Ο Μενέλαος Κυρλίδης είναι το τελευταίο… παιδί των κινηματογραφιστών της θρυλικής Φίνος Φιλμ. Μεγαλούργησε στο πλευρό του τεράστιου δασκάλου του Νίκου Καβουκίδη, δημιουργώντας έτσι τον δικό του μύθο πίσω από τις μεγάλες κινηματογραφικές επιτυχίες με πρωταγωνιστές την Ελλη Λαμπέτη, τον Νίκο Κούρκουλο, τον Αλέκο Αλεξανδράκη, την Τζένη Καρέζη, τον Κώστα Καζάκο και όλα τα υπόλοιπα ιερά τέρατα του ελληνικού σινεμά.
- Από τον Νίκο Νικόλιζα
Από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 έως το τέλος της Φίνος Φιλμ ήταν ο αφανής ήρωας μιας πολύ σημαντικής περιόδου για τον ελληνικό κινηματογράφο, αφού τότε μεγαλούργησε και η Φίνος Φιλμ σε κορυφαίες ταινίες. Με αφορμή το ντοκιμαντέρ για τη ζωή του σπουδαίου προσωπογράφου των διασημοτήτων Νίκου Ζαχόπουλου, ο σπουδαίος 78χρονος σήμερα κινηματογραφιστής ανοίγει την καρδιά του στην «Espresso» και μιλάει για τις ιστορίες που έζησε πίσω από τις μεγάλες παραγωγές της θρυλικής εταιρίας!
Θα λέγαμε ότι είστε ένας από τους αφανείς ήρωες της Φίνος Φιλμ….
Αποδέχομαι τον όρο που λέτε και θεωρώ πως όλοι οι τεχνικοί του ελληνικού κινηματογράφου και της τηλεόρασης είναι αφανείς γιατί δουλεύουν πίσω από τον φακό, χωρίς σχεδόν να τους ξέρει κανένας. Εγώ ξεκίνησα μικρός, 18 ετών, όταν με «έσπρωξε» στο επάγγελμα αυτός ο μεγάλος διευθυντής φωτογραφίας της Φίνος Φιλμ, ο Νίκος Καβουκίδης, κι έτσι μπήκα στη Φίνος. Μου είπε απλά: «Παρακολούθα τι θα κάνεις και μετά θα σου μάθω τη δουλειά». Ετσι άρχισα να παρακολουθώ τους τεχνικούς, τους ηλεκτρολόγους και όλους τους τεχνικούς. Ετσι έμαθα τη δουλειά. Η πρώτη μου ταινία, ως τρίτος οπερατέρ στο συνεργείο του Νίκου Καβουκίδη, ήταν το «Μια τρελή τρελή οικογένεια» με την Αρώνη, την Καρέζη, τον υπέροχο Αλέκο Αλεξανδράκη, τον Παπαγιαννόπουλο και ένα καστ ηθοποιών που ήταν η αφρόκρεμα στον κινηματογράφο. Οταν πήγα στα γυρίσματα, τα έχασα. Εβλεπα παντού όλους αυτούς τους μέγιστους ηθοποιούς και μια κυρία κρατώντας το σενάριο στο χέρι να έρχεται κοντά μου και να μου λέει καλημέρα. Οταν την είδα, τα έχασα. Ηταν η Καρέζη! Ετσι θαμπώθηκα με τους Ελληνες ηθοποιούς.
Σας άρεσε ο κινηματογράφος από παιδί;
Οχι απλά μου άρεσε. Είχα πάθος και λατρεία.
Θυμάστε ποια ήταν η πρώτη ταινία που είδατε;
Νομίζω το «Ξύλο βγήκε απ’ τον Παράδεισο» με την Αλίκη.
