Στις πέντε αναμετρήσεις της με τους Αμερικανούς σε Μουντομπάσκετ, η Εθνική μας μετράει τέσσερις ήττες και μία νίκη. Αλλά …τι νίκη!
Την πρώτη φορά που συναντήθηκαν Ελλάδα-ΗΠΑ σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα μπάσκετ, το 1990 στο Μπουένος Άιρες, εμείς είχαμε Γιαννάκη, Φασούλα, Χριστοδούλου, ενώ οι άλλοι κάτι κολεγιόπαιδα και τον Μάικ Σιζέφσκι στον πάγκο. Ο Έλληνας «δράκος» και ο Αμερικανός «Κόουτς Κ» (από το Krzyzewski) έμελλε να συναντηθούν ξανά, ομόλογοι πλέον, στην υπερματσάρα των πέντε ηπείρων και των επτά θαλασσών: δεκάξι χρόνια αργότερα, στην άλλη άκρη του κόσμου. Το 2006 τους νικήσαμε, το 1990 χάσαμε για μερικά εκατοστά του μέτρου και δέκατα του δευτερολέπτου, το 1994 και το 2019 μας λιάνισαν, το 1998 συναντηθήκαμε σε μάχη μεταλλίου σε ένα παιχνίδι άλλοκοτο όπου οι παίκτες των ΗΠΑ ήταν πιο άγνωστοι από τους δικούς μας.
Αύριο, στη Μανίλα, Ελλάδα και ΗΠΑ θα συναντηθούν για έκτη φορά στην ιστορία των Μουντομπάσκετ. Ευτυχώς για όλους όσους φοράμε τα γαλανόλευκα αυτές τις μέρες στις Φιλιππίνες, το ματσάκι θα αποδειχθεί πιθανότατα αδιάφορο…
Ναι, παιχνίδι μεταλλίου ήταν το Ελλάδα-ΗΠΑ του 1998. Μικρός τελικός για την ακρίβεια, αφού η Εθνική μας είχε χάσει (μέσα από τα χέρια της) τον ημιτελικό από την ελλιπέστατη Γιουγκοσλαβία των Ομπράντοβιτς-Ίβκοβιτς, ενώ τα αμερικανάκια το δικό τους εισιτήριο από τη Ρωσία, με καλάθι στο τελευταίο δευτερόλεπτο (Πανόφ).
Επί ελληνικού εδάφους αυτά, αφού το Μουντομπάσκετ έγινε σε Αθήνα και Πειραιά, μπροστά σε μεγάλα πλήθη που διψούσαν για χρυσάφι και απαξίωσαν να υποστηρίξουν την ομάδα στο κυνήγι του χάλκινου. Τις τρίτες και τέταρτες θέσεις τις κοιτούσαμε στα δόντια εκείνη την εποχή και τις χαρακτηρίζαμε «αποτυχίες». Πέντε φορές σε μία εξαετία, 1993, 1994, 1995, 1997 και 1998, η Εθνική έπαιξε σε μικρούς τελικούς Παγκόσμιων ή Ευρωπαϊκών Πρωταθλημάτων και τους έχασε και τους πέντε, επειδή εμφανιζόταν αποκαρδιωμένη, με κομμένα φτερά και ολίγον μπλαζέ.
Το ’98, στο έστω μισοάδειο ΟΑΚΑ, οι συνθήκες έμοιαζαν ιδανικές για το πρώτο παγκόσμιο μετάλλιο της ιστορίας, αφού οι σταρ του ΝΒΑ βρίσκονταν σε λοκ-άουτ, οπότε η ομάδα των ΗΠΑ φτιάχτηκε από ανεμομαζώματα: λεγεωνάριους των ευρωπαϊκών γηπέδων, κολεγιόπαιδα, άνεργους. Κατέφτασαν παραζαλισμένοι στην Αθήνα με προπονητή τον περίφημο Ρούντι Τομζάνοβιτς και αναρριχήθηκαν στο βάθρο, με ξένοιαστο περίπατο στο ματς της παρηγοριάς: 84-61 τη γηπεδούχο Ελλάδα. Τους Έλληνες παίκτες (Οικονόμου, Φασούλας, Κορωνιός, Αλβέρτης, Σιγάλας, Δ. Παπανικολάου κ.α.) και τον ακόμη άγουρο στο προπονητιλίκι Παναγιώτη Γιαννάκη κάποιοι ασυμβίβαστοι τους στόλισαν με …αποδοκιμασίες.
Παιχνίδι μεταλλίου ήταν, τυπικά, και η αναμέτρηση του 1994: ημιτελικός στο Τορόντο, με χιλιάδες Έλληνες θεατές που βρήκαν στο μπάσκετ παρηγοριά για την απογοήτευση της Εθνικής ποδοσφαίρου στο γειτονικό Μουντιάλ μερικές εβδομάδες νωρίτερα. Η ομάδα των ΗΠΑ με προπονητή τον Ντον Νέλσον ήταν η δεύτερη «βερσιόν» της Ντριμ Τιμ, χωρίς πια Τζόρνταν, Μπερντ, και Μάτζικ, αλλά με Σακίλ, Ντομινίκ και Ρέτζι Μίλερ, περισσότερο αχώνευτη και αλαζονική παρά μεθυστική όπως η ασυναγώνιστη ομαδάρα του 1992.
