Όσο περισσότερο πουλάει η κατεψυγμένη πίτσα από τα σούπερ μάρκετ, τόσο πιο κοντά μας βρίσκεται η οικονομική ύφεση. Ακούγεται μπακαλίστικο, αλλά όντως έχει αποδειχθεί ότι σε περιόδους οικονομικής αναταραχής και αβεβαιότητας, αυξάνονται οι πωλήσεις κατεψυγμένων και ημι-έτοιμων γευμάτων που ανήκουν στην κατηγορία «comfort food» – το φαγητό της παρηγοριάς.
Άρθρο του Βusiness Insider προτείνει ένα νέο δείκτη οικονομικού κλίματος: Τον Δείκτη Τιμών Πεπερόνι. Επικαλείται έρευνες αγοράς που δείχνουν άνοδο στις πωλήσεις κατεψυγμένης πίτσας, ιδίως στην κατηγορία premium. Πρόκειται για την κατηγορία τροφίμων που εντάσσονται στις «προσιτές πολυτέλειες» και που γνωρίζουν άνοδο και στην Ελλάδα σε πείσμα της οικονομικής στενότητας.
Προσιτές απολαύσεις
Ενδεικτική είναι η τελευταία έρευνα της Νielsen IQ για το προφίλ του Έλληνα καταναλωτή, σύμφωνα με την οποία το 50% των νοικοκυριών δηλώνουν ότι επιδεινώθηκε η οικονομική τους κατάσταση σε σχέση με πέρυσι. Την επιδείνωση αποδίδουν στην αύξηση του κόστους ζωής, τόσο στα βασικά είδη νοικοκυριού, όσο και στις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, επιβεβαιώνοντας αντίστοιχες έρευνες θεσμικών φορέων.
Την ίδια στιγμή ενώ οι επτά στους δέκα κυνηγάνε τα πιο φθηνά προϊόντα και πάνω από 80% αγοράζουν εναλλακτικές μάρκες βάσει προσφορών, ένα σημαντικό κομμάτι αναζητά καταφύγιο σε premium μάρκες. Πρόκειται για κωδικούς που μπορεί να είναι «τσιμπημένοι» σε σύγκριση με άλλα ομοειδή προϊόντα, αλλά εμφανίζουν υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης. Σύμφωνα με την ανάλυση της Nielsen σε 167 κατηγορίες ταχυκίνητων προϊόντων (FMCGs), ο τζίρος των premium κωδικών αναπτύσσεται με ρυθμό 4,7%, έναντι 3,7% του συνόλου. Μάλιστα σε συγκεκριμένα είδη (το 30% του συνόλου) το ένα στα δύο ευρώ δαπανάται σε «μικρές απολαύσεις».
Ο Λευτέρης Κιοσές, γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), σε πρόσφατο συνέδριο βάφτισε την τάση αυτή «το φαινόμενο της σοκολάτας Dubai». Αν και έχει διπλάσια ως τριπλάσια τιμή από τις απλές σοκολάτες, όταν λανσαρίστηκε στα ράφια των σούπερ μάρκετ από μεγάλη ελληνική εταιρεία, ξεπούλησε, έστω για λίγο. Μπορεί οι μισοί Έλληνες καταναλωτές να δυσκολεύονται να βγάλουν το μήνα, αλλά είτε από μιμητισμό, είτε από περιέργεια, θα αγοράσουν εκείνο το ένα, ακριβό προϊόν, που είδαν να «τρεντάρει» στα social.
Η κρίση περνάει από την κατάψυξη
Μια αντίστοιχη τάση με τον Δείκτη Τιμών Πεπερόνι είναι το Σύνδρομο του Κραγιόν, με αύξηση των πωλήσεων μικρών ειδών ομορφιάς ως αντίδοτο στην οικονομική ανασφάλεια.