Δουλέψατε με την Αλίκη;
Οχι, ποτέ. Δούλεψα όμως σχεδόν με όλους τους υπόλοιπους ηθοποιούς. Κυρίως με τον Κούρκουλο στον πρωταγωνιστικό ρόλο, σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου και σενάριο Νίκου Φώσκολου. Κάναμε διθυραμβικές ταινίες. Θυμάμαι, ας πούμε, το «Χώμα βάφτηκε κόκκινο» πόση δυσκολία είχε να το γυρίσουμε. Γιατί είχε και πολλά νυχτερινά γυρίσματα. Και σχεδόν όλα εξωτερικά γυρίσματα. Και τότε, για να γυρίσουμε μια ταινία, έπρεπε να έχουμε και την Αστυνομία κοντά μας, να απωθεί τον κόσμο που συγκεντρωνόταν για να απολαύσει αυτά τα ιερά τέρατα. Μιλάμε, ο κόσμος τούς είχε λατρεία.
Μιλάμε για σταρ δηλαδή…
Οπως το λες: σταρ. Ο Κούρκουλος, ο Αλεξανδράκης, ο Παπαγιαννόπουλος και πολλοί ακόμα για το απλό κοινό ήταν σταρ. Αλλά ήταν σταρ χωρίς οι ίδιοι να το έχουν κατανοήσει αυτό. Αυτή ήταν η μαγεία τους. Να τους βλέπεις εσύ ως σταρ, εκείνοι όμως να είναι ταπεινοί. Ας πούμε για την Καρέζη που παραληρούσαν όλοι, εκείνη έπαιζε τάβλι κάθε μέρα στα διαλείμματα με τους τεχνικούς.
Ποιος ήταν ο πιο μεγάλος σταρ απ’ όλους όσους γνωρίσατε εσείς;
Νομίζω ο Κούρκουλος. Το είχε μέσα του να είναι σταρ. Ο Αλεξανδράκης ήταν ο πιο ταπεινός άνθρωπος που μπορούσες να γνωρίσεις στον ελληνικό κινηματογράφο. Γλυκύτατος ηθοποιός, γεμάτος ευγένεια.
Ολοι αυτοί οι ηθοποιοί είχαν τουπέ ή ήταν χαμηλών τόνων;
Χαμηλών τόνων όλοι τους, αξιόλογοι, με ήθος, αξίες και πολύ μορφωμένοι οι περισσότεροι. Και το κυριότερο: Ακουγαν πάντα τους σκηνοθέτες τους. Στρατιώτες σε κάθε τους βήμα.
Με ποιους σκηνοθέτες δουλέψατε περισσότερο;
Με τον Ντίνο Δημόπουλο πάρα πολύ, ο οποίος ήταν και τρομερά διαβασμένος άνθρωπος, τον Γιάννη Δαλιανίδη, με τον οποίο έκανα και τη θρυλική «Στεφανία στο αναμορφωτήριο». Αυτά τα σκηνικά μέσα στο αναμορφωτήριο με τους ξυλοδαρμούς ήταν όλα ντεκόρ. Τότε φτιάχναμε ολόκληρες πόλεις για να γυρίσουμε μια ταινία.
Και με τον Γιάννη Δαλιανίδη;
Φυσικά και δούλεψα. Σοβαρός και σκληρός απέναντι στους πρωταγωνιστές. Κέρβερος. Δεν χάριζε τίποτα και δεν χαριζόταν σε κανέναν. Οταν αργούσε να έρθει η Λάσκαρη στα γυρίσματα, δεν δίσταζε να της πει: «Κυρία Λάσκαρη, θα πληρώσετε από την τσέπη σας την αργοπορία σας και το συνεργείο που σας περιμένει;» Και ας ήταν κολλητή φίλη του!
Πολλοί από τους μεγάλους ηθοποιούς έπαιζαν… σκληρούς ρόλους. Οπως ήταν η Καββαδία, ο Βλάχος, ο Καλογήρου…
Σας πληροφορώ ότι αυτοί οι ηθοποιοί που έπαιζαν αυτούς τους ρόλους ήταν άγγελοι στην πραγματικότητα. Δεν θα ξεχάσω τον Σπύρο Καλογήρου, ο οποίος είχε αρκετές σκηνές με τον Κούρκουλο και χτυπιόνταν σε σκηνές. Σε αυτές ο Σπύρος απέφευγε να χτυπάει δυνατά. Και ο Κούρκουλος του φώναζε: «Ρε συ, Σπύρο, βάρα, βάρα, μη φοβάσαι». Και ο Καλογήρου του έλεγε: «Δεν θέλω, ρε Νίκο, να σε χτυπήσω».
