Εν κινδύνω βρίσκεται η αξιοπιστία των αμερικανικών στατιστικών στοιχείων μετά την απόλυση της επικεφαλής του Γραφείου Στατιστικών Εργασίας των ΗΠΑ από τον Ντόναλντ Τραμπ σε μια περίοδο που οι αξιόπιστες διαγνώσεις είναι το επίδικο για τη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη.
Η εμπειρία μέχρι τώρα δείχνει ότι η εμπιστοσύνη στην φερεγγυότητα των στατιστικών και οικονομικών δεδομένων χάνεται πολύ εύκολα αλλά αποκαθίσταται με μεγάλη δυσκολία. Το πρώτο crash teste θα είναι η επιλογή του προσώπου από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος απέλυσε την Έρικα ΜακΕντάρφερ κατηγορώντας την ότι «μαγείρεψε» τα νούμερα των προσλήψεων χωρίς να έχει αποδείξει.
«Φανταστείτε αν μια από τις ανησυχίες σας είναι ότι υπάρχει ένας λακές επικεφαλής του οργανισμού και οι αριθμοί είναι ψεύτικοι» τονίζει στο Reuters ο Michael Strain, διευθυντής μελετών οικονομικής πολιτικής στο συντηρητικό American Enterprise Institute, αναφερόμενος στον αντικαταστάτη της ΜακΕντάρφερ «Αυτό είναι ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο προβλημάτων».
Ήδη οι δασμοί του Αμερικανού προέδρου φέρνουν «πονοκέφαλο» στους αξιωματούχους της Fed, στον επιχειρηματικό κόσμο αλλά και στους επενδυτές, καθώς προσπαθούν να αποτιμήσουν τις επιπτώσεις της εμπορικής πολιτικής στον πληθωρισμό, στην απασχόληση και στα εισοδήματα των νοικοκυριών.
Γι αυτή την εκτίμηση χρειάζεται να βασιστούν σε αξιόπιστα στοιχεία. Πολλώ δεν μάλλον που η κεντρική τράπεζα έχει επανειλημμένα τονίσει ότι οι αποφάσεις της νομισματικής πολιτικής «εξαρτώνται από τα δεδομένα».
Η συλλογή δεδομένων στις ΗΠΑ τίθεται εν αμφιβόλω
Ωστόσο η συλλογή δεδομένων όσο περνάει ο καιρός αποδεικνύεται πιο δύσκολη. Οι χώρες που αντιμετωπίζουν δημοσιονομικά προβλήματα, όπως υψηλά ελλείμματα και χρέος- η περίπτωση των ΗΠΑ- μειώνουν τις δαπάνες κάνοντας περικοπές στις υπηρεσίες που ασχολούνται με τα δεδομένα.
Επιπλέον, τηλεφωνικές έρευνες, η μέθοδος που χρησιμοποιείται συνήθως για πολλές μακροοικονομικές έρευνες, δυσκολεύονται να παράγουν επαρκή δείγματα, καθώς πολλά νοικοκυριά δεν διαθέτουν σταθερές τηλεφωνικές γραμμές.
Η σιωπηρή κατηγορία του Τραμπ για μεροληψία εκ μέρους «του πολιτικά διορισμένου του Μπάιντεν» προσθέτει τον ανησυχητικό παράγοντα της πολιτικής διάστασης που συνήθως είναι ενδεικτική χωρών που ταλανίζονται από ευρύτερες αμφιβολίες σχετικά με τους δημοκρατικούς ελέγχους και ισορροπίες τους.
Το Reuters συγκέντρωσε αντίστοιχα παραδείγματα απώλειας εμπιστοσύνης στα στατιστικά άλλων χωρών και εξηγεί ότι το κυρίαρχο δίδαγμα είναι ότι η απώλεια εμπιστοσύνης στα δεδομένα χρειάζεται χρόνια να αποκατασταθεί.