Στο πρόσφατο παρελθόν, τουλάχιστον σε δύο περιπτώσεις ευρύτερων αναταραχών παρατηρήθηκε αύξηση των πωλήσεων στα κατεψυγμένα premium προιόντα, όπως η πίτσα. Συνέβη το 2009 στις ΗΠΑ, στο ζενίθ της αποκαλούμενης «Μεγάλης Ύφεσης», με τις πωλήσεις κατεψυγμένων τροφίμων να αυξάνονται κατά 3,1%, ενώ την ίδια στιγμή οι οικογένειες μείωναν τις δαπάνες τους. Με το ξέσπασμα της πανδημίας, οι πωλήσεις κατεψυγμένης πίτσας εκτοξεύθηκαν από 5,8 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019 σε 6,6 δισεκατομμύρια το 2020. Ακόμα και όταν η εστίαση ξανάνοιξε, ο τζίρος στην κατεψυγμένη πίτσα παρέμεινε σε αισθητά υψηλότερα επίπεδα από την προ πανδημίας εποχή, με 6,5 δις δολάρια το 2024.
Γενικότερα, όπως δηλώνουν στο Business Insider στελέχη της αγοράς, η πίτσα, ως κατηγορία, αποδίδει καλά σε περιόδους ύφεσης. Η κατεψυγμένη έχει το επιπλέον πλεονέκτημα της ευκολίας. Σε περιμένει έτοιμη για ζέσταμα, δεν χρειάζεται να περιμένεις το διανομέα, να του δώσεις φιλοδώρημα ή να ρισκάρεις να έρθει κρύα. «Με όλα όσα συμβαίνουν στη χώρα μας και σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι είναι πολύ νευρικοί. Οπότε στρεφόμαστε προς περισσότερα comfort foods», επισημαίνει ο Φιλ Λέμπερτ, αναλυτής της βιομηχανίας τροφίμων.
Μένουμε μέσα, το ρίχνουμε έξω
Μια άλλη αιτία στροφής στα ημι-έτοιμα γεύματα, όπως η κατεψυγμένη πίτσα, είναι ότι καταναλωτές έχουν γίνει πιο εσωστρεφείς μετά την πανδημία. Όλο και περισσότεροι εργάζονται από το σπίτι, όπου είναι εύκολο να ετοιμάσουν κάτι στην κουζίνα τους. Έχουν επίσης εξοικειωθεί με την έννοια του «περνάω καλά μέσα» – διοργανώνοντας μαζέματα σε σπίτια.
«Οι άνθρωποι φαίνεται να νιώθουν πιο άνετα στο σπίτι. Τους αρέσει να απολαμβάνουν το ποτό τους στο σπίτι», σχολιάζει ο Αλεξάντερ Τσάφεζ, στέλεχος επενδυτικής τράπεζας που ασχολείται με τα επιχειρηματικά ντιλ στις επιχειρήσεις καταναλωτικών αγαθών. «Οι άνθρωποι ‘φωλιάζουν’ σπίτι όταν νιώθουν ανήσυχοι είναι νευρικοί, και νομίζω ότι αυτό συμβαίνει τώρα σε μεγάλο βαθμό».
Στην Ελλάδα μπορεί να μη γίναμε αμερικανάκια, αλλά οι πωλήσεις ημιέτοιμων γευμάτων αλλά και αλκοόλ για οικιακή κατανάλωση, εμφανίζουν επίσης ανοδική τάση.
Παρότι οι καταναλωτές γίνονται πιο προσεκτικοί με τα έξοδά τους, δεν επιλέγουν απαραίτητα το φθηνότερο προϊόν, καταλήγει το Βusiness Insider. Αντανακλά μια ευρύτερη στάση των Αμερικανών καταναλωτών που θέλουν να περιποιούνται τον εαυτό τους, ακόμη και όταν περιορίζουν άλλα δαπάνες.
Στέλεχος της Circana, διεθνούς εταιρείας ανάλυσης αγοράς εξηγεί, ότι ενώ ο χώρος της οργανωμένης εστίασης αντιμετωπίζει δυσκολίες, αφού ο κόσμος «κόβει» τις εξόδους για φαγητό, προϊόντα που μαγειρεύονται εύκολα στο σπίτι γνωρίζουν άνθηση. Μπορεί να μένουμε μέσα, όμως θα το «ρίξουμε έξω», αγοράζοντας εκείνη την περίεργη νέα premium ετικέτα, που μας τράβηξε το μάτι, ιδίως αν βρίσκεται σε προσφορά.
Η φτώχεια θέλει καλοπέραση ή έστω το φθηνό της υποκατάστατο, ένα φανταχτερό προϊόν που μας δίνει την ψευδαίσθηση της «προσιτής πολυτέλειας».