Η Καρέζη πώς ήταν ως χαρακτήρας;
Αψογη σε όλα της και κυρίως με τους τεχνικούς. Και από τότε που βρήκε τον Καζάκο αφοσιώθηκε σε αυτόν. Γιατί ο Καζάκος ήταν υπέροχος και ως ηθοποιός και ως άνθρωπος. Η Τζένη ήταν τόσο καλός χαρακτήρας, που φρόντιζε να φάμε πρώτα εμείς και μετά να φάει εκείνη. Δεν θα ξεχάσω όταν γυρίζαμε την ταινία στις Σπέτσες, το «Τζένη Τζένη», με τον Μπάρκουλη. Στα γυρίσματα μαζεύτηκε όλο το νησί για να δει τους ηθοποιούς που έπαιζαν.
Αλέκος Αλεξανδράκης…
Ο πιο γλυκός ηθοποιός του ελληνικού κινηματογράφου. Ζητούσε συγγνώμη για το τίποτα. Ευγενέστατος με όλους εμάς. Οταν καθυστερούσε πέντε λεπτά στο γύρισμα, ερχόταν και μας ζητούσε συγγνώμη. Το χαρακτηριστικό του είναι ότι ήταν πολύ γυναικάς. Λάτρευε τις γυναίκες και τον κυνηγούσαν όλες. Μέγας εραστής και γόης.
Το ίδιο και ο Χατζηχρήστος;
Ο Κώστας ήταν τεράστιος κωμικός ηθοποιός και του είχαν εξίσου λατρεία οι γυναίκες! Το μόνο ελάττωμα που θα έλεγα ότι είχε είναι ότι έπαιζε χαρτιά. Αλλά αυτό ήταν για πάρτη του και δεν έκανε κακό σε κανέναν!
Δουλέψατε και εκτός Φίνος Φιλμ;
Βεβαίως. Δούλεψα πολύ και με τον Ορέστη Λάσκο που είχε σύζυγο την Μπεάτα Ασημακοπούλου. Απλά, δεν ήταν Φίνος Φιλμ που θεωρούνταν και είναι η βασίλισσα του ελληνικού κινηματογράφου!
Τι ήταν αυτό που ξεχώριζε τη Φίνος Φιλμ από τις άλλες εταιρίες του κινηματογράφου;
Η σπουδαιότερη κινηματογραφική εταιρία αναμφισβήτητα ήταν η Φίνος Φιλμ. Διότι η Φίνος τόσο στο τεχνικό κομμάτι όσο και στην υποκριτική δούλευε στον βαθμό της τελειότητας. Αν δεν ήσουν τέλειος, δεν έμπαινες εκεί. Δεν υπήρχαν ψεγάδια πουθενά. Αν κάτι έβλεπε ο Φίνος και δεν του άρεσε, πετούσε όλο το φιλμ και σου έλεγε: «Πάμε πάλι». Ο Φίνος είχε τρομερό τεχνικό προσωπικό στη Χίου, που επεξεργαζόταν τις ταινίες. Στον επάνω όροφο ήταν τα μοντάζ και εκεί δούλευε όλη η αφρόκρεμα των μοντέρ και των τεχνικών. Ο Φίνος θυμάμαι, εκτός από το κανονικό του γραφείο, είχε και ένα γραφειάκι στο φουαγιέ της εταιρίας. Εκεί διάβαζε σενάρια αλλά και αν πήγαινε κάτι στραβά με κάποια ταινία, με φώναζε και μου έλεγε: «Για έλα εδώ. Φέρε μου το σασί (αποθήκευση φιλμ). Αυτό το σασί σού κάνει μπουράζ (που σημαίνει μπέρδεμα μέσα στη μηχανή την ώρα του γυρίσματος)». Το έλυνε μόνος του το σασί καθώς ήταν ο ίδιος μέγας τεχνικός και το διόρθωνε. Μας συμβούλευε σε όλα τα τεχνικά θέματα. Επίσης ο Φίνος ήταν και πολύ καλός τορναδόρος, γιατί ξεκίνησε από αυτό το επάγγελμα. Επίσης, ήταν και πολύ καλός νομικός. Είχε τελειώσει τη Νομική! Εξοχος άνθρωπος και γνώστης του κινηματογράφου όσο κανένας άλλος!
