Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, η τεχνητή νοημοσύνη, οι αυξανόμενες ανησυχίες για το κλίμα, οι δημογραφικές αλλαγές, η δίδυμη μετάβαση (πράσινη και ψηφιακή), οι βαθιές γεωπολιτικές αλλαγές και η αύξηση του κόστους ζωής έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη ζωή μας, τις γνώσεις και την εργασία μας.
Τα στοιχεία της έρευνας που συλλέχθηκαν από την έκθεση «Future of Jobs Report 2025» του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ ρίχνουν φως στον τρόπο με τον οποίο αναμένεται να εξελιχθεί η αγορά εργασίας τα επόμενα πέντε χρόνια, ως απάντηση στις τεχνολογικές και κοινωνικοοικονομικές τάσεις, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο οι εργοδότες σχεδιάζουν να ανταποκριθούν στις αλλαγές αυτές.
Σύμφωνα με την έκθεση, η αστάθεια στις δεξιότητες αποτελεί μεγάλη ανησυχία: το 54 % των Ευρωπαίων εργοδοτών εντοπίζει τα κενά δεξιοτήτων ως σημαντικό εμπόδιο.
Ακόμα κι έτσι, όμως, οι προβλέψεις για την ευθυγράμμιση των δεξιοτήτων είναι γενικά θετικές: πάνω από το 80% των εργοδοτών στην Τσεχία, για παράδειγμα, σχεδιάζουν να εστιάσουν τις προσπάθειές τους στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού τους, ενώ ο αριθμός αυτός αυξάνεται στο 86 % στη Λιθουανία. Στη Ρουμανία, οι επιχειρήσεις που σχεδιάζουν να επενδύσουν στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων τους αντιστοιχούν στο 94 % των ερωτηθέντων.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;
Η διεύρυνση της ψηφιακής πρόσβασης και η αύξηση του κόστους ζωής είναι οι κορυφαίες τάσεις που αναμένεται να διαμορφώσουν τον επιχειρηματικό μετασχηματισμό στην Ελλάδα έως το 2030.
Το 63% των εργοδοτών στην Ελλάδα αναγνωρίζει επίσης την αυξανόμενη εστίαση στα εργασιακά και κοινωνικά ζητήματα ως βασική πηγή μετασχηματισμού για την επιχείρησή τους, ποσοστό υψηλότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο του 46%. Περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα έχουν εντοπίσει τα κενά δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας και την αδυναμία προσέλκυσης ταλέντων στον κλάδο τους, ως βασικά εμπόδια στον επιχειρηματικό μετασχηματισμό.
Για τη βελτίωση της διαθεσιμότητας ταλέντων, η μεγάλη πλειοψηφία (82%) των επιχειρήσεων προσδιορίζει την αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης για την επανεκπαίδευση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων, ως βασική πολιτική προτεραιότητα, ενώ το 64% ζητά κρατική στήριξη μέσω επιδοτήσεων μισθών – και τα δύο υπερβαίνουν τους παγκόσμιους μέσους όρους, σημειώνεται στην έρευνα.
Επιπλέον, το 46% των εργοδοτών προτείνει ότι οι αλλαγές στους συνταξιοδοτικούς κανονισμούς και στις ηλικίες συνταξιοδότησης θα μπορούσαν να αυξήσουν τη διαθεσιμότητα ταλέντων κατά την επόμενη πενταετία. Από την πλευρά τους, το 92% των εταιρειών σχεδιάζουν να ενισχύσουν τη δική τους διατήρηση ταλέντων, βελτιώνοντας την εξέλιξη και την προαγωγή τους.
Διαταραχές στις δεξιότητες 2025-2030, ανά οικονομία
Ποσοστό των βασικών δεξιοτήτων των εργαζομένων που θα αλλάξουν την επόμενη πενταετία.
Όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί, η Ελλάδα κατέχει ποσοστό 39%, όσο και ο μέσος όρος παγκοσμίως.
