Σχεδόν τέσσερις στους δέκα πολίτες στην ΕΕ θεωρούν ότι οι φόροι είναι υπερβολικά υψηλοί και πρέπει να μειωθούν. Παράλληλα, φαίνονται έτοιμοι αυτό να επιτευχθεί εις βάρος της ποιότητας των δημοσίων υπηρεσιών, όπως παροχές στην υγειονομική περίθαλψη, στην εκπαίδευση και στις δημόσιες υποδομές.
Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρομέτρου που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2025, οι απαντήσεις διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Στην Ελλάδα, το ποσοστό όσων υποστηρίζουν μείωση της φορολογίας εις βάρος των δημόσιων υπηρεσιών φτάνει στο 48%, ενώ στη Σλοβακία έξι στους δέκα δηλώνουν διατεθειμένοι να δεχτούν λιγότερες ή χαμηλότερης ποιότητας δημόσιες υπηρεσίες αν μειωθούν οι φόροι.
«Οι οικονομικές δυσκολίες στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή μπορεί να εξηγούν τη μείωση στην υποστήριξη των πολιτών στην υψηλότερη φορολογία», δηλώνει στο Euronews ο Ολιβιέ Ζακ, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ. Παρ’ όλα αυτά, ένα 27% δηλώνει ότι προτιμά να πληρώνει περισσότερα σε φόρους και εισφορές με αντάλλαγμα καλύτερες και διευρυμένες υπηρεσίες.
Μόνο το 27% των ερωτηθέντων στην ΕΕ υποστηρίζει «υψηλότερους φόρους για περισσότερες ή καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες
Χάρτης με τα ποσοστά ανά χώρα της ΕΕ για το πόσο υψηλοί θεωρούνται οι φόροι και αν θα έπρεπε να κοπούν
Άλλο ένα τέταρτο (26%) των ερωτηθέντων υποστηρίζει τα τρέχοντα επίπεδα φόρων και δημόσιων υπηρεσιών, ενώ το υπόλοιπο 8% δεν είναι σίγουρο.
«Η υποστήριξη προς τη φορολογία είναι υψηλότερη όταν οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι οι δημόσιες υπηρεσίες που λαμβάνουν ως αντάλλαγμα για τους φόρους τους είναι υψηλής ποιότητας ή όταν διατηρούν υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης στους κυβερνητικούς θεσμούς», σημειώνει ο Ζακ. Αντιθέτως, προσθέτει, εκεί που δεν υπάρχει μεγάλη υποστήριξη της φορολογίας, καταγράφεται χαμηλή εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση και χαμηλή ικανοποίηση από τις δημόσιες υπηρεσίες.
Έλλειμμα εμπιστοσύνης στις κυβερνήσεις
Στην κορυφή της λίστας των χωρών όπου το μισό ή μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού πιστεύει ότι οι φόροι είναι πολύ υψηλοί και θα δεχόταν να μειωθούν ακόμα και εις βάρος της ποιότητας των δημοσίων υπηρεσιών, είναι η Σλοβακία (59%), η Κροατία (57%), η Εσθονία (53%) και η Σλοβενία (50%).
Ακολουθούν, η Ελλάδα και η Ρουμανία με 48%, η Πολωνία με 47%, και το Βέλγιο, η Λετονία και η Ουγγαρία με 45%.
Το θέμα της εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση κάθε χώρας υπογραμμίζει ως βασικό παράγοντα της εν λόγω τάσης ο δρ. Ντιμίτρι Γκουγκουσβίλι, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο KU Leuven του Βελγίου. Όπως εξηγεί, οι πολίτες συνήθως αντιτίθενται σε περισσότερους φόρους όταν δεν εμπιστεύονται τους ηγέτες τους και υποψιάζονται ότι τα επιπλέον έσοδα θα καταλήξουν σε κυβερνητικούς αξιωματούχους.
«Υπάρχει τεράστια διαφορά στην εμπιστοσύνη προς τους δημόσιους θεσμούς σε όλη την Ευρώπη, με την πολιτική εμπιστοσύνη να καταγράφει υψηλότερα ποσοστά στη Σκανδιναβία και χαμηλότερα στην Ανατολική Ευρώπη, ειδικά στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία», προσθέτει ο ίδιος.
Γράφημα που απεικονίζει τις χώρες της ΕΕ και τα ποσοστά που αφορούν στη γνώμη των πολιτών για τους υψηλούς φόρους
Η Φινλανδία (22%), η Σουηδία (24%) και η Δανία (26%) εμφανίζουν τη χαμηλότερη υποστήριξη σε μειώσεις φόρων εις βάρος των δημοσίων υπηρεσιών, με μόλις περίπου το ένα τέταρτο να τάσσεται υπέρ. Η Γερμανία (40%), η Γαλλία (37%) και η Ολλανδία (39%) βρίσκονται στον μέσο όρο της ΕΕ (39%).
