Περισσότεροι άνθρωποι από κάθε άλλη δεκαετία του αιώνα μας θέλουν σήμερα να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, όπως καταγράφεται σε διεθνή δημοσκόπηση της Gallup για την παγκόσμια μετανάστευση. Το εντυπωσιακό είναι ότι η επιθυμία για μετανάστευση δεν αυξάνεται μόνο στις περιοχές που παραδοσιακά είναι πηγές «εκροής» μεταναστών – όπως η υποσαχάρια Αφρική και η Λατινική Αμερική, αλλά και σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, που συνήθως δέχονται μετανάστες.
Το 2023, το 16% των ενηλίκων παγκοσμίως, ποσοστό που αντιστοιχεί περίπου σε 900 εκατομμύρια ανθρώπους, δήλωσε ότι θα ήθελε να εγκαταλείψει μόνιμα τη χώρα του, αν μπορούσε. Το ποσοστό αυτό παραμένει αμετάβλητο σε σχέση με το 2021 και 2022, αλλά υψηλότερο από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν το διάστημα 2011-2018 (12% ως 15%).
Η τελευταία ενημέρωση της Gallup σχετικά με την επιθυμία των ενηλίκων να μετακομίσουν μόνιμα σε άλλη χώρα βασίζεται σε μια ερώτηση που θέτει σχεδόν κάθε χρόνο: «Ιδανικά, αν είχατε την ευκαιρία, θα μετακομίζατε μόνιμα σε άλλη χώρα ή θα προτιμούσατε να συνεχίσετε να ζείτε σε αυτή τη χώρα;» Τα στοιχεία για το 2023 βασίζονται σε συνεντεύξεις με σχεδόν 146.000 ενήλικες σε 142 χώρες και περιοχές.
Παγκόσμια επιθυμία για μετανάστευση: Το 37% των ενηλίκων που ζουν στην υποσαχάρια Αφρική θέλουν να την εγκαταλείψουν μόνιμα – πηγή: Gallup
‘Οπου φύγει-φύγει
Περισσότεροι άνθρωποι -σχεδόν παντού- θέλουν να μεταναστεύσουν σε σχέση με πριν από μια δεκαετία, αλλά μερικές από τις μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώθηκαν στη Λατινική Αμερική, την υποσαχάρια Αφρική, τις ΗΠΑ και τον Καναδά.
Στη Λατινική Αμερική, το 28% του πληθυσμού θέλει να μεταναστεύσει. Έχει μειωθεί σε σύγκριση με το ρεκόρ του 34% που σημειώθηκε το 2021, αλλά παραμένει αυξημένο κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2011.
Το υψηλότερο επίπεδο δυνητικής μετανάστευσης παγκοσμίως καταγράφεται στην υποσαχάρια Αφρική, όπου σχεδόν οι 4 στους 10 ενήλικες (37%) εκφράζουν την επιθυμία να φύγουν μόνιμα. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται σταθερά χρόνο με τον χρόνο, και είναι οκτώ μονάδες υψηλότερο από το 2011, όταν ήθελε να φύγει το 29%.
Οι 2 στους 10 Αμερικάνους θέλουν να μεταναστεύσουν
Παρόλο που οι ΗΠΑ και ο Καναδάς είναι οι δύο κορυφαίοι προορισμοί για τους μετανάστες, παράλληλα αυξάνεται η επιθυμία των κατοίκων τους να τις εγκαταλείψουν.
Το ποσοστό όσων ονειρεύονται να ζήσουν σε άλλα μέρη, αυξάνεται πιο έντονα στον Καναδά, αγγίζοντας πλέον το 20%, από 8% το 2011.
Στις ΗΠΑ το 2023 δήλωσε ότι θέλει να φύγει το 18%, ποσοστό ρεκόρ, το οποίο όμως φαίνεται να καταρρίπτεται σε νέες δημοσκοπήσεις του 2024, που ανεβάζουν τους εν δυνάμει μετανάστες στο 21%.
Μειώνεται η επιθυμία για μετανάστευση από την Ευρώπη
Η επιθυμία για μετανάστευση παραμένει υψηλότερη από ό,τι ήταν το 2011 σε όλες τις άλλες περιοχές του κόσμου, με δύο βασικές εξαιρέσεις: την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη μετασοβιετική Ευρασία. Μετά από κάποιες αυξομειώσεις κατά την τελευταία δεκαετία, το 20% στην ΕΕ και το 13% στη μετασοβιετική Ευρασία που επιθυμούν να μεταναστεύσουν μόνιμα σήμερα βρίσκονται στα επίπεδα του 2011 ή κάτω από αυτά.
