούν να εργαστούν περισσότερο.
Η Γαλλία, σύμφωνα με τον Λιονέλ Λοράν, οικονομολόγο, πρέπει επίσης να βρει τρόπους να ενισχύσει τη συνολική απασχόληση.
Και η Ευρώπη, στο σύνολό της, πρέπει να επενδύσει περισσότερο στην εκπαίδευση, στην καινοτομία, στην ψηφιοποίηση και την έρευνα. Μέσω αυτών των επενδύσεων μπορεί να εξασφαλίσει μεγαλύτερη παραγωγή ανά ώρα εργασίας.
Και η φορολογία;
Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι η ανισομερής φορολόγηση. Η υπερβολική φορολόγηση στα χαμηλότερα εισοδήματα δεν αποδίδει, η εργασία πρέπει να γίνει πιο οικονομικά αποδοτική. Και να εξαλειφθεί η άδικη φορολόγηση. Στη Γερμανία, το βάρος των φόρων και των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για τους άγαμους εργαζόμενους είναι ένα από τα υψηλότερα στον ΟΟΣΑ.
Οι λύσεις που αποδίδουν λοιπόν περισσότερο δύσκολες. Για παράδειγμα η μεταρρύθμιση της κοινωνικής ασφάλισης, η προώθηση της ύστερης συνταξιοδότησης και η προσέλκυση μεταναστών υψηλής εξειδίκευσης.
Αλλά και η χρηματοδότηση της προσχολικής εκπαίδευσης, ώστε οι γονείς (συχνά οι γυναίκες) να μην αναγκάζονται να εργάζονται λιγότερο από όσο θέλουν.
Ο Μπράιαντ παραδέχεται πάντως ότι το κόψιμο των αργιών έχει και κάτι θετικό. Δείχνει τους πολίτες την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η οικονομία της χώρα τους. Αλλά πέραν τούτου, μάλλον ουδέν.