Οι περιπτώσεις που χάθηκε η αξιοπιστία των στατιστικών
Όταν πέρυσι η Αργεντινή ανακοίνωσε τον πρώτο μονοψήφιο πληθωρισμό μετά από μήνες, οι σκεπτικιστές αμφισβήτησαν τα στοιχεία και υπενθύμισαν την τεράστια υποεκτίμηση του πληθωρισμού κατά τις δεκαετίες του 2000 και του 2010, για την οποία η χώρα είχε επικριθεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
«Χειρουργούσαν τα δεδομένα για μεγάλο χρονικό διάστημα» εξηγεί ο Άλντο Άμπραμ του φιλελεύθερου think tank Liberty and Progress Foundation στο Μπουένος Άιρες. «Είναι λογικό οι άνθρωποι να το θυμούνται αυτό και να συνεχίζουν να έχουν αμφιβολίες».
Η Τουρκία έχει αλλάξει τον επικεφαλής του στατιστικού ινστιτούτου TUIK τέσσερις φορές από το 2019, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να υποστηρίζουν ότι οι αλλαγές ήταν πολιτικές. Ο Ρότζερ Μαρκ, αναλυτής σταθερού εισοδήματος στην εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων Ninety One, υπογράμμισε ότι το αποτέλεσμα για τους επενδυτές ήταν μια «σταδιακή διάβρωση της εμπιστοσύνης μας στους αριθμούς».
Το Reuters αναφέρθηκε και στην Ελλάδα επισημαίνοντας ότι οι προσπάθειες κατά τη δεκαετία του 2000 να κρύψει τα αυξανόμενα δημόσια ελλείμματα τροφοδότησαν την κρίση δημόσιου χρέους εκείνης της δεκαετίας, με αποτέλεσμα η χώρα να πρέπει να διανύσει μια εξίσου μακρά διαδρομή για την επιστροφή στην αξιοπιστία.
Απαιτήθηκε η αναμόρφωση της στατιστικής υπηρεσίας ΕΛΣΤΑΤ το 2016 και η δημιουργία μιας διεθνούς ομάδας εμπειρογνωμόνων για τον διορισμό του επικεφαλής στατιστικολόγου της – βήματα που σήμαιναν ότι οι σκληρές προσπάθειές της να βελτιώσει τον προϋπολογισμό της είναι πλέον αδιαμφισβήτητες.
Ωθήθηκε επίσης από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να παραχωρήσουν στον βραχίονα στατιστικών της Eurostat της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξουσίες για τον έλεγχο ύποπτων εθνικών στατιστικών στοιχείων που του υποβάλλονται.
Η Κίνα
Οι μακροχρόνιες αμφιβολίες σχετικά με την ακρίβεια των κινεζικών στατιστικών ακόμη και ο πρώην πρωθυπουργός Li Keqiang παραδέχτηκε το 2007 ότι τα στοιχεία για την παραγωγή της χώρας ήταν ανθρωπογενή έχουν επισκιάσει τις γνήσιες προσπάθειες βελτίωσης της ποιότητας των δεδομένων, όπως είναι ο δείκτης μέτρησης της ανεργίας των νέων εξαιρουμένων των φοιτητών που δημοσιεύθηκε στις αρχές του 2024.
«Υπήρχαν πραγματικοί μεθοδολογικοί λόγοι για την αλλαγή, αλλά λόγω του ιστορικού των κινεζικών δεδομένων, πολλοί άνθρωποι, ιδίως οι ξένοι επενδυτές, απλά δεν το πίστευαν», δήλωσε ο Julian Evans-Pritchard, αναλυτής της Capital Economics.
«Αυτό μου υπογραμμίζει ότι όταν υπονομεύσεις την εμπιστοσύνη στα δεδομένα, είναι πολύ δύσκολο να την αποκαταστήσεις».
