Τελικά ακριβαίνουν, φτηναίνουν ή μένουν σταθερές οι τιμές στα σχολικά είδη; Ο υπουργός Ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος μετά από συνάντηση με τους εκπροσώπους των Σούπερ Μάρκετ, ανακοίνωσε ότι οι τιμές στα σχολικά είδη θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. Το επιβεβαίωσε και η Ενωση Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας (ΕΣΕ) ως δείγμα της «συνεχούς δέσμευσης των μελών της να βρίσκονται στο πλευρό των καταναλωτών». Η ΕΣΕ επικαλέστηκε τα στοιχεία του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών, σύμφωνα με τα οποία η συνολική κατηγορία των σχολικών ειδών στις αλυσίδες των σούπερ μάρκετ της χώρας καταγράφει μεσοσταθμική μείωση της τάξης του 0,7%.
πηγή: ΙΕΛΚΑ
πηγή: ΕΕΚΕ
Ακρίβηναν τα σχολικά λέει η ΕΕΚΕ
Σύμφωνα πάντως με τα αποτελέσματα δειγματοληπτικής έρευνας που πραγματοποίησε η Ένωση Εργαζόμενων Καταναλωτών Ελλάδας σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ, καταγράφονται σημαντικές ανατιμήσεις σε βασικά σχολικά είδη που σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνούν το 50%.
Για του λόγου της το αληθές η ΕΕΚΕ παρέθεσε πίνακες με 20 κωδικούς, από συγκεκριμένα είδη (στυλό, μαρκαδόρους, μολύβια κ.ά), τα οποία εντόπισε να πωλούνται ακριβότερα από δέκα λεπτά ως και ένα ευρώ (σε μία περίπτωση). Αν και σε απόλυτες τιμές οι διαφορές είναι μικρές και δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές από τον καταναλωτή, σε ποσοστιαία κλίμακα οι ανατιμήσεις κυμαίνονται περίπου από 4% ως 54%.
Βέβαια, ο υπολογισμός αυτός ενέχει ένα βαθμό αυθαιρεσίας, αφού γίνεται σε ένα «εικονικό» καλάθι και δεν αφορά το σύνολο των κωδίκων σχολικών προϊόντων που πωλούνται στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Σε κάθε περίπτωση η δειγματοληπτική έρευνα της ΕΕΚΕ έρχεται σε αντίθεση με τις διαβεβαιώσεις του υπουργού για σταθερές τιμές και με την έρευνα του ΙΕΛΚΑ για μειώσεις, έστω και οριακές.
Ποια είναι η αλήθεια για τα σχολικά;
Ποιο είναι το συμπέρασμα που εξάγει ο καταναλωτής από τα παραπάνω; Ποιος λέει αλήθεια και ποιος ψέματα; Μπορεί όλοι να έχουν δίκιο; Η απάντηση βρίσκεται πιθανόν στη διαφορετική μεθοδολογία που ακολουθεί ο κάθε φορέας. Η έρευνα του ΙΕΛΚΑ δεν είναι δειγματοληπτική, αλλά αναλύει τη μεταβολή της μοναδιαίας αξίας ανά κατηγορία προϊόντος, δηλαδή τις πωλήσεις προς όγκο, για τον μήνα Αύγουστο. Αντικατοπτρίζει έτσι τόσο την πορεία των τιμών όσο και τις αγοραστικές επιλογές των καταναλωτών.
Η ΕΕΚΕ ακολουθεί εντελώς διαφορετική λογική και επικεντρώνει σε συγκεκριμένους κωδικούς, στους οποίους καταγράφει ανατιμήσεις.
Χωρίς να έχουμε τα πλήρη στοιχεία στα χέρια μας, μπορούμε να πούμε ότι και οι δύο έρευνες δίνουν τη δική τους «αλήθεια», όμως συγκρίνουν διαφορετικά πράγματα. Το ΙΕΛΚΑ συγκρίνει τις τιμές σε προϊόντα που ήδη αγοράστηκαν από τους καταναλωτές τον Αύγουστο. Πρόκειται για μια περίοδο μάλλον «νεκρή» για τα σχολικά αφού οι περισσότερες οικογένειες περιμένουν το άνοιγμα των σχολείων για τις σχετικές αγορές. Η δειγματοληψία της ΕΕΚΕ έγινε τον Σεπτέμβριο, σε προϊόντα στα ράφια, και όχι «χτυπημένα» στο ταμείο. Σε κάθε περίπτωση πάντως οι αποκλίσεις είναι πολύ μεγάλες και προκαλούν ερωτηματικά.
