Αν η Ευρώπη θέλει να είμαστε επιθετικοί και εμείς απέναντι στους δασμούς Τραμπ, μπορούμε, όμως οι οικονομολόγοι ξέρουμε ότι αυτό δεν είναι σωστό. Η θετική αντίδραση για την Ευρώπη είναι να έχουμε περισσότερη Ευρώπη. Αυτό τόνισε ο Γκίκας Χαρδούβελης, Πρόεδρος του ΔΣ της Εθνικής Τράπεζας και της ΕΕΤ, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, πρώην Υπουργός Οικονομικών, μιλώντας στο συνέδριο Η Ελλάδα Μετά VIII που διοργανώνει ο Κύκλος Ιδεών, με θέμα «Η Ευρώπη, η Ελλάδα & ο καταιγισμός των νέων προκλήσεων».
Ο κ. Χαρδούβελης επεσήμανε ότι εάν οι χώρες που υφίστανται την επιθετική εμπορική πολιτική των ΗΠΑ απαντήσουν με τον ίδιο τρόπο, σύμφωνα με τις μελέτες υπάρχουν κίνδυνος να σημειωθεί τουλάχιστον μια πτώση της τάξης του 0,5% του ΑΕΠ τα επόμενα δύο χρόνια. «Εάν, δε, συνεχιστεί αυτό, μπορεί να δούμε μια αλλαγή του παγκόσμιου πλαισίου και μια επανάληψη της δεκαετίας του 1930, της μεγάλης ύφεσης, από την οποία ξεφύγαμε λόγω του παγκόσμιου πολέμου και της αλλαγής πολιτικών», προειδοποίησε.
Επεσήμανε ότι σε αυτή την εποχή των μεγάλων ανατροπών τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα, «η θετική αντίδραση για την Ευρώπη είναι να έχουμε περισσότερη Ευρώπη, αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση».
Άμυνα
Μιλώντας στο ίδιο πάνελ, ο Γιώργος Ζανιάς, Πρόεδρος του ΔΣ της Eurobank AE, Ομότιμος Καθηγητής, ΟΠΑ, πρώην Υπουργός Οικονομικών, έκανε λόγο για «δίκοπο μαχαίρι» από την πλευρά του, προσθέτοντας ότι δεν ξέρουμε πού θα οδηγήσει αυτό που βρίσκεται σε εξέλιξη και η ανταλλαγή αντιποίνων.
«Το ευαίσθητο σημείο της αμερικής είνα οι big tech όπου μια φορολογία θα τους πληγώσει περισσότερο. Υπάρχουν πράγματα να γίνουν. Εκεί που σίγουρα πρέπει να κάνουμε κάτι είναι η άμυνα», υπογράμμισε ο κ. Ζανιάς, προσθέτοντας: «Αυτήν τη στιγμή είναι πιο αποδοτικό να επενδύει κάποιος στην Αμερική παρά στην Ευρώπη. Εάν φύγουν οι εγγυήσεις της Αμερικής από την Ευρώπη όσον αφορά την άμυνα, το κάνει ακόμη πιο δύσκολο. Για αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό να ανταποκριθεί η Ευρώπη».
Ως προς αυτό, ο ίδιος ανέδειξε δύο προτεραιότητες: να φτιαχτεί η αμυντική βιομηχανία της Ευρώπης και να αυξηθούν οι αμυντικές δαπάνες.
Πώς θα προσαρμοστεί η Ελλάδα
Η Ελλάδα ήδη ξοδεύει ένα 3% του ΑΕΠ στην αμυντική της θωράκιση. Η Ευρώπη βρίσκεται κοντά στο 2%, ανεβαίνει από το 1,5% αλλά σίγουρα πρέπει να ξοδέψει παραπάνω. Το ερώτημα είνα πού θα βρεθούν τα χρήματα, σημείωσε ο κ. Χαρδούβελης, εξηγώντας ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει κόβοντας κοινωνικές παροχές, γιατί τότε θα δημιουργούσε εσωτερικό πρόβλημα.
«Για αυτό η σωστή αντίδραση είναι ότι πρέπει να αρχίσει να επιμένει σε πολιτικές που δεν κοστίζουν: τέτοιο είναι το άνοιγμα της εσωτερικής αγοράς. Που σημαίνει ότι πρέπει να τα βρούμε με τους υπόλοιπους, να έχουμε ίδιους συντελεστές κ.λπ. Εκεί πρέπει να γίνει μεγάλη προσπάθεια. Ιδέες υπάρχουν πολλές», είπε, αναφέροντας για παράδειγμα το να φτιαχτεί μία τράπεζα για αμυντικά θέματα.
Οσον αφορά την Ελλάδα, υπογράμμισε ότι ως χώρα έχουμε λιγότερη ελευθερία στις δαπάνες, εξαιτίας του τεράστιου χρέους, που μειώνεται μεν κάθε χρόνο, αλλά δεν μπορούμε εύκολα να αυξήσουμε και τις αμυντικές μας δαπάνες.
Η Ευρώπη αποκλίνει πάρα πολύ οικονομικά σε σύγκριση με την Αμερική και τα μεγέθη επιδεινώνονται όλα τα τελευταία χρόνια εις βάρος της Ευρώπης, συνεπώς πρέπει να υπάρξει κινητοποίηση, τόνισε ο κ. Ζανιάς, ο οποίος έθεσε ως προϋπόθεση να υπάρξει αυτό που είχε προτείνει ο Μακρόν, ένα fiscal facility.
