«Το μέλλον έρχεται πιο γρήγορα από ποτέ. Πριν από έναν αιώνα η αλλαγή σε μια παγκόσμια βιομηχανία χρειαζόταν περίπου 75 χρόνια. Τόσα χρειάστηκαν για να υιοθετηθεί πλήρως το τηλέφωνο. Για τα πρώτα βίντεο γκέιμ χρειάστηκαν μερικοί μήνες. Για το Calll of Duty έγιναν 100 εκατομμύρια download σε μία εβδομάδα. Στο μέλλον με την όλο και μεγαλύτερη συνδεσιμότητα και τη συνεχή αύξηση των δημιουργικών μηχανών ο χρόνος αυτός θα περιοριστεί σε μερικές ημέρες. Τώρα η αλληλεπίδραση είναι τόσο μεγάλη και διαρκής ώστε μια ιδέα για τη δημιουργία κάποιου προϊόντος μπορεί να αλλάξει μια βιομηχανία μέσα σε μία ημέρα».
Ο Μάθιου Γκρίφιν συνεργάζεται με κυβερνήσεις και μεγάλες επιχειρήσεις προετοιμάζοντας το μέλλον. Και ειδικά το μέλλον στον τομέα της εργασίας. Μιλάει για τομείς που αλλάζουν τάχιστα, για επιχειρήσεις που προσαρμόζονται στις νέες καταστάσεις όπως μπορούν και για εργαζομένους που βλέπουν θέσεις εργασίας να αυτοματοποιούνται αλλά έχουν ταυτόχρονα τη δυνατότητα να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους και να αλλάξουν αρκετούς τομείς εργασίας. «Αυτός ο κόσμος έρχεται με ταχύτητα και χρειάζεται να προσαρμοστούμε. Από τους χειρώνακτες έως τα στελέχη – τα πάντα αλλάζουν» παρατηρεί.
Για αυτά και για πολλά άλλα θα μιλήσει τη Δευτέρα με θέμα «Το μέλλον της εργασίας» στην ημερίδα που διοργανώνει το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο και η πρόεδρός του Σοφία Κουνενάκη – Εφραίμογλου σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού με επικεφαλής τον Γιάννη Μαστρογεωργίου. Πρόκειται για άλλη μια ομιλία στον κύκλο συζητήσεων που υλοποιούν οι δύο φορείς, με τίτλο «Τhe future of…», στόχος του οποίου είναι η διερεύνηση των τάσεων και των προοπτικών, όπως διαμορφώνονται στους κύριους κλάδους της οικονομίας στη Ελλάδα και τον κόσμο.
Πείτε μας έναν τομέα στον οποίο γίνονται σαρωτικές αλλαγές
Ας πάρουμε για παράδειγμα την τεχνολογία της τρισδιάστατης εκτύπωσης και τις μεγάλες αλλαγές που επιφέρει στον κατασκευαστικό τομέα. Μπορείς να τυπώσεις τρισδιάστατα ένα τετραώροφο κτίριο μέσα σε 8 ώρες, έναντι 24.000 δολαρίων. Με τα δίκτυα smart 5G μπορεί μια εταιρεία να ελέγχει βαριά μηχανήματα σε άλλες χώρες. Για παράδειγμα πρόσφατα ένας τεράστιος γερανός βάρους 40 τόνων πήρε μέρος σε κατασκευαστικές εργασίες στη Γερμανία, ενώ ο χειριστής του βρισκόταν 8.500 χιλιόμετρα μακριά στη Νότια Κορέα. Αυτό δεν γλιτώνει μόνο χρήματα και χρόνο αλλά διευκολύνει στον χειρισμό δύσκολων περιστατικών όπως η διαχείριση τοξικών αποβλήτων.
