Ζητήματα μόδας δεν αξίζει να ψάχνει κανείς να τα εξηγήσει με τη λογική. Είτε πρόκειται για την κατανάλωση μοντέρνων πλην ελάχιστα χρήσιμων ή αμφιλεγόμενης αισθητικής προϊόντων είτε για τη… μη κατανάλωση κανενός προϊόντος. Διότι μετά την ήδη διαδεδομένη διαδικτυακά μόδα του «φειδωλού Φλεβάρη» (frugal February), ένα μήνα κατά τον οποίο οι «ψαγμένοι» ψωνίζουν τα απολύτως απαραίτητα, γιγαντώνεται στα κοινωνικά δίκτυα και η μόδα του «Ιουλίου δίχως αγορές» (no buy July).
Η ιδέα είναι με έναν ακόμα μήνα «μηδενικών δαπανών» σε μια γενικότερη χρονική συγκυρία οικονομικής αβεβαιότητας και αστάθειας, οι άνθρωποι να περιορίσουν όσο περισσότερο γίνεται τα έξοδά τους «ώστε να αποταμιεύσουν, να μπορέσουν να αποπληρώσουν χρέη τους ή απλώς να βάλουν σε τάξη τα οικονομικά τους», όπως γράφει η Αν Καρνς στους New York Times.
Ωραία, αλλά ο Φεβρουάριος είναι ένας μήνα κατά τον οποίο πολλοί χρειάζονται να ισοσκελίσουν τον προϋπολογισμό τους έπειτα από τα καταναλωτικά όργια των Χριστουγέννων. Είναι ένας μήνας κατά τον οποίο φαίνονται στους τραπεζικούς λογαριασμούς οι εκταμιεύσεις από τις «σκοτωμένες» πιστωτικές κάρτες τις ημέρες των γιορτών. Γιατί η καταναλωτική νηστεία ή η «αποτοξίνωση» τέλος πάντων, από τις αγορές (φυσικές ή διαδικτυακές) να γίνει πάλι τον έβδομο μήνα του χρόνου;
Πολιτισμική μετατόπιση
Κατ’ αρχάς το όλο «κίνημα» ξεκίνησε στις ΗΠΑ για λόγους καθαρά αμερικανικούς, που σχετίζονται με τις πολιτικές Τραμπ βέβαια. «Πολλοί Αμερικανοί αντιμετωπίζουν οικονομική αβεβαιότητα. Εκατομμύρια δανειολήπτες φοιτητικών δανείων βρίσκονται σε κατάσταση αθέτησης πληρωμών. Οι καθυστερημένες εξοφλήσεις πιστωτικών καρτών αυξάνονται. Και ενώ ο πληθωρισμός έχει μετριαστεί, πολλοί προβλέπουν ότι η δασμολογική πολιτική θα τον αναζωπυρώσει ξανά», γράφει η ρεπόρτερ των ΝΥΤ.
Πρόκειται για κάτι που ήδη συμβαίνει και γι’ αυτό ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ διστάζει να μειώσει τα επιτόκια του δολαρίου βγάζοντας τον πρόεδρο Τραμπ εκτός εαυτού. Διότι η καταναλωτική βουλιμία βρίσκεται στο DNA των Αμερικανών και ο πρόεδρος είναι ένας άνθρωπος που πιστεύει βαθύτατα στην αμερικανική παράδοση, στις συνήθειες και τις πρακτικές δηλαδή που θα ξανακάνουν την Αμερική μεγάλη (MAGA).
Πέραν αυτών, υπάρχουν και άλλοι λόγοι για να καθιερωθεί ακόμα ένας μήνας αποχής από αγορές αγαθών και υπηρεσιών. «Το να διαπιστώνεις πόσα μπορείς να εξοικονομήσεις αναβάλλοντας ή ακυρώνοντας τις αγορές μη απαραίτητων καταναλωτικών προϊόντων είναι κάτι που μπορεί να κάνει την όλη διαδικασία να μοιάζει με παιχνίδι και να πάψει να είναι επώδυνη, να μη σε καταλαμβάνει δηλαδή κάποιο σύνδρομο καταναλωτικής στέρησης», δήλωσε στην εφημερίδα η Γκρέτσεν Ρούμπιν, influencer και παρουσιάστρια του podcast «Happier».
Η Ρούμπιν ανέλυσε ουσιαστικά τη δική της εμπειρία ενός μήνα μηδενικών δαπανών. «Είναι ένα διασκεδαστικό πείραμα, μια πρόκληση, ένας στόχος που βάζεις για να πετύχεις», είπε. «Σε αναγκάζει να αντιμετωπίσεις τις καταναλωτικές σου συνήθειες». Η υπεύθυνη δαπανών της εταιρείας χρηματοοικονομικών Chime, Τζανέλ Σάλενεϊβ το προχωρεί ακόμη περισσότερο. Θεωρεί ότι πρόκειται για μια «πολιτισμική μετατόπιση» κάποιων Αμερικανών, που αποφασίζουν να αντιμετωπίσουν τον υπερκαταναλωτισμό τους και παύουν να θεωρούν τη λιτότητα ως παρακμιακή πρακτική. «Τώρα πολλοί θεωρούν ότι το να ζει κάποιος ένα λιτό βίο είναι ένδειξη εξυπνάδας, πνευματικής καλλιέργειας και ψυχολογικής και συναισθηματικής ανθεκτικότητας», σημείωσε η Σάλενεϊβ.