«Αν δεν υπάρχει ένα κεντρικό όργανο για να συντονίζει, να υπάρχουν διακρατικές επενδύσεις, δεν θα πετύχουμε τίποτα», προειδοποίησε ο ίδιος.
«Πρέπει να σκεφτούμε την πολιτική ένωση. Πώς για παράδειγμα θα ενοποιήσουμε και τις αποταμιεύσεις και τις επενδύσεις στην Ευρώπη. Υπάρχουν ιδέες: να φτιαχτεί ένας κοινός λογαριασμός όλων των ευρωπαίων πολιτών που θα πηγαίνουν όπου κρίνει η Ευρώπη. Την ενωση κεφαλαιαγορών τη συζητάμε χρόνια και τσακωνόμαστε πού θα γίνουν τα χρηματιστήρια. Αρα πρέπει να υπερβούμε τα σύνορα», υπογράμμισε ο κ. Χαρδούβελης.
Ευρω-ομόλογο
Για το κοινό ευρω-ομόλογο ο κ. Ζανιάς επεσήμανε πως δεν θα υπάρξει χωρίς μια διαφορετική διάρθρωση στην Ευρώπη. Το πρόβλημα, είπε, είναι ο ηθικός κίνδυνος. Δανειζόμαστε με όρους ευρωπαϊκούς και ξοδεύουμε με όρους Ελλάδας. Θα πρέπει να αλλάξει η δομή.
Οσον αφορά την Ελλάδα, «εμείς πρέπει να είμαστε φειδωλοί στο πού ξοδεύουμε τα χρήματα. Το πρόβλημά μας είναι το παραγωγικό μοντέλο και πρέπει να ξοδεύουμε εκεί που πιάνουν τόπο και να μην έχουμε 6,5% έλλειμμα στο ισοζύγιο τρχουσών συναλλαγών», είπε ο ίδιος.
Αναφερόμενος στη θέση της Τουρκίας σε σχέση με τον σχεδιασμό των κοινών ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών, ο κ. Ζανιάς σημείωσε ως κρίσιμα τρία χαρακτηριστικά της γείτονος: «είναι μια μεγάλη χώρα, με πολλούς νέους ανθρώπους, έχει αμυντική βιοηχανία και -το πιο σημαντικό- δεν διστάζει να στείλει οπουδήποτε στρατεύματα. Οποιαδήποτε άλλη χώρα το πολύ – πολύ να στείλει κάποια ειρηνευτική αποστολή κάτω από την ομπρέλα της Ευρώπης. Αυτό την κάνει χρήσιμη στην Ευρώπη. Αρα είναι ένα θέμα. Από εκεί και πέρα αν γίνει κάποιο κοινό ταμείο με αμυντικά θα πρέπει ό, τι φτιάχνεται να μοιραστεί κάπως. Από αυτό μπορεί να ωφεληθεί και η Ελλάδα. Μόνοι μας δεν μπορούμε να φτιάξουμε αμυντική βιομηχανία. Μπορεί να είναι ευκαιρία για εμάς να μπούμε επάνω σε ένα ευρωπαϊκό άρμα».
Οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι για την Ελλάδα
«Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα είναι πολύ μικρότεροι πλέον. Από την κρίση πήραμε το μάθημά μας. Το μάθημα το δημοσιονομικό το πήραμε. Επίσης οι εξαγωγές ήταν γύρω στο 20% του ΑΕΠ τώρα είναι στο 45% και ανεβαίνουν. Ακόμη έχουμε έλλειμμα και άρα θέμα ανταγωνιστικότητας, που σημαίνει ότι πρέπει να κάνουμε μεγαλύτερες προσπάθειες για αλλαγή του μοντέλου προς την ψηφιακή οικονομία να βλέπουν οι επιχειρήσεις τα 7 δισ. του κόσμου και όχι τα 1ο εκατ. Ελληνες», είπε από την πλευρά του ο κ. Χαρδούβελης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το τραπεζικό σύστημα είναι σταθερό. Τώρα δεν υπάρχει φόβος ότι μπορεί να υπάρξει μια κρίση που θα προέλθει από τον χρηματοποικονομικό τομέα των ΗΠΑ, του Η.Β., της Ισπανίας κ.ο.κ. Η κρίση τώρα είναι καθαρά γεωπολιτική.
«Μια χαρά πάμε για την ώρα και για τα επόμενα λίγα χρόνια. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως τα δημόσια οικονομικά είναι πολύ καλά. Τοπρόβλημα που αναγνωρίζουν όλοι είναι το παραγωγικό μοντέλο. Καταναλώνουμε το 70% του ΑΕΠ όταν η Ευρώπη 52%, έχουμε μηδενική αποταμίεση και πολύ πιο χαμηλές επενδύσεις. Ολα αυτά καταλήγουν στην ταμπακέρα που είναι το εξωτερικό έλλειμμα», σημείωσε ο κ. Ζανιάς, προσθέτοντας πως μεγαλύτερο πρόβλημα επενδυτών είναι το κράτος: οι θεσμοί, η δικαιοσύνη που πρέπει να διευκολύνουν τους επενδυτές να κάνουν πιο εύκολα.
Πηγή: ΟΤ