Πόσο γρήγορα θα γίνουν οι αλλαγές; Εχουμε, ας πούμε, μία δεκαετία μπροστά μας;
Ανάλογα με τον κλάδο στον οποίο βρίσκεστε, δεν έχετε δέκα χρόνια. Μάλιστα, ανάλογα με τον διευθυντή για τον οποίο εργάζεστε, μπορεί στην πραγματικότητα να έχετε μόνο 6 μήνες έως 3 χρόνια για να προσαρμοστείτε και να αλλάξετε. Πολλές εταιρείες προσπαθούν να αυτοματοποιήσουν τις υπηρεσίες όσο πιο γρήγορα μπορούν. Αυτό φέρνει πολλή αβεβαιότητα και άγχος, επομένως βλέπουμε ότι η ψυχική υγεία στο εργατικό δυναμικό υφίσταται πίεση, απλώς και μόνο επειδή λένε συνεχώς στους ανθρώπους ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα τους πάρει τη δουλειά, ιδιαίτερα σε κάποιους τομείς όπως τα χρηματοοικονομικά, η λογιστική, το μάρκετινγκ, το ανθρώπινο δυναμικό. Δεν είναι όμως αυτή ολόκληρη η εικόνα.
Η άλλη τάση είναι ο περιορισμός των μισθών. Εάν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την τεχνολογία για να κάνετε τη δουλειά κάποιου ή μέρος της και τότε δεν χρειάζεστε αυτό το άτομο, εκείνο χάνει την ικανότητα να διαπραγματευτεί. Για παράδειγμα, παραδοσιακά αν ήθελε κάποιος να δημιουργήσει ζωγραφιές για ένα βιβλίο, θα έβρισκε έναν καλλιτέχνη και θα πλήρωνε από 25 έως μερικές εκατοντάδες δολάρια για να τις βάλει στο βιβλίο. Με την τεχνητή νοημοσύνη μπορούμε να δημιουργήσουμε χιλιάδες εικόνες τέχνης χωρίς κόστος. Ο άνθρωπος δεν έχει αντικατασταθεί αλλά πια ο καλλιτέχνης θα αναγκαστεί, λόγω των πρόσφατων τεχνολογιών που τον ανταγωνίζονται, να ρίξει τις τιμές που ζητούσε για τα έργα του. Αυτό ισχύει και για πολλές άλλες δουλειές. Ξέρετε αυτή η κατάσταση των μεγάλων αλλαγών, η ψυχική υγεία και η μισθολογική μείωση, είναι πράγματα τα οποία δεν συζητάμε συνήθως, αλλά είναι πολύ σημαντικά.
Υπάρχει άλλη πλευρά, πιο θετική;
Φυσικά. Μπορεί ο εργαζόμενος να χρησιμοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη για να ολοκληρώσει μια συγκεκριμένη εργασία ή για να διευρύνει τις γνώσεις και τις δεξιότητές του – όπως η ανάπτυξη λογισμικού ή η παροχή συμβουλών. Στην πραγματικότητα αυτό που γίνεται είναι ο εκδημοκρατισμός της πρόσβασης σε αυτές τις δεξιότητες και τις θέσεις εργασίας για άτομα που δεν τα είχαν ποτέ πριν. Για παράδειγμα, δεν ξέρω να γράψω κώδικα αλλά μπορώ να χρησιμοποιήσω το ChatGPT για να ξεκινήσω να μαθαίνω. Υπάρχουν δύο όψεις σε κάθε νόμισμα.
Μέχρι τώρα ακολουθούσαμε μια αργή γραμμή γεγονότων: στα 20 ξεκινούσα να εργάζομαι ως λογιστής και στα 60 έβγαινα στη σύνταξη ως ο ανώτερος στο τμήμα. Εάν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει αυτή τη δουλειά, τότε ως άτομο μπορώ να κινηθώ πιο εύκολα και γρήγορα μεταξύ διαφορετικών σταδιοδρομιών και θέσεων εργασίας, αποκτώντας διαφορετικές δεξιότητες. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τεχνητή νοημοσύνη για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να μάθουν 12 φορές πιο γρήγορα – φανταστείτε ότι αν θέλετε να μάθετε λογιστική, δεν χρειάζεστε μια περίοδο 3 ετών για να αποκτήσετε πτυχίο. Εχει αποδειχθεί ότι με τη μάθηση που μπορεί να προσφέρει στον άνθρωπο η τεχνητή νοημοσύνη, μέσα σε 4 μήνες μπορεί κάποιος να φτάσει σε καλό επίπεδο. Πώς; Αυτά τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα έχουν εκπαιδευτεί με όλες τις πληροφορίες που υπάρχουν στο Διαδίκτυο. Εχουν πάνω από 1.000 φορές τη γενική γνώση οποιουδήποτε ανθρώπου. Αυτός είναι ο λόγος που μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε και να του πείτε: δώσε μου μια συνταγή ή θέλω να συντάξεις ένα συμβόλαιο ή να δημιουργήσεις μια εφαρμογή λογισμικού για κάτι συγκεκριμένο. Ή μάθε μου πώς να γίνω λογιστής. Η τεχνητή νοημοσύνη μάς δίνει τη δυνατότητα να μάθουμε πολύ πιο γρήγορα διάφορα πράγματα. Η τεχνητή νοημοσύνη μάς επιτρέπει να ζήσουμε πολλές ζωές σε μία».
