Μέσα σε 68 μέρες, ο Λευκός Οίκος εκτόξευσε τους δασμούς στα κινεζικά προϊόντα στο 145%, ενώ στις 16 Απριλίου ανακοίνωσε το συγκλονιστικό ποσοστό 245%. Ο λόγος είναι ότι η Κίνα έχει σηκώσει κεφάλι έναντι των ΗΠΑ με τέτοιο τρόπο που υπονομεύει την εθνική τους ασφάλεια. Με ποιο τρόπο όμως το έκαναν, ώστε να εξοργίσουν τόσο την Ουάσινγκτον;
Υπενθυμίζεται ότι την Παρασκευή 9 Απριλίου, η Κίνα αύξησε τους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα στο 125%, σε μια κίνηση ανταπόδοσης στον Τραμπ, ο οποίος είχε αυξήσει τους δασμούς στα κινεζικά εμπορεύματα στο 145%, την 4η δασμολογική αύξηση.
Ωστόσο, το Πεκίνο είχε δηλώσει ότι αυτή θα είναι και η τελευταία αύξηση των δασμών από την πλευρά του και ότι θα απαντήσει με άλλα μέσα σε πιθανή νέα αύξηση των δασμών από τον Τραμπ. Τα «μέσα», όμως αυτά δεν είναι κρυφά και η Κίνα φαίνεται να έχει επιστρατεύσει εδώ και καιρό.
Έτσι, ήρθε η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου σύμφωνα με την οποία «η Κίνα αντιμετωπίζει πλέον δασμολογικό συντελεστή 245% στις εισαγωγές της στις ΗΠΑ ως αποτέλεσμα των αντιποίνων της» καθώς όπως προσέθεσε η Κίνα ήδη «πριν από λίγους μήνες, απαγόρευσε τις εξαγωγές στις ΗΠΑ γαλλίου, γερμανίου, αντιμονίου και άλλων βασικών υλικών υψηλής τεχνολογίας με πιθανές στρατιωτικές εφαρμογές».
Αυτή την εβδομάδα, συνέχισε η ανακοίνωση, «η Κίνα ανέστειλε τις εξαγωγές έξι βαρέων μετάλλων, προκειμένου να περιορίσει τις προμήθειες εξαρτημάτων που είναι ζωτικής σημασίας για αυτοκινητοβιομηχανίες, αεροναυπηγικές βιομηχανίες, εταιρείες ημιαγωγών και στρατιωτικούς εργολάβους σε όλο τον κόσμο».
Δεν είναι άλλα, από τις περίφημες σπάνιες γαίες. Πρόκειται για μια ομάδα 17 στοιχείων που είναι πιο άφθονα από τον χρυσό και μπορούν να βρεθούν σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, αλλά η εξόρυξη και επεξεργασία τους είναι δύσκολη, δαπανηρή και απίστευτα ρυπογόνα. Αλλά όχι για την Κίνα…
Γιατί είναι τόσο σημαντικές για την αμερικανική οικονομία
Γιατί όμως είναι τόσο σημαντικές οι σπάνιες γαίες, ώστε να κάνουν τον Λευκό Οίκο να τιμωρήσει με τέτοιους δασμούς την Κίνα;
Οι σπάνιες γαίες, όπως αναφέρεται στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, είναι ζωτικής σημασίας για μια σειρά αμυντικών τεχνολογιών, όπως μαχητικά αεροσκάφη F-35, υποβρύχια κλάσης Virginia και Columbia, πυραύλους Tomahawk, συστήματα ραντάρ, μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα Predator και τη σειρά έξυπνων βομβών Joint Direct Attack Munition.
Για παράδειγμα, το μαχητικό αεροσκάφος F-35 περιέχει πάνω από 900 λίβρες σπάνιων γαιών. Ένα αντιτορπιλικό DDG-51 κλάσης Arleigh Burke απαιτεί περίπου 5.200 λίβρες, ενώ ένα υποβρύχιο κλάσης Virginia χρησιμοποιεί περίπου 9.200 λίβρες.