Γενικά, οι χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης κλίνουν πολύ περισσότερο προς τις μειώσεις φόρων εις βάρος των υπηρεσιών, ενώ οι χώρες της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης είναι λιγότερο πρόθυμες να περικόψουν δημόσιες υπηρεσίες.
Ποιοι υποστηρίζουν την υψηλή φορολογία
Μόνο το 27% των ερωτηθέντων στην ΕΕ υποστηρίζει «υψηλότερους φόρους για περισσότερες ή καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες». Η Ισπανία (42%), η Σουηδία (42%) και η Φινλανδία (40%) ηγούνται στην υποστήριξη, ενώ η Βουλγαρία (39%) και η Ελλάδα (37%) ακολουθούν στενά.
Αυτό αναδεικνύει μια ισχυρή ζήτηση για αυξημένες επενδύσεις στις δημόσιες υπηρεσίες στη Νότια Ευρώπη. Η Ιταλία και η Πορτογαλία (και οι δύο στο 31%) εμφανίζουν επίσης υποστήριξη πάνω από τον μέσο όρο, αντανακλώντας παρόμοιες τάσεις στην περιοχή.
Στη δική του έρευνα ο Ολιβιέ Ζακ κατέληξε μεταξύ άλλων στο συμπέρασμα ότι τα υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης, καθώς και η αριστερή ιδεολογία, συνδέονται με μεγαλύτερη υποστήριξη της φορολογίας. «Η αριστερή ταυτότητα είναι πολύ ψηλά στην Ισπανία όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη υποστήριξη στη φορολογία μεταξύ των χωρών της Νότιας Ευρώπης» λέει ο ίδιος.
Η Βουλγαρία αποτελεί εξαίρεση στην Ανατολική Ευρώπη, με τις απαντήσεις να δείχνουν ότι οι πολίτες εκεί θέλουν ισχυρότερες υπηρεσίες ακόμα κι αν οι φόροι αυξηθούν.
Τα χαμηλότερα επίπεδα αυτής της κατηγορίας καταγράφονται στο Λουξεμβούργο (16%), καθώς και στη Λετονία, τη Σλοβακία και το Βέλγιο (όλες στο 17%), δείχνοντας ισχυρή αντίσταση σε αυξήσεις φόρων. Στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, η υποστήριξη είναι γενικά χαμηλότερη: Πολωνία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Λιθουανία και Σλοβενία βρίσκονται όλες στο 22% – 23%.
Η Γερμανία (20%), η Αυστρία (20%) και η Γαλλία (23%) είναι επίσης ανάμεσα στις χώρες με τη μικρότερη υποστήριξη.
Δυσαρέσκεια και επιθυμία για αλλαγή
Ωστόσο, η μη υποστήριξη σε υψηλότερους φόρους δεν σημαίνει απαραίτητα αντίθεση σε καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες, καθώς μπορεί να δείχνει απαίτηση για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Το ίδιο σκεπτικό θα μπορούσε να ισχύει και για όσους προτιμούν τις μειώσεις φόρων.
Ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού της ΕΕ, περίπου το ένα τέταρτο (26%) πιστεύει ότι τόσο οι φόροι όσο και οι δημόσιες υπηρεσίες πρέπει να παραμείνουν στα τρέχοντα επίπεδα, αν και οι γνώμες διαφέρουν ευρέως μεταξύ των κρατών-μελών. Η υποστήριξη για το status quo είναι ισχυρότερη στο Λουξεμβούργο (47%), τη Μάλτα (46%) και τη Δανία (43%), όπου σχεδόν οι μισοί πολίτες έχουν αυτήν την άποψη.
Η υποστήριξη για αυτήν την επιλογή είναι επίσης πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ στην Αυστρία (37%), τη Φινλανδία (34%), τη Γαλλία (32%) και τη Γερμανία (31%), δείχνοντας προτίμηση στη σταθερότητα.
Η υποστήριξη είναι χαμηλή στη Νότια Ευρώπη, με πολλές χώρες να βρίσκονται αρκετά κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ: Ελλάδα (11%), Κροατία (13%), Ιταλία (18%), Ισπανία (21%) και Πορτογαλία (25%). Αυτό δείχνει δημόσια δυσαρέσκεια και επιθυμία για αλλαγή. Επίσης, οι συντελεστές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων διαφέρουν σημαντικά σε όλη την Ευρώπη, με τα υψηλότερα επίπεδα στις σκανδιναβικές χώρες και τα χαμηλότερα στην Ανατολική Ευρώπη.