Εσείς γνωρίσατε και τον Μάρκο Ζέρβα…
Βέβαια. Ο Μάρκος υπήρξε το δεξί χέρι του Φίνου. Ηταν έξοχος στα οικονομικά θέματα και τα ντεκόρ. Ηταν αυτός που δεν δίσταζε να σου πει «όχι» όταν έβλεπε ότι τα οικονομικά της εταιρίας δεν έβγαιναν.
Για τον Φίνο η μεγαλύτερη σταρ ήταν η Αλίκη;
Βέβαια. Οπωσδήποτε η Αλίκη. Μετά ήταν η Καρέζη και μετά η Λάσκαρη.
Ποια ήταν η τελευταία ταινία που κάνατε με τη Φίνος Φιλμ;
Νομίζω κάναμε το «Κοντσέρτο για πολυβόλα» και μετά δούλεψα στο πλευρό του Τσιώλη που δούλευε για τη Φίνος Φιλμ και γυρίσαμε τον «Μικρό δραπέτη».
Υπάρχει καμιά σχέση τότε που γυρίζατε τις ελληνικές ταινίες με το σήμερα;
Καμία μα καμία. Ο κόσμος τότε ήταν διψασμένος για να δει τους αγαπημένους του ηθοποιούς μέσα από τις ελληνικές ταινίες. Σήμερα κάθε ηθοποιός και καθένας παίρνει το κινητό του και γυρίζει τις προσωπικές του στιγμές ή λέει «γυρίζω ταινία». Είναι δυνατόν; Τους σημερινούς ηθοποιούς, λυπάμαι που το λέω, αλλά δεν τους γνωρίζω. Δεν τους ξέρω καν. Δεν βγαίνουν πλέον ηθοποιοί; Και δεν λέω να βγει ένας νέος Κούρκουλος ή μια νέα Βουγιουκλάκη. Προς Θεού. Κάποιος που να τον ξέρει το ευρύ κοινό. Βγαίνουν και χάνονται αμέσως
Θυμάστε κάποια συμβουλή που σας έδωσε ο Φίνος;
Τον πρώτο καιρό που ξεκίνησα με ρωτούσε διάφορα πράγματα και κυρίως αν σπουδάζω. Οταν του είπα όχι, με συμβούλευσε να σπουδάσω στη Σχολή Σταυράκου. Κι έτσι γράφτηκα στη σχολή όπου παρακολούθησα όλα τα μαθήματα και πήρα το πτυχίο μου.
Φτάσατε τα 78 χρόνια. Κι όμως το λέει ακόμα η ψυχή σας και εργάζεστε…
Μα αυτή είναι η ζωή μου: τα γυρίσματα. Πέρασα από πολλά στάδια μετά το τέλος του ελληνικού κινηματογράφου και αποφάσισα να κάνω διάφορα ντοκιμαντέρ που μου γεμίζουν τον ψυχικό μου κόσμο. Για πάρτη μας. Τα πηγαίνουμε σε διάφορα φεστιβάλ μαζί με τον συνεργάτη μου, τον Δημήτρη Λεκκό, και σαρώνουμε τα βραβεία.
Πηγή: Espresso
Διαβάστε περισσότερα Μενέλαος Κυρλίδης: Το τελευταίο «παιδί» του Φίνου