Το μόνο μέλλον είναι η αυτοματοποίηση;
Από την προοπτική του μέλλοντος της εργασίας έχουμε δύο επιλογές. Μπορώ να χρησιμοποιήσω την τεχνολογία για να αυτοματοποιήσω μια θέση εργασίας. Ισως γλιτώσω την εταιρεία 50.000 ευρώ τον χρόνο. Ή περισσότερες θέσεις εργασίας επί 50.000 τον χρόνο η καθεμία. Τι θα συμβεί όμως εάν χρησιμοποιήσω την τεχνολογία για να αυξήσω τις δεξιότητες των εργαζομένων; Εχουμε κάνει έρευνες με τέτοιες ενδιαφέρουσες απαντήσεις. Χρησιμοποιούμε την τεχνητή νοημοσύνη για να βοηθήσουμε στην εκπαίδευση των υπαλλήλων που ασχολούνται με την εξυπηρέτηση πελατών. Χρησιμοποιούμε τεχνητή νοημοσύνη για να εκπαιδεύσουμε συμβούλους, προγραμματιστές λογισμικού στη Microsoft. Γενικά, βλέπουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι γίνονται 45% πιο παραγωγικοί και καλύτεροι στη δουλειά τους.
Αυτό λοιπόν λέω στους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων που συμβουλεύω σε όλο τον κόσμο: Χρησιμοποιήστε την τεχνολογία με ευαισθησία για να βοηθήσετε το προσωπικό σας να μάθει νέες δεξιότητες γρηγορότερα από ποτέ. Ετσι δεν θα κερδίσετε τις 50.000 που θα εξοικονομούσατε με την απόλυσή τους, αλλά θα κερδίσετε ακόμα περισσότερα γιατί με τις νέες γνώσεις μπορεί να σας φέρουν πολύ περισσότερα χρήματα.
Αλλάζει και ο τρόπος με τον οποίο γίνονται προσλήψεις;
Φυσικά. Καταρχήν τις εταιρείες δεν τις νοιάζει να προσλάβουν κάποιον που βρίσκεται στον ίδιο χώρο ή ακόμα στην ίδια χώρα. Η τεχνολογία ρίχνει τα σύνορα. Αλλά ταυτόχρονα φέρνει πίσω κάποια άλλα. Ο παραδοσιακός τρόπος πρόσληψης δεν επαρκεί πλέον. Η τεχνητή νοημοσύνη εξετάζει τα βιογραφικά που στέλνουν οι υποψήφιοι και δημιουργεί μοντέλα. Τι αναζητάμε σε έναν πωλητή; Βάσει αυτών των προδιαγραφών ψάχνει. Σήμερα το 80% από τις 500 μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο χρησιμοποιεί ΤΝ για τις προσλήψεις. Η τεχνητή νοημοσύνη παρακολουθεί τις συνεντεύξεις και ταυτόχρονα εξετάζει τα μάτια, τις κινήσεις, τους παλμούς, το δέρμα, τη γλώσσα του σώματος, το λεξιλόγιο, τον τόνο της φωνής. Λέει στον άνθρωπο που κάνει τη συνέντευξη να ρωτήσει κάτι και παρακολουθώντας την ίριδα του ματιού, διαπιστώνει εάν ο υποψήφιος λέει ψέματα. Η ακρίβειά του έχει μετρηθεί, φθάνει το 99%, είναι καλύτερο από τεστ πολυγράφου.