Ο Αλόνζο Μόουρνινγκ θυμόταν την παραλίγο νίλα του Μπουένος Άιρες και προειδοποιούσε τους συμπαίκτες του για τους σκοπέλους, αλλά δεν υπήρχε λόγος ανησυχίας. Το παρκέ ήταν λάκκος λεόντων και η δική μας ομάδα αδύναμη και ταραγμένη, αφού άλλαξε προπονητή (Μάκης Δενδρινός αντί Κιουμουρτζόγλου) μετά από «ανταρσία» του Φασούλα λίγες μέρες πριν το πρώτο τζάμπολ. Στο τέλος ανοίξαμε σαμπάνιες στο Τορόντο επειδή κρατήσαμε τους Αμερικανούς σε διψήφιο νούμερο: 58-97. Αυτό δεν μας εμπόδισε να χάσουμε αμαχητί το μικρό τελικό από την παρέα του Κούκοτς και του Ράτζα…
Πίσω στο μακρινό 1990, η Εθνική μας ταξίδεψε στην Αργεντινή με τις δάφνες των δύο ουρανοκατέβατων ευρωπαϊκών μεταλλίων, αλλά χωρίς το Νίκο Γκάλη, ο οποίος τραυματίστηκε λίγες μέρες πριν το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. Ο Παναγιώτης Γιαννάκης φόρεσε τη φανέλα του «γκάνγκστερ» μέσα από τη δική του και έπαιξε το καλύτερο μπάσκετ της ζωής του, οδηγώντας την ομάδα στην 6η θέση και κερδίζοντας την αποθέωση από το κοινό στο Μπουένος Άιρες.
Στην πρεμιέρα, πάντως, ουδείς περίμενε την Εθνική μας ανταγωνιστική απέναντι στη βαριά σημαία των ΗΠΑ, χωρίς τις 35άρες του Γκάλη. Η ελληνική ομάδα προηγήθηκε με 11 πόντους στο ημίχρονο, ισοφαρίστηκε στο τέλος και παραλίγο να γράψει εποποιία, με σουτ-χαρταετό του Κώστα Παταβούκα από απόσταση 20 μέτρων. Η μπάλα μπήκε και βγήκε, ο Νάσος Γαλακτερός την έσπρωξε στο αμερικανικό καλάθι, αλλά η γραμματεία είπε (ορθά) «εκπρόθεσμο» και η νίκη χάθηκε στην παράταση. Το ροζ φύλλο κατέληξε στην τσέπη του Μάικ Σιζέφσκι. Ουδείς φανταζόταν τότε, ότι ο Σιζέφσκι και ο Γιαννάκης θα αντάμωναν ξανά 16 χρόνια αργότερα σε έναν παγκόσμιο ημιτελικό χαραγμένο με ανεξίτηλα γράμματα στην ιστορία του παγκόσμιου μπάσκετ…
Το 2006 οι Αμερικανοί είχαν ΛεΜπρόν Τζέιμς, Καρμέλο Άντονι, Κρις Πολ, τον MVP της σεζόν Ντουέιν Ουέιντ, όλα τα λαμπρά αστέρια πλην του Κόμπι. Για καλή μας τύχη, έβλεπαν τον αντίπαλο του ημιτελικού σαν ψείρα και αμέλησαν να ασχοληθούν μαζί του. Σε μία παράσταση που δεν χωράει σε κοσμητικά επίθετα και γλαφυρές περιγραφές, η πρωταθλήτρια Ευρώπης Ελλάδα (Παπαλουκάς, Διαμαντίδης, Σπανούλης, Κακιούζης, Σχορτσανίτης κ.α.) παρέδωσε σεμινάριο «σκεπτόμενου» μπάσκετ στους Αμερικανούς και τους έριξε νοκ-άουτ με «κατοστάρα»: 101-95.
«Έχουμε μεγάλα αρχ*δια», έγραψε ο Δήμος Ντικούδης στον μαυροπίνακα των αποδυτηρίων. Ακόμα και οι ευλογημένοι που ζήσαμε τη Σαϊτάμα από κοντά δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε ότι το ματς διαδραματίστηκε στ’ αλήθεια και δεν είναι ένα γλυκό όνειρο. Ο τελικός με την Ισπανία εξελίχθηκε σε βατερλώ (47-70), αλλά αυτή τη φορά υπήρχαν όλες οι δικαιολογίες του κόσμου. Άλλωστε, η αποστολή επέστρεψε στην πατρίδα με μετάλλιο και η χώρα γκρέμισε τα τείχη για να την υποδεχθεί.
