Παρά τις ονομαστικές αυξήσεις οι πραγματικοί μισθοί στην Ελλάδα παραμένουν υπό πίεση, με την αγοραστική δύναμη να υπολείπεται των ευρωπαϊκών. Η χώρα μας βρίσκεται σε χαμηλή θέση στην ΕΕ αλλά όχι στον πάτο της σχετικής λίστας.
Χώρες όπως η Κύπρος και η Μάλτα βρίσκονται αρκετά πάνω από την Ελλάδα ενώ η χώρα μας υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Αρχής (Eurostat) το 2024, στην ΕΕ, ένας άγαμος χωρίς παιδιά που κερδίζει το 100% του μέσου μισθού έχει καθαρές απολαβές της τάξεως των 29.573 ευρώ από τα 43.105 ευρώ ακαθάριστα που βγάζει.
Κατά μέσο όρο οι καθαρές απολαβές είναι 29.573 ευρώ και στην Ελλάδα 18.709 ευρώ
Οι ετήσιες καθαρές αποδοχές ξεπερνούν τα 50.000 € στην Ισλανδία και το Λουξεμβούργο, ενώ η Βουλγαρία (11.074 €) και η Τουρκία (11.440 €) καταγράφουν τους χαμηλότερους καθαρούς μισθούς. Σε πέντε επιπλέον χώρες, οι καθαρές αποδοχές ξεπέρασαν τα 40.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων της Ολλανδίας, της Νορβηγίας, της Δανίας, της Ιρλανδίας και της Αυστρίας. Η Ελβετία αποτελεί εξαίρεση τόσο στους ακαθάριστους όσο και στους καθαρούς μισθούς, με ποσά που υπερβαίνουν τα 100.000 € και 85.000 € αντίστοιχα.
Στην Ελλάδα οι ετήσιες καθαρές αποδοχές ξεπερνούν τις 18.000 ευρώ
Χαμηλές οι καθαρές αποδοχές στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα οι ετήσιες καθαρές αποδοχές ξεπερνούν τις 18.000 ευρώ με τις ακαθάριστες αποδοχές να είναι λίγο πάνω από τα 25.000 ευρώ. Ο μέσος μεικτός μισθός το 2024 έφτασε τα 1.342 ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 7,2% σε σχέση με το 2023 (1.251 ευρώ) και 28,3% από το 2019 (1.046 ευρώ). Παρά την αύξηση, η χώρα μας παραμένει χαμηλά στη λίστα της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως ο καθαρός μισθός που φτάνει τελικά στο νοικοκυριό μπορεί να διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα. Ο πιο βασικός λόγος είναι οι διαφορές στη φορολογία και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Σε ορισμένες χώρες, τα οικογενειακά επιδόματα έχουν επίσης σημαντικό αντίκτυπο.
Επομένως, πού παίρνουν οι εργαζόμενοι τις μεγαλύτερες αμοιβές στην Ευρώπη, και πού καταγράφονται οι μεγαλύτεροι φόροι και κρατήσεις;
Εργαζόμενοι χωρίς παιδιά
Από την επεξεργασία (Euronews) των στοιχείων της Eurostat, μεταξύ 31 χωρών, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών – μελών της ΕΕ καθώς και της Ελβετίας, της Νορβηγίας, της Ισλανδίας και της Τουρκίας, η αναλογία του καθαρού μισθού για εργαζόμενους χωρίς παιδιά (ετήσιες καθαρές αποδοχές ως ποσοστό των ακαθάριστων αποδοχών) κυμαίνεται από μόλις 60,3% στο Βέλγιο έως 84,4% στην Κύπρο.
Επτά χώρες προσέφεραν λιγότερο από τα δύο τρίτα των ακαθάριστων αποδοχών ως καθαρό εισόδημα. Βέλγιο (60,3%), Λιθουανία (61,8%), Γερμανία (62,6%), Ρουμανία (63,1%), Δανία (64,3%), Σλοβενία (64,4%) και Ουγγαρία (66,5%).
Σε δέκα χώρες, οι εργαζόμενοι λαμβάνουν τουλάχιστον τα τρία τέταρτα (75%) των ακαθάριστων αποδοχών τους, γεγονός που τις καθιστά τα καλύτερα μέρη στην Ευρώπη για υψηλότερες καθαρές αποδοχές.
Η αναλογία ξεπερνά το 80% στην Κύπρο και την Ελβετία. Άλλες χώρες στον κατάλογο είναι η Εσθονία (79,5%), η Τσεχία (79%), η Βουλγαρία (77,6%), η Ισπανία (77,5%), η Σουηδία (76,9%), η Σλοβακία και η Πολωνία (και οι δύο 75,9%) και η Πορτογαλία (75%). Το ποσοστό στην Ελλάδα είναι στο 74,2%.
Συγκριτικά, το ποσοστό στη Γαλλία είναι 71,9% στη Γαλλία και στην Ιταλία 69,6%.
Οι καθαρές αποδοχές διαφέρουν σε όλη την Ευρώπη, ανάλογα με το αν οι άνθρωποι έχουν παιδιά και αν το νοικοκυριό έχει έναν ή δύο εργαζόμενους.