Ποιες θέσεις εργασίας και δεξιότητες είναι σε άνοδο;
Την επόμενη πενταετία, θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε αύξηση στους ακόλουθους τομείς παγκοσμίως:
– Δουλειές πρώτης γραμμής: εργάτες γης, εργάτες οικοδομών, εργάτες επεξεργασίας τροφίμων, πωλητές και οδηγοί διανομών.
– Φροντίδα και εκπαίδευση: κοινωνικοί λειτουργοί, σύμβουλοι, νοσηλευτές και εκπαιδευτικοί.
– Τεχνολογία: ειδικοί σε θέματα τεχνητής νοημοσύνης/μηχανικής μάθησης, προγραμματιστές λογισμικού/εφαρμογών, μηχανικούς fintech (σ.σ χρηματοοικονομική τεχνολογία) και ειδικοί σε μεγάλα δεδομένα.
– Κλίμα: ειδικοί σε αυτόνομα και ηλεκτρικά οχήματα, μηχανικοί περιβάλλοντος και μηχανικοί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η ανθεκτικότητα, η ευελιξία και η ευκινησία αναμένεται να συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον περιζήτητων και ταχύτερα αναπτυσσόμενων δεξιοτήτων. Η αναλυτική σκέψη, η δημιουργική σκέψη, η ηγεσία, η κοινωνική επιρροή, ο τεχνολογικός αλφαβητισμός και η περιβαλλοντική μέριμνα θα αυξήσουν σημαντικά τις προοπτικές απασχολησιμότητας στο νέο αναδυόμενο τοπίο της αγοράς εργασίας.
Από την άλλη πλευρά, πιθανότατα θα αποχαιρετήσουμε τους γραφειοκρατικούς και γραμματειακούς ρόλους και δεξιότητες, όπως η χειρωνακτική επιδεξιότητα, η αντοχή και η ακρίβεια, η σημασία των οποίων θα μειωθεί.
Πιο κοντά στο σπίτι
Η έκθεση προβλέπει ότι η ευρωπαϊκή αγορά εργασίας θα επηρεαστεί περισσότερο από την ψηφιοποίηση, την αύξηση του κόστους ζωής και τις προσπάθειες μετριασμού της κλιματικής αλλαγής. Αυτοί οι παράγοντες θα επηρεάσουν τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας και τις δεξιότητες που θα χρειαζόμαστε για να παραμείνουμε απασχολήσιμοι.
Στην Γαλλία, για παράδειγμα, το 71% των εργοδοτών έχει θέσει ως στόχο την εισαγωγή νέων τεχνολογιών για την ενίσχυση του εργατικού δυναμικού τους, προβλέποντας ότι η ζήτηση θα αυξηθεί για ρόλους όπως οι ειδικοί στον ψηφιακό μετασχηματισμό και οι προγραμματιστές λογισμικού.
Παρομοίως, το 93% των επιχειρήσεων στη Γερμανία αναμένει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αποτελέσει κλειδί για την πρόοδό τους. Για το σκοπό αυτό, το 81% σχεδιάζει να προσλάβει από μια δεξαμενή εμπειρογνωμόνων. Ο πληθωρισμός παραμένει μεγάλη ανησυχία για το 70% των εργοδοτών στην Ουγγαρία και οι Σέρβοι εργοδότες τείνουν να συμφωνήσουν.
Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες αναμένεται επίσης να επηρεάσουν τα ευρωπαϊκά επιχειρηματικά μοντέλα. Για παράδειγμα, το 70% των ιταλικών επιχειρήσεων αναμένουν αλλαγές που απορρέουν από τις προσπάθειες μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Οι Ευρωπαίοι εργοδότες παραμένουν προσηλωμένοι στην προώθηση της ισότητας και της ποικιλομορφίας στο εργατικό δυναμικό, ως μέσο για τη διεύρυνση της βάσης ταλέντων (όπως εκφράζεται από το 64% των ολλανδικών επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα). Επιπλέον, η αυξημένη ευελιξία, για παράδειγμα μέσω υβριδικών μοντέλων εργασίας, επισημάνθηκε από τους Ισπανούς και Ελβετούς εργοδότες, ως μια άλλη προσέγγιση για την αύξηση της διαθεσιμότητας ταλέντων και για να κρατήσουν τους εργαζόμενους.