Ο βαρύς λογαριασμός του Σεπτεμβρίου
Είναι εύλογο οι καταναλωτές να νιώθουν σύγχυση από τις αντικρουόμενες ανακοινώσεις για τις τιμές των σχολικών ειδών. Το πραγματικό ζήτημα όμως είναι άλλο: Πρώτον, τα σούπερ μάρκετ αποτελούν ένα μόνο «κανάλι» διάθεσης των σχολικών ειδών, όχι το σημαντικότερο. Την πρωτοκαθεδρία στις πωλήσεις σχολικών έχουν τα εξειδικευμένα καταστήματα, με τον μεγαλύτερο όγκο να διακινείται πλέον μέσω αλυσίδων – ομίλων, που μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.
Δεύτερον, το κόστος των σχολικών ειδών αν και διόλου ευκαταφρόνητο, είναι ένα μικρό μέρος των εξόδων του Σεπτεμβρίου για τις οικογένειες με παιδιά, εφήβους ή ακόμα και ενήλικα προστατευόμενα μέλη.
Τα πιο βαριά έξοδα παραμένουν τα φροντιστήρια, οι ξένες γλώσσες, τα ιδιαίτερα ή και τα δίδακτρα της ιδιωτικής εκπαίδευσης, για όσους μπορούν να τα υποστηρίξουν, συνήθως με θυσίες.
Εξίσου σημαντικό έξοδο είναι οι εξωσχολικές δραστηριότητες, αφού στα δημόσια σχολεία η καλλιτεχνική παιδεία είναι σχεδόν αόρατη και ο αθλητισμός εξαντλείται στα απολύτως στοιχειώδη.
Ασήκωτο το βάρος των σπουδών
Τα βάσανα και τα οικονομικά έξοδα δε σταματάνε ούτε αφού τελειώσει το παιδί το σχολειο. Τότε είναι που αρχίζουν τα δύσκολα, αφού αν περάσει σε πανεπιστημιακή σχολή σε άλλη πόλη, θα χρειαστεί σχεδόν ένας βασικός μισθός για τα μηνιαία έξοδα, καθώς τα ενοίκια έχουν εκτοξευθεί.
Η δε βιομηχανία της ιδιωτικής μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης γιγαντώνεται και πλέον εισβάλλει στην τριτοβάθμια, με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, που ιδρύθηκαν σε πείσμα του άρθρου 16 του Συντάγματος.
Όσο το κόστος ζωής και στέγασης αυξάνεται και η φοιτητική μέριμνα παραμένει υποτυπώδης, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και κολέγια παρουσιάζονται ως «συμφέρουσα» εναλλακτική στα δημόσια ΑΕΙ και από πλευράς κόστους. Τι να πληρώνεις νοίκι, τι να πληρώνεις δίδακτρα, βγαίνει μία ή άλλη, είναι το δίλημμα των γονιών. Μια λογική που φάνηκε έμμεσα να σιγοντάρει ως και η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη, με δηλώσεις όπως «πόσο εύκολα μπορεί σαν πας να σπουδάσεις την Κομοτηνή;».
Μισός μισθός το μήνα για τη «δωρεάν παιδεία»
Το συμπέρασμα είναι ότι ακόμα και αν ο γονιός γλιτώσει μισό ευρώ ψάχνοντας το πιο φθηνό τετράδιο (που συνήθως θα είναι και πιο φθηνιάρικο σε ποιότητα ή θα έχει υποστεί «shrinkflation»), δεν θα αποφύγει την οικονομική αφαίμαξη.
Χαρακτηριστική είναι σχετική έρευνα της Alco για τη ΓΣΕΕ, που δείχνει τα μηνιαία έξοδα για εξωσχολική εκπαίδευση να κυμαίνονται από 500 ως και πάνω από 1000 ευρώ το μήνα, για μία στις δύο οικογένειες. Όταν το 70% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα πληρώνεται με λιγότερα από 1000 ευρώ καθαρά, αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον μισός μισθός πηγαίνει για τα έξοδα της κατά τα άλλα «δωρεάν» παιδείας.