Γιατί ο Ιούλιος;
Καλά όλα αυτά, αλλά γιατί να επιλεγεί ως δεύτερος (μετά το Φεβρουάριο) μήνας αποχής από την κατανάλωση ο Ιούλιος, ένας μήνας χαλάρωσης και διακοπών για πολλούς Αμερικανούς – και Ευρωπαίους εξάλλου; «Προσωπικά ο μήνας Ιούλιος μου φαίνεται μια κακή επιλογή», δήλωσε στους ΝΥΤ η Ανναμαρία Λουζάρντι, καθηγήτρια Οικονομικών του Πανεπιστημίου Stanford.
«Το να στερήσεις τον εαυτό σου από απολαύσεις κατά τη διάρκεια μιας περιόδου προγραμματισμένης χαλάρωσης είναι ακόμη πιο δύσκολο από όσο είναι σε άλλες, πιο δομημένες και προγραμματισμένες εργασιακά περιόδους του χρόνου», εξήγησε η καθηγήτρια. Η Λουζάρντι πρόσθεσε ότι η ίδια το μήνα αυτό ταξιδεύει στην πατρίδα των προγόνων της, την Ιταλία, και συνηθίζει να τρώει «δύο παγωτά την ημέρα αντί για ένα».
Εντάξει κυρία καθηγήτρια, θα παρατηρούσε κάποιος. Το νόημα του «no buy July» δεν είναι να κόψει κανείς τα παγωτά, αλλά τις αγορές φορεμάτων, παπουτσιών, «γκατζετακίων» και εν γένει να αντισταθεί στους πειρασμούς του καταναλωτισμού. Αλλά τέλος πάντων.
Αντίθετα, κάποιοι ενθουσιώδεις οπαδοί της «νέας μόδας» θεωρούν την επιλογή του Ιουλίου ιδανική. «Πρώτα απ’ όλα είναι πολύ έξυπνο επικοινωνιακά να καθιερωθεί ο Ιούλιος, αφού κάνει ρίμα και το καθιστά εύκολο να το θυμάται και να το διαδίδει κανείς», σημειώνει η Γκρέτσεν Ρούμπιν – αναφέρεται στο συθηματικό «no buy July». Επιπλέον, κάποιοι οικονομικοί σύμβουλοι είπαν ότι η συνειδητοποίηση των καταναλωτικών μας συνηθειών το καλοκαίρι θα μπορούσε να έχει νόημα.
«Εάν θέσετε οικονομικούς στόχους τον Ιανουάριο, η επανεξέταση των αποφάσεων σας τον Ιούλιο για να δείτε αν σημειώνετε ή όχι πρόοδο μπορεί να είναι χρήσιμη», δήλωσε η Γκλόρια Γκαρσία Σισέρος, πιστοποιημένη οικονομική σύμβουλος στο Λος Άντζελες. «Ημερολογιακά μοιάζει για μια ιδανική περίοδο ελέγχου και αποτίμησης της προόδου που έχει κάνει κανείς στα μισά του έτους για την επίτευξη των στόχων του», είπε η Σισέρος.
Αλλάζει ο άνθρωπος;
Το «φιλοσοφικό» ερώτημα που έθεσε ο καθηγητής χρηματοοικονομικών στη Σχολή Διοίκησης του Yale Τζέιμς Τσόι είναι αν επηρεάζει μακροπρόθεσμα τους ανθρώπους μια μηνιαία ή και δίμηνη αποχή από τις καταχρήσεις και τις υπερβολές στην κατανάλωση. Είτε αυτές αφορούν το φαγητό είτε το αλκοόλ είτε τον καπνό είτε τις αγορές καταναλωτικών προϊόντων.
«Δεν γνωρίζω αν υπάρχει κάποια έρευνα που να δείχνει ότι η μείωση των δαπανών για μικρό χρονικό διάστημα θα μπορούσε να βελτιώσει τα οικονομικά ενός ατόμου μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα. Το ένστικτό μου λέει ότι, όπως και με τη διατροφή, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής πρέπει να έχουν διάρκεια και να τηρούνται με συνέπεια προκειμένου να έχουν θετικές επιπτώσεις στην υγεία, τη φυσική ή και την οικονομική κατάσταση και τη γενικότερη εικόνα ενός ανθρώπου μακροπρόθεσμα», δήλωσε ο καθηγητής Τσόι.
Επιπλέον, μια «νηστεία δαπανών» μπορεί να ακολουθηθεί από μια τάση υπερκαταναλωτισμού, ώστε να καλυφθεί το χαμένο έδαφος, να αποκτήσει δηλαδή κανείς τα αγαθά που στερήθηκε. «Αν κάποιος ετοιμάζεται να κάνει αποχή από τις αγορές τον Ιούλιο, θα έχει την τάση να κάνει τις προμήθειές του τον Ιούνιο ή να σπεύσει να καλύψει το χαμένο έδαφος τον Αύγουστο», σημείωσε η Λουζάρντι.
Μια ισορροπημένη καταναλωτική ζωή, εν τέλει, προϋποθέτει άμυνες στον καθημερινό βομβαρδισμό από μηνύματα μάρκετινγκ. Προϋποθέτει ένα «βιώσιμό σχέδιο δαπανών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους», συμπεραίνει η ιταλικής καταγωγής καθηγήτρια.
Όσο για την οικονομική σύμβουλο Γκλόρια Γκαρσία Σισέρος, πιστεύει ότι τα διαλείμματα στον βουλιμικό τρόπο ζωής των σύγχρονων ανθρώπων θα μπορούσαν να βοηθήσουν ώστε αυτοί «να συνειδητοποιήσουν την κατάστασή τους και τις εξαρτήσεις τους». Θα μπορούσαν, με άλλα λόγια, να γίνουν αφορμή για βαθύτερες και μόνιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους «για το καλό τόσο των ιδίων όσο και της κοινότητας και του πλανήτη ολόκληρου».
Πηγή: ΟΤ