Μα οι άνθρωποι είναι κάτι περισσότερο από αυτό που μπορεί να δει η τεχνητή νοημοσύνη.
Φυσικά. Εταιρείες όπως η Google και η Αmazon χρησιμοποιούν ΤΝ για τη διαχείριση του προσωπικού. Η Google βάσει του αλγορίθμου της είχε απολύσει πέντε άτομα, όμως η βρετανική κυβέρνηση αποφάσισε ότι, βάσει της ηθικής, πρέπει να ξαναπροσληφθούν.
Σε κάποια χρόνια η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι παντού;
Είναι ήδη παντού. Αυτή η συνέντευξη που κάνουμε τώρα καταγράφεται από το zoom που χρησιμοποιούμε, προκειμένου να αναλυθεί το περιεχόμενό της και να βοηθήσει στην εκπαίδευση της τεχνητής νοημοσύνης της εταιρείας. Η Google χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για τα αποτελέσματα αναζήτησης. Οταν πηγαίνετε στα καταστήματα σας παρακολουθούν κάμερες ασφαλείας που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη και μηχανική όραση για να καταλάβουν πού πηγαίνετε, τι κοιτάτε, τι σας ενδιαφέρει, να δώσει ιδέες για την εκ νέου διαμόρφωση του καταστήματος. Οταν κάνετε online κρατήσεις, η τεχνητή νοημοσύνη προσπαθεί να καταλάβει ποιος είστε.
Αρα, στην πραγματικότητα, αποχαιρετούμε τα προσωπικά μας δεδομένα.
Το Facebook διαθέτει πάνω από 5.000 δεδομένα για τους περισσότερους χρήστες. Πάρτε για παράδειγμα αυτή την κλήση zoom. Αν είχα τεχνητή νοημοσύνη και κάμερα, θα μπορούσα να καταλάβω από ποια χώρα είσαι, την εθνικότητα, το επίπεδο εκπαίδευσης, εάν πήγες σε ιδιωτικό ή δημόσιο σχολείο, αν έχει ζήσει σε άλλη χώρα από τον τρόπο που μιλάς, αν έχεις άνοια ή κατάθλιψη από τις λέξεις που χρησιμοποιείς, από τον τόνο της φωνής σου, από τη στάση σώματος. Ξέρω πού βρίσκεσαι από το GPS, αν έχεις γενετικές εγγενείς παθήσεις, αν λες ψέματα από τον αμφιβληστροειδή των ματιών σου, αν έχεις πάθηση δέρματος από τις λάμψεις στο πρόσωπό σου. Ξέρω από πού ψωνίζεις επειδή η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να εντοπίσει τα ρούχα που φοράς. Ολα αυτά μόνο από μια κλήση. Και μετά μπορεί να τα συνδυάσει όλα και έχω πολλά δεδομένα για εσένα.
Ποια χώρα χρησιμοποιεί ευρέως την τεχνητή νοημοσύνη;
Η Κίνα. Από τις φυλακές έως το υπουργείο Εξωτερικών. Εάν βρίσκεστε στην Κίνα, μπορώ να χρησιμοποιήσω την κλήση για να αναγνωρίσω τον χαρακτήρα, την προσωπικότητά σας και την πιθανότητα να είστε εγκληματίας. Στην Κίνα, εκπαιδεύουν την τεχνητή νοημοσύνη για να το κάνει αυτό. Εκπαίδευσαν την τεχνητή νοημοσύνη σε φωτογραφίες προφίλ όλων των κρατουμένων στις φυλακές. Στη συνέχεια διεξήγαγαν μια μελέτη με 32.000 άτομα και ήθελαν να δουν αν η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να διαλέξει εκείνους που είναι εγκληματίες. Το ποσοστό ακρίβειας έφθασε το 85%.