Οι μαγνήτες από σπάνιες γαίες επιτρέπουν μικρότερους, πιο αποδοτικούς κινητήρες και γεννήτριες που χρησιμοποιούνται σε smartphone, κινητήρες αυτοκινήτων και τζετ και μηχανές MRI. Αποτελούν επίσης απαραίτητα στοιχεία σε μια σειρά όπλων μεγάλου εισιτηρίου, από μαχητικά αεροσκάφη F-35 stealth έως πυρηνικά επιθετικά υποβρύχια.
Οι ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε αυτές τις αλυσίδες εφοδιασμού. Μέχρι το 2023, η Κίνα αντιπροσώπευε το 99% της παγκόσμιας επεξεργασίας βαρέων σπάνιων γαιών. «Είναι η Κίνα που δείχνει ότι μπορεί να ασκήσει απίστευτη οικονομική δύναμη με το να είναι στρατηγική… και χειρουργική και να χτυπήσει πραγματικά την αμερικανική βιομηχανία ακριβώς εκεί που πονάει», δήλωσε στο CNN ο Τζάστιν Γούλφερς, καθηγητής οικονομικών και δημόσιας πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.
Οι Κινέζοι το μελετούσαν από το… 1950
Ορισμένες πολιτικές της Κίνας μαρτυρούσαν ότι οι περιορισμοί της Κίνας ήταν στα σκαριά. Η Κίνα χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το όπλο των σπάνιων γαιών το 2010, όταν απαγόρευσε τις εξαγωγές στην Ιαπωνία λόγω μιας διαμάχης για την αλιευτική τράτα. Μεταξύ 2023 και 2025, η Κίνα άρχισε να επιβάλλει περιορισμούς στις εξαγωγές στρατηγικών υλικών προς τις ΗΠΑ, όπως γάλλιο, γερμάνιο, αντιμόνιο, γραφίτη και βολφράμιο.
Όπως αναφέρεται στο CNN, η Κίνα ξεκίνησε νωρίς στην εξόρυξη σπάνιων γαιών, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1950, σύμφωνα με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, αλλά η βιομηχανία άρχισε πραγματικά να αναπτύσσεται μόνο στα τέλη της δεκαετίας του 1970.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Κίνα συνδύασε το χαμηλό κόστος εργασίας και τα σχετικά χαλαρά περιβαλλοντικά πρότυπα με την υιοθέτηση ξένων τεχνολογιών, σύμφωνα με τον Σταν Τράουτ, ιδρυτή της συμβουλευτικής εταιρείας για σπάνιες γαίες και μαγνητικά υλικά Spontaneous Materials. «Μεγάλο μέρος της τεχνολογίας που έφεραν αναπτύχθηκε εδώ στις ΗΠΑ, ή στην Ιαπωνία ή στην Ευρώπη», είπε. «Και με την πάροδο του χρόνου, είμαι σίγουρος ότι έχουν κάνει βελτιώσεις σε αυτό».
Καθώς η παραγωγή σπάνιων γαιών της χώρας αυξήθηκε, το Πεκίνο κατάλαβε σταδιακά τη στρατηγική σημασία των ορυκτών. «Υπήρχε μια αναγνώριση ότι αυτή θα μπορούσε να είναι μια πολύ σημαντική τεχνολογία για να κατακτήσουν», πρόσθεσε ο Τράουτ.
Το 1992, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης σε έναν από τους κύριους κόμβους παραγωγής σπάνιων γαιών της χώρας στην Εσωτερική Μογγολία, ο Τενγκ Σιαοπίνγκ, ο πρώην ηγέτης της Κίνας που πρωτοστάτησε στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις της χώρας, είπε περίφημα: «Ενώ υπάρχει πετρέλαιο στη Μέση Ανατολή, η Κίνα έχει σπάνιες γαίες». Σήμερα, η Κίνα έχει εκπληρώσει το όραμα της Τενγκ Σιαοπίνγκ κυριαρχώντας σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού και αυτό ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θα το δεχτεί.
