Η ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα καταγράφει εντυπωσιακές επιδόσεις, αλλά ταυτόχρονα αποκαλύπτει τις δομικές αδυναμίες ενός συστήματος που δεν έχει προλάβει να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα. Το 2025 εξελίσσεται σε έτος-ορόσημο. Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) κατέλαβαν την κορυφή της ηλεκτροπαραγωγής, αλλά μαζί με την επιτυχία ήρθαν και οι «παρενέργειες» — περικοπές παραγωγής και αρνητικές τιμές σε επίπεδα που δεν έχουν καταγραφεί στο παρελθόν.
Στους πρώτους έντεκα μήνες του 2025, οι ΑΠΕ παρήγαγαν αθροιστικά 22.568 GWh (γιγαβατώρες), επίδοση που επιβεβαιώνει τον πρωταγωνιστικό τους ρόλο στο ενεργειακό μείγμα. Ωστόσο, η απουσία υποδομών αποθήκευσης ενέργειας και η περιορισμένη ευελιξία του συστήματος οδήγησαν σε εκτεταμένες περικοπές «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής. Για το 11μηνο, οι απορρίψεις έφτασαν τις 1.862 GWh, έναντι 886 GWh την αντίστοιχη περίοδο του 2024. Με απλά λόγια, περικόπηκαν περίπου 52,5% περισσότερες γιγαβατώρες σε σχέση με πέρυσι, μια σπατάλη ενέργειας μηδενικού κόστους σε μια χώρα που επενδύει στην απανθρακοποίηση.
Παράλληλα, η χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας βιώνει όλο και συχνότερα το φαινόμενο των μηδενικών ή αρνητικών τιμών. Ώρες με τιμές κάτω από 0,05 ευρώ/MWh (μεγαβατώρα) ανήλθαν έως τον Νοέμβριο του 2025 σε 475,5, υπερδιπλάσιες σε σχέση με τις 186 ώρες του πρώτου δεκάμηνου του 2024. Μόνο τον Οκτώβριο καταγράφηκαν 50,75 ώρες αρνητικών τιμών και τον Νοέμβριο άλλες 34,75. Η συνέπεια είναι διπλή: συμπίεση των εσόδων των έργων ΑΠΕ και αυξανόμενη αβεβαιότητα για τη βιωσιμότητά τους, ενώ αποθαρρύνεται και η είσοδος νέων επενδυτών.
Tο φαινόμενο των περικοπών δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά εμφανίζεται σε όλες τις χώρες όπου οι ΑΠΕ υπερβαίνουν το 50% του ενεργειακού μείγματος
«Η εκτόξευση των περικοπών ΑΠΕ και των μηδενικών/αρνητικών τιμών καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για πολιτικές μετατόπισης της ζήτησης. Μόνο έτσι να επωφεληθούν οι καταναλωτές από τις χαμηλές τιμές που εμφανίζονται τις μεσημεριανές ώρες λόγω υψηλής παραγωγής φθηνών ΑΠΕ. Ωστόσο και παρά την πρόοδο στην εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, εξακολουθούν να απουσιάζουν κατάλληλα τιμολόγια από τη λιανική αγορά», αναφέρει ο αναλυτής πολιτικής του GreenTank κ. Νίκος Μάντζαρης.
Το ελληνικό δίκτυο ηλεκτροδότησης δεν έχει τη χωρητικότητα που απαιτείται για νέα έργα ΑΠΕ (Eurokinissi)
Τα δυναμικά «πορτοκαλί» τιμολόγια που θα αλλάζουν την χρέωση ανά ώρα εντός του 24ώρου και θα ακολουθούν τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς φιλοδοξούν να καλύψουν αυτό το κενό, μεταφέροντας την κατανάλωση στις ζώνες χαμηλών χρεώσεων. Τα δυναμικά προϊόντα, σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του ΥΠΕΝ, θα είναι τελικά διαθέσιμα την 1η Φεβρουαρίου για τους μεγάλες πελάτες (επιχειρήσεις με παροχές άνω των 25 kVA) και από την 1η Απριλίου για μικρότερες εταιρείες και νοικοκυριά.
Σε κάθε περίπτωση το φαινόμενο των περικοπών πράσινης ενέργειας δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά εμφανίζεται σε όλες τις χώρες όπου οι ΑΠΕ υπερβαίνουν το 50% του ενεργειακού μείγματος, οδηγώντας σε «ψαλίδισμα» της παραγωγής και σε μηδενικές ή αρνητικές τιμές. Βασική αιτία είναι η αναντιστοιχία παραγωγής και ζήτησης, σε συνδυασμό με την έλλειψη μονάδων αποθήκευσης ενέργειας και την περιορισμένη ευελιξία του συστήματος.
Παρά το μεγάλο «ψαλίδι» στις ΑΠΕ, οι καθαρές πηγές ενέργειας κυριάρχησαν και το 2025
Επιπλέον, τεχνικοί περιορισμοί και κορεσμένα δίκτυα επιτείνουν το πρόβλημα, καθιστώντας αναγκαίες τις περικοπές για λόγους ασφάλειας. Οι περικοπές συνεπάγονται σπατάλη φθηνής ενέργειας, συμπίεση εσόδων και αποθάρρυνση νέων επενδύσεων ΑΠΕ, θέτοντας προκλήσεις για την πορεία απανθρακοποίησης της οικονομίας. Στη χώρα μας, οι περισσότερες περικοπές «πράσινης» ηλεκτρικής ενέργειας καταγράφηκαν κυρίως σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς.
Κι όμως, παρά το μεγάλο «ψαλίδι» στις ΑΠΕ, οι καθαρές πηγές ενέργειας κυριάρχησαν και το 2025. Μαζί με τα μεγάλα υδροηλεκτρικά, η συνολική «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή έφτασε τις 25.306 GWh, ενώ έως τις αρχές Νοεμβρίου είχε απορριφθεί το 7,5% της συνολικής παραγωγής ΑΠΕ. Είναι ενδεικτικό ότι οι εκτιμώμενες περικοπές του δεκάμηνου (1.837 GWh) πλησίασαν τη συνολική λιγνιτική παραγωγή (2.111 GWh), το σύνολο των εξαγωγών ρεύματος (1.932 GWh) και την αύξηση της παραγωγής από φυσικό αέριο σε σχέση με το 2024.
Πηγή: OT.gr