Την ίδια στιγμή έχει φτιαχτεί στην Κίνα ένας διπλωμάτης τεχνητής νοημοσύνης. Τον χρησιμοποιούν στο υπουργείο Εξωτερικών ως βοηθό όταν υπάρχουν διαπραγματεύσεις. Η τεχνητή νοημοσύνη ακούει τη συζήτηση και δίνει τις πιθανότητες ολοκλήρωσης μιας συμφωνίας. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση της Κίνας βρίσκεται σε διαπραγμάτευση με την κυβέρνηση της Ελλάδας. Αυτό που κάνει είναι να συγκεντρώνει τεράστιες ποσότητες πληροφοριών που έχει από παλιές διαπραγματεύσεις των ελληνικών κυβερνήσεων, τακτικές, συμφωνίες, κάθε πληροφορία που είναι διαθέσιμη. Και λέει: εάν ρωτήσεις αυτό, αυτό και αυτό, και δώσεις αυτό και αυτό, θα έχεις συμφωνία. Οσο προχωρά η διαπραγμάτευση και δεν έχει κλείσει ακόμα η συμφωνία στέλνει νέα μηνύματα: Απάντησε σε αυτή την ελληνική θέση με το τάδε επιχείρημα.
Τους ίδιους τρόπους χρησιμοποιούν και εταιρείες. Για παράδειγμα, η Warmup που αποτελεί τον κορυφαίο παγκόσμιο προμηθευτή συστημάτων ενδοδαπέδιας θέρμανσης και υπηρεσιών. Πλέον τις διαπραγματεύσεις με τους προμηθευτές τις κάνει μέσω τεχνητής νοημοσύνης. Εχουν κερδίσει 3% από αυτή την πρακτική σε σύγκριση με τα χρήματα που ξόδευαν πριν. Η τεχνητή νοημοσύνη αυξάνει διαρκώς τις δυνατότητές της. Απλά χρειάζεται χρόνο για να αφομοιωθούν σε μια δουλειά, σε μια εταιρεία.
Οι επιχειρήσεις κατανοούν πλήρως τι ακριβώς σημαίνει η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στα συστήματά τους;
Ξεκάθαρα όχι. Υπάρχει μια αεροπορική εταιρεία, η Canadian Airlines. Ηταν μια κυρία η οποία ήθελε να ταξιδέψει στο εξωτερικό επειδή πέθανε κάποιος συγγενής της. Ρώτησε λοιπόν το checkbot τεχνητής νοημοσύνης της εταιρείας εάν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη πολιτική για περιπτώσεις πένθους. Το μηχάνημα απάντησε: Εάν πρέπει να ταξιδέψετε ξαφνικά επειδή ένας συγγενής σας πέθανε η Canadian Airlines θα σας επιστρέψει τα χρήματα για την πτήση σας. Η γυναίκα έκλεισε τη θέση και όταν γύρισε από την κηδεία, ζήτησε να της επιστραφούν τα χρήματα. Η εταιρεία αρνήθηκε επειδή δεν ακολουθούσε, όπως της είπαν, τέτοια πολιτική. Τους πήγε στο δικαστήριο. Εκεί κατάλαβαν ότι το μηχάνημα τεχνητής νοημοσύνης είχε αυτοσχεδιάσει την πολιτική της επιστροφής χρημάτων. Το καναδικό δικαστήριο αποφάσισε ότι η αεροπορική εταιρεία έπρεπε να πληρώσει και να συμμορφωθεί με την πολιτική την οποία διαμόρφωσε επιτόπου η τεχνητή νοημοσύνη.
Αρα τι γίνεται όταν η ΤΝ αρχίζει να φτιάχνει άλλες πολιτικές; Αν πει ότι ένας καταναλωτή εάν δεν μπορεί να πληρώσει τις υπόλοιπες δόσεις θα του χαριστούν τα χρήματα. Ή τι θα γίνει εάν κάποιος θέλει να επενδύσει όλα του τα χρήματα σε κρυπτονομίσματα και η ΤΝ του πει πως εάν τα χάσει, θα του επιστραφούν;
Επιτρέψτε μου να σας πω ότι γενικά οι περισσότερες εταιρείες δεν κατανοούν πλήρως τι μπορεί να κάνει η ΤΝ και τι προβλήματα μπορεί να δημιουργηθούν. Με άλλα λόγια, κάθε εταιρεία που χρησιμοποιεί ΤΝ είναι σαν να συνδέεται με το ισοδύναμο ενός μικροσκοπικού συνθετικού εγκεφάλου – ο οποίος μπορεί να χακαριστεί χρησιμοποιώντας την ανθρώπινη ψυχολογία.
Premium έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»