Με τον Κόμπι πλέον στις επάλξεις, οι Αμερικανοί μας περιποιήθηκαν δεόντως δύο χρόνια αργότερα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου. Το 2019, στην ίδια Κίνα, βρήκαν απέναντί τους μία Ελλάδα που είχε αυτή τον MVP του ΝΒΑ (Γιάννης Αντετοκούνμπο), αλλά δεν είχαν πολλά να φοβηθούν. Στον έναν πάγκο καθόταν ο Γκρεγκ Πόποβιτς –με βοηθό το νυν αφεντικό, Στηβ Κερ- και στον άλλον ο Θανάσης Σκουρτόπουλος.
Το 69-53 της Σενζέν ήταν ένα ματς χωρίς ιστορία και χωρίς ιδιαίτερο βαθμολογικό αντίκρυσμα, όπως ελπίζεται ότι θα είναι και το αυριανό στη Μανίλα. Άλλους αντιπάλους έχει σημαδέψει η Εθνική του 2023 στο 9ο Μουντομπάσκετ της ιστορίας της και όχι τα φαβορί για το βάθρο.
Μπουένος Άιρες 8/8/1990, α’ φάση
ΕΛΛΑΔΑ – ΗΠΑ 95-103, παράταση (91-91, 56-45)
ΕΛΛΑΔΑ: Γιαννάκης 23, Παταβούκας 4, Καμπούρης 2, Στεργάκος 8, Γαλακτερός 18, Λυπηρίδης, Φασούλας 11 , Ιωάννου 8, Χριστοδούλου 21.
ΗΠΑ: Ντ. Σμιθ 3, Ράνταλ 6, Μέιμπερι, Ουίλιαμς, Κρ. Σμιθ 12, Άντερσον 16, Στιθ 10, Ντέι 6, Γκάτλινγκ, Λέτνερ 8, Όουενς 31, Μόουρνινγκ 11.
Τορόντο 13/8/1994, ημιτελικός
ΕΛΛΑΔΑ-ΗΠΑ 58-97 (30-40)
ΕΛΛΑΔΑ: Γιαννάκης 9, Σιγάλας 5, Γαλακτερός 2, Φασούλας 5, Χριστοδούλου 2, Μπακατσιάς 12, Τσέκος, ΠαταΒούκας 10, Ρεvτζιάς 6, Παπαπέτρου, Μυλωνάς 2, Μπουvτούρnς 5.
ΗΠΑ: Κόλμαν 3, Ντούμαρς 12, Κ. Τζόνσον, Λ. Τζόνσον 4, Κεμπ 3, Μάερλι 6, Μίλερ 14, Μόουρνινγκ 12, Ο’Νηλ 9, Πράις 13, Σμιθ 10, Ουίλκινς 11.
Αθήνα 9/8/1998, μικρός τελικός
ΕΛΛΑΔΑ-ΗΠΑ 61-84 (27-48)
ΕΛΛΑΔΑ: Ρεντζιάς 6, Οικονόμου 2, Σιγάλας, Παπανικολάου 18, Κορωνιός, Φασούλας 4, Αλβέρτης 9, Καράγκουτης 2, Μπουντούρης 3, Καλαϊτζής 15, Μπαλογιάννης 2, Τσακαλiδης.
ΗΠΑ: Λάνγκντον 7, Σάσερ 23, Χόκινς 2, Γκάρις 5, Τζίμι Κινγκ 14, Έντουαρντς 2, Όλιβερ 11, Αλέξις 12, Τζέραλντ Κινγκ 1, Γουντ 2, Αμάγια 3, Μίλερ 2.
Σαϊτάμα 1/9/2006, ημιτελικός
ΕΛΛΑΔΑ-ΗΠΑ 101-95 (45-41)
ΕΛΛΑΔΑ: Παπαλουκάς 8, Σχορτσανiτης 14, Σπανούλης 22, Φώτσης 9,Χατζηβρέττας 2, Ντικούδης 8, Τσαρτσαρής 3, Διαμαντίδης 12, Παπαδόπουλος 8, Κακιούζnς 15.
ΗΠΑ: Άντονι 27, Μπατιέρ 1, Μπος 3, Μπραντ, Χάινριχ 12, Χάουαρντ 10, Τζέιμς 17, Τζόνσον 3, Πολ 3, Γουέιντ 19, Μίλερ, Τζέιμισον.
Σενζέν 7/9/2019, δεύτερη φάση
ΕΛΛΑΔΑ – ΗΠΑ 53-69 (25-38)
ΕΛΛΑΔΑ: Λαρεντζάκης, Καλάθης 5, Μπουρούσης 3, Σλούκας 13, Παπαγιάννης, Πρίντεζης 6, Παπανικολάου, Μάντζαρης 3, Παπαπέτρου 7, Βασιλόπουλος, Γ. Αντετοκούνμπο 15, Θ. Αντετοκούνμπο 1.
ΗΠΑ: Ουάιτ 7, Μίτσελ 11, Χάρις 11, Σμαρτ 2, Μπαρνς 15, Μπράουν 11, Τέιτουμ, Πλάμλι, Τέρνερ 14, Λόπεζ, Μίντλετον, Ουόκερ 17.
