Μπορεί η Ελλάδα να πήρε το πράσινο φως από την Κομισιόν για το Μεσοπρόθεσμο Διαρθρωτικό και Δημοσιονομικό Σχέδιο 2025-28, όμως η λίστα με τις παρατηρήσεις και τις συστάσεις είναι μακριά.
Από τη μία η Κομισιόν συστήνει ταχύτερες μεταρρυθμίσεις και συνέχιση της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων. Από την άλλη μας τραβάει το αυτί για τη φτώχεια, τις ανισότητες, τη στεγαστική κρίση, την ανεργία των γυναικών και των νέων, την κατάσταση του συστήματος υγείας.
Το κείμενο με τις συστάσεις της Κομισιόν προς την Ελλάδα, για την οικονομία, την κοινωνία και την απασχόληση, διέπεται από ένα πνεύμα φιλελευθερισμού της αγοράς, προτείνοντας λύσεις μεγαλύτερης ευελιξίας και πιο στενής συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα έχει κάνει πρόοδο ως προς τη μείωση της ανεργίας, αλλά παραμένει πολύ πιο κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε θέματα κοινωνικής συνοχής.
Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν και Επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις, ξεχώρισε την Ελλάδα ως μία από τις τρεις χώρες που έχουν δείξει ανεπαρκή πρόοδο στην κοινωνική σύγκλιση (μαζί με τη Ρουμανία και την Ιταλία) και ζήτησε να ληφθούν περισσότερα μέτρα για να καλυφθούν τα κενά.
Προτάσεις Κομισιόν για την απασχόληση
Η Κομισιόν μας αποδίδει εύσημα για «ισχυρά συνολικά αποτελέσματα στον τομέα της απασχόλησης» και τη μείωση του χάσματος με τον μέσο όρο της ΕΕ.
Προσθέτει όμως μια σειρά από αστερίσκους:
- Η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας παραμένει πολύ χαμηλή, με αποτέλεσμα το χάσμα μεταξύ των φύλων στην απασχόληση να είναι διπλάσιο από τον μέσο όρο της ΕΕ.
- Η Ελλάδα έχει επίσης σημαντικό ποσοστό νέων που δεν απασχολούνται, δεν σπουδάζουν και δεν παρακολουθούν κατάρτιση (14,2 %)
- Ευάλωτες ομάδες όπως τα άτομα με αναπηρία, οι υπήκοοι τρίτων χωρών ή οι Ρομά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Ως μέτρο για την αύξηση της απασχόλησης, για νέους, γυναίκες και ευάλωτες ομάδες, προτείνει την ενθάρρυνση πιο ευέλικτων μορφών εργασίας.
Παράλληλα, συστήνει την αύξηση των υπηρεσιών φροντίδας παιδιών και βελτίωση των υπηρεσιών μακροχρόνιας φροντίδας, για να «απελευθερωθεί» εργατικό δυναμικό, κυρίως γένους θηλυκού, που δεν δουλεύει γιατί έχει αναλάβει το ρόλο της «βοήθειας στο σπίτι».
Κίνδυνος φτώχειας
Η Κομισιόν επισημαίνει ότι μολονότι έχουν ληφθεί ορισμένα μέτρα, ένα υψηλό ποσοστό του πληθυσμού εξακολουθεί να διατρέχει κίνδυνο φτώχειας. Για την ακρίβεια είμαστε τρίτοι από το τέλος στην ΕΕ στον κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, με τα υψηλότερα ποσοστά μετά τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία.
Υπογραμμίζει η αποτελεσματικότητα των κοινωνικών μεταβιβάσεων (συντάξεις, προνοιακά επιδόματα) είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ και έχει υποχωρήσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια.
Τέσσερα αγκάθια
Τέσσερα είναι τα πεδία στα οποία η Ελλάδα υστερεί ιδιαίτερα, σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν:
- Ανεκπλήρωτες ανάγκες ιατρικής περίθαλψης. Συγκεκριμένα η Ελλάδα βρίσκεται στη χειρότερη θέση μετά την Εσθονία ως προς τα άτομα που δεν μπόρεσαν να έχουν ιατρική φροντίδα που χρειάζονταν – κυρίως λόγω κόστους. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, ο ένας στους πέντε Έλληνες έχει ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες.
- Χαμηλή παροχή μακροχρόνιας φροντίδας. Σε άλλη αντίστοιχη έκθεση η Κομισιόν υπενθυμίζει ότι η Ελλάδα έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά δημόσιων δαπανών στο σύνολο των δαπανών υγείας. Αντίστοιχα έχουμε από τα υψηλότερα ποσοστά ιδιωτικών πληρωμών για δαπάνες υγείας. Πάνω από το 1/3 των δαπανών υγείας (33,5%) προέρχονται από τις τσέπες των ήδη φορολογούμενων πολιτών, ποσοστό υπερδιπλάσιο από τον μέσο όρο της ΕΕ.
- Υψηλό κόστος στέγασης. Στην Ελλάδα έχουμε το υψηλότερο ποσοστό πληθυσμού που υποφέρει από «υπερβολικό κόστος στέγασης» – δηλαδή πληρώνει πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για ενοίκιο / στεγαστικό δάνειο και πάγιους λογαριασμούς. Το πρόβλημα είναι πλέον οξύ για τα φτωχά νοικοκυριά, που διαθέτουν κατά μέσο όρο το 62,4% του διαθέσιμου εισοδήματος για δαπάνες στέγασης.
- Υψηλά ποσοστά στέρησης. Στην Ελλάδα το 14% του πληθυσμού στερείται τουλάχιστον 7 από τα 13 βασικά αγαθά και υπηρεσίες, σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό δείκτη σοβαρής υλικής και κοινωνικής στέρησης. Πάνω από οχτώ στα δέκα φτωχά νοικοκυριά (81,9%) και πάνω από ένα στα τρία μη φτωχά (34,6%), δυσκολεύεται να ανταποκριθεί οικονομικά και να καλύψει έκτακτες, αλλά αναγκαίες δαπάνες ύψους περίπου 480 ευρώ.
Τι προτείνει η Κομισιόν για το στεγαστικό
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνει ευθέως λόγο για στεγαστική κρίση, προσδιορίζοντάς την ως «κρίση της προσιτότητας της κατοικίας» (housing affordability crisis).
Θεωρεί ότι η στεγαστική κρίση επιδεινώνεται από τις καθυστερήσεις στους πλειστηριασμούς κατοικίων με κόκκινα δάνεια, καθώς πολλά κενά διαμερίσματα παραμένουν «δεσμευμένα» και δεν μπαίνουν στην αγορά, λόγω γραφειοκρατικών κωλυμάτων.
Καταλήγει ότι «η υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής στέγασης με χαρτογράφηση του διαθέσιμου στεγαστικού αποθέματος και των αναγκών και λαμβάνοντας υπόψη την περιφερειακή διάσταση, θα συμβάλει στη εξασφάλιση οικονομικά προσιτής στέγασης και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων στην προσιτή κατοικία με ολοκληρωμένο τρόπο σε όλη την Ελλάδα».