Επεξεργασία στοιχείων από 31 χώρες
Ζευγάρι με έναν εργαζόμενο και δύο παιδιά
Για τα ζευγάρια με δύο παιδιά με έναν μόνο απασχολούμενο, τα ποσοστά του καθαρού μισθού μετατοπίζονται σημαντικά σε ορισμένες χώρες, ενώ σε άλλες παραμένουν κοντά στο επίπεδο που ισχύει για τους άγαμους χωρίς παιδιά.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, ο μέσος όρος του ποσοστού των καθαρών επί των μικτών αποδοχών είναι 82,6% και κυμαίνεται από 70,4% στη Ρουμανία έως 107,1% στη Σλοβακία, ακολουθούμενος από 102,5% στην Πολωνία. Σε αυτές τις δύο χώρες, οι καθαρές αποδοχές στην πραγματικότητα υπερβαίνουν τις ακαθάριστες αποδοχές. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στα οικογενειακά επιδόματα, αλλά και στην εφαρμογή ενός «αρνητικού φόρου εισοδήματος», ο οποίος παρέχει πρόσθετη οικονομική στήριξη και αντανακλά ισχυρές πολιτικές φιλικές προς την οικογένεια.
Η αναλογία είναι επίσης πάνω από 90% στην Ελβετία, την Τσεχία, το Λουξεμβούργο και την Πορτογαλία. Στο κατώτερο άκρο, εκτός από τη Ρουμανία, πέφτει κάτω από το 75% στην Τουρκία, τη Δανία και τη Φινλανδία.
Οι μεγαλύτερες διαφορές σε σύγκριση με τα άγαμα άτομα χωρίς παιδιά παρατηρήθηκαν στη Σλοβακία (+31,2 ποσοστιαίες μονάδες), την Πολωνία (+26,6 ποσοστιαίες μονάδες), το Λουξεμβούργο (+22,4 ποσοστιαίες μονάδες) και το Βέλγιο (+19,8 ποσοστιαίες μονάδες).
Το ποσοστό παρέμεινε αμετάβλητο στην Τουρκία, ενώ οι μικρότερες αυξήσεις καταγράφηκαν στην Ελλάδα (+2,4 ποσοστιαίες μονάδες), την Κύπρο (+4,3 ποσοστιαίες μονάδες), τη Φινλανδία (+4,6 ποσοστιαίες μονάδες), τη Νορβηγία (+4,8 ποσοστιαίες μονάδες) και τη Σουηδία (+5,9 ποσοστιαίες μονάδες).
Ζευγάρι με δύο απασχολούμενους και δύο παιδιά
Κατά μέσο όρο, ένα ζευγάρι δύο εργαζόμενων με δύο παιδιά στην ΕΕ παίρνει στο σπίτι το 73,6% των ακαθάριστων αποδοχών του, με το ποσοστό να κυμαίνεται από 65,8% στο Βέλγιο έως 88,9% στη Σλοβακία.
Σε σύγκριση με τα άγαμα άτομα χωρίς παιδιά, το ποσοστό παραμένει αμετάβλητο στην Τουρκία και την Ελλάδα. Η υψηλότερη αύξηση καταγράφηκε στη Σλοβακία, κατά 13 ποσοστιαίες μονάδες.
Μόνο σε οκτώ χώρες, η αύξηση ξεπέρασε τις 5 ποσοστιαίες μονάδες, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα οικογενειακά επιδόματα για τα νοικοκυριά με παιδιά συχνά δεν οδηγούν σε σημαντική αύξηση του μισθού που μπαίνει στην τσέπη.
Άνιση κατανομή του εισοδήματος
Ανισότητα στην Ευρώπη
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία η εισοδηματική ανισότητα στην Ευρώπη ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.
Ο συντελεστής Gini μετρά την άνιση κατανομή εισοδήματος, κυμαινόμενος από 0 (πλήρης ισότητα) έως 1 (πλήρης ανισότητα). Στην ΕΕ, ο μέσος Gini το 2023 ήταν περίπου 0,30, με χώρες όπως η Σλοβακία (0,22) και η Σλοβενία να παρουσιάζουν τη χαμηλότερη ανισότητα, ενώ η Βουλγαρία (0,37) και η Λιθουανία (0,36) την υψηλότερη. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 4η θέση το 2024 με υψηλό Gini, 2 μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Βουλγαρία, παρουσιάζουν μεγαλύτερη ανισότητα λόγω χαμηλότερου διάμεσου εισοδήματος, ενώ οι Σκανδιναβικές χώρες (π.χ. Δανία, Σουηδία) διατηρούν χαμηλότερα επίπεδα λόγω ισχυρών αναδιανεμητικών πολιτικών.
Η ανισότητα συνδέεται με περιορισμένη πρόσβαση σε υγεία, εκπαίδευση και εργασία, ιδιαίτερα για ευάλωτες ομάδες (π.χ. ΑμεΑ, γυναίκες, νέοι). Στην Ελλάδα, το 11,6% του πληθυσμού αντιμετώπισε ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες το 2024, δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ.