Αντιμετωπίζοντας επί χρόνια ελλιπή επίσημα στοιχεία, οι παρατηρητές των αναδυόμενων οικονομιών προσπαθούν εδώ και καιρό να επιβεβαιώσουν αυτούς τους αριθμούς με άλλα σύνολα δεδομένων. Ο δείκτης China Activity Proxy της Capital Economics βασίζεται σε 18 δείκτες, από την εμπορευματική κίνηση έως την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.
Ένας άλλος δείκτης βρίσκεται στα στοιχεία και τις έρευνες για το κλίμα που παρέχονται από ανεξάρτητους ερευνητές σε όλες τις μεγάλες οικονομίες. Ωστόσο, αυτά μπορούν να σκιαγραφήσουν μόνο μία πλευρά της εικόνας.
«Πρόκειται σε μεγάλο βαθμό για ασαφή στοιχεία: «Πώς αισθάνεστε; Τι πιστεύετε ότι συμβαίνει;»», δήλωσε ο Erik Weisman, επικεφαλής οικονομολόγος και διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην MFS Investment Management στη Βοστώνη.
«Δεν ζητούν συγκεκριμένα στοιχεία. Δεν ρωτούν πόσα widget παρήγαγες; Πόσες ασφαλιστικές συμβάσεις σύναψες; Πόσες ώρες δούλεψες;», είπε, προσθέτοντας ότι οι ανησυχίες που προκάλεσε η απόλυση της ΜακΕντάρφερ θα μπορούσαν ωστόσο να αναγκάσουν τους αναλυτές να στραφούν όλο και περισσότερο σε αυτές τις άλλες πηγές.
Πόσο βαθύ είναι το πλήγμα για την αξιοπιστία των αμερικανικών στοιχείων
Ωστόσο το σημαντικότερο ερώτημα είναι αν το πλήγμα στην αξιοπιστία των δεδομένων που επέφερε ο Τραμπ μπορεί να επουλωθεί ή θα γίνει βαθύτερο.
Το Διεθνές Στατιστικό Ινστιτούτο, ένας επαγγελματικός οργανισμός για συλλέκτες δεδομένων, εξέδωσε αργά τη Δευτέρα δήλωση στην οποία ανέφερε ότι η κίνηση του Τραμπ παραβίαζε τις αρχές του ΟΗΕ που αποσκοπούν στην προστασία των στατιστικών που βασίζονται σε γεγονότα και κάλεσε την κυβέρνησή του να λάβει μέτρα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού στα ομοσπονδιακά δεδομένα των ΗΠΑ.
Ο William Wiatrowski, αναπληρωτής επίτροπος του BLS, θα ασκήσει τα καθήκοντα του επιτρόπου μέχρι να οριστεί ο διάδοχος της ΜακΕντάρφερ.
Πέρα από αυτή την επιλογή, ορισμένοι φοβούνται ότι ενδέχεται να προκύψουν περαιτέρω κίνδυνοι από μια εκτελεστική εντολή του Τραμπ σχετικά με τις προσλήψεις σε ομοσπονδιακό επίπεδο, η οποία αποσκοπεί στην κράτηση θέσεων για υποψηφίους που μπορούν να αποδείξουν ότι είναι «αφοσιωμένοι στην προώθηση των αμερικανικών ιδανικών, αξιών και συμφερόντων».
Ο Aaron Sojourner, ανώτερος ερευνητής στο W.E. Upjohn Institute for Employment Research, υπογράμμισε ότι μια τέτοια κίνηση, εκτός αν εμποδιστεί από το Κογκρέσο, θα ισχύει για πολλές θέσεις εργασίας σε ομοσπονδιακές υπηρεσίες οικονομικών στατιστικών.
«Αυτή η πρόταση θα μετατρέψει πολλές από αυτές τις θέσεις εργασίας σε πολιτικές θέσεις, όπου οι άνθρωποι μπορούν να απολυθούν για οποιονδήποτε λόγο αν δυσαρεστήσουν έναν πολιτικό ηγέτη», δήλωσε ο Sojourner.
Πηγή: ot.gr