πηγή: Gallup – Ο παγκόσμιος χάρτης του δυνητικού brain drain-brain gain. Το ισοζύγιο στην Ελλάδα είναι αρνητικό, στο – 7%
Ελλάδα: Συνεχίζεται το brain drain
Η Gallup δεν δημοσιεύει αναλυτικά στοιχεία για την Ελλάδα, δίνει όμως το διεθνές σκορ στο λεγόμενο «Δείκτη Δυνητικής Καθαρής Μετανάστευσης» (Potential Net Migration Index – PNMI), σε τρεις κατηγορίες: Το σύνολο του ενήλικου πληθυσμού, τους απόφοιτους πανεπιστημίου, και τους νέους 15-29 ετών.
Και στις τρεις κατηγορίες το ισοζύγιο της εισροής και εκροής μεταναστών είναι αρνητικό, ενώ στο σύνολό του ανέρχεται στο 7%.
Το δυνητικό brain drain συνεχίζεται, με το ισοζύγιο πιθανής αποχώρησης και υποδοχής «εγκεφάλων», να είναι αρνητικό, στο -11%.
Στους νέους 15-29 ετών η ισορροπία είναι ακόμα χειρότερη, με απώλειες -13%
Τα μεγέθη αυτά δεν πρέπει να συγχέονται με τα ποσοστά των ενηλίκων που θέλουν να εγκαταλείψουν μόνιμα την Ελλάδα, τα οποία πιθανόν είναι σημαντικά υψηλότερα και «αναπληρώνονται» σε ένα βαθμό από τους μετανάστες που θέλουν να έρθουν στη χώρα.
Κορυφαίος επιθυμητός προορισμός για μετανάστες παγκοσμίως οι ΗΠΑ και στην Ευρώπη η Γερμανία -πηγή Gallup
Οι ΗΠΑ παραμένουν στην κορυφή, αλλά χάνουν «πόντους»
Ο κατάλογος των χωρών στις οποίες οι δυνητικοί μετανάστες δηλώνουν ότι θα ήθελαν να μετακομίσουν, αν μπορούσαν, είναι γενικά ο ίδιος από τότε που η Gallup άρχισε να παρακολουθεί αυτά τα στοιχεία το 2007, με τις ΗΠΑ να βρίσκονται στην κορυφή του καταλόγου των πιο επιθυμητών προορισμών κάθε χρόνο.
Αυτό ίσχυε και το 2023. Ο ένας στους πέντε δυνητικούς μετανάστες (18%) – ή περίπου 170 εκατομμύρια ενήλικες παγκοσμίως – ανέφερε τις ΗΠΑ ως τον επιθυμητό μελλοντικό τόπο διαμονής του. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό παραμένει μειωμένο σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Πρώτη στην Ευρώπη και τρίτη στον κόσμο η Γερμανία
Από την Ευρώπη ο πλέον επιθυμητός προορισμός παραμένει η Γερμανία. Το 5% των δυνητικών μεταναστών να θέλει να ζήσει μόνιμα εκεί – ποσοστό που αντιστοιχεί σχεδόν σε 45 εκατομμύρια ανθρώπους, πάνω από το 50% του γερμανικού πληθυσμού. Βεβαίως το ποσοστό αυτό δεν αντιστοιχεί σε πραγματική πρόθεση για μετανάστευση, αλλά σε έκφραση επιθυμίας, λειτουργώντας περισσότερο ως «σφυγμομέτρηση» για το γόητρο που ασκεί η Γερμανία ως μεταναστευτικός προορισμός. Ακολουθούν η Γαλλία και η Ισπανία, με 4% αμφότερες και η Ιταλία με 3% – στο ίδιο επίπεδο με τη Σαουδική Αραβία.
Θέλουν, αλλά δεν μπορούν
Όπως σημειώνεται στην ανάλυση της Gallup, έχει διαπιστωθεί ότι το ποσοστό των ανθρώπων παγκοσμίως που έχουν σχέδια να εγκατασταθούν μόνιμα σε άλλη χώρα είναι πολύ χαμηλότερο από το ποσοστό που θα ήθελε να το κάνει. Από προηγούμενες έρευνες προκύπτει ότι λιγότερο από το 10% όσων εκφράζουν επιθυμία να μεταναστεύσουν, σχεδιάζουν να το κάνουν τους επόμενους δώδεκα μήνες. Από αυτούς, λιγότεροι από τους μισούς θα το επιχειρήσουν πραγματικά
