Ριζικές αλλαγές στη δημοσίευση όλων των τύπων των διαθηκών – ιδιόγραφη, δημόσια ή μυστική – έφερε ο νόμος που προβλέπει για πρώτη φορά τη σύσταση Μητρώου Διαθηκών. Με αυτή τη νομοθετική αλλαγή γράφεται μια νέα σελίδα, καθώς ο τρόπος δημοσίευσης διαθηκών περνά στην ψηφιακή εποχή. Η τελευταία βούληση κάθε διαθέτη, ανεξαρτήτως του τύπου που έχει αποφασίσει να την εκφράσει προς τους κληρονόμους τους, θα δημοσιεύεται σε ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα με την ονομασία «Μητρώο Διαθηκών».
Η καταχώριση των διαθηκών γίνεται, σύμφωνα με τον νόμο, αμελλητί και ηλεκτρονικά και με την ανάρτηση στο Μητρώο θα δημοσιεύονται τα στοιχεία κάθε διαθέτη, δηλαδή το ΑΦΜ, η ημερομηνία γέννησης, το είδος της διαθήκης και ο αριθμός πράξης. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο συμβολαιογράφος – ή ο πρόξενος σε περίπτωση ελλήνων κατοίκων του εξωτερικού –, μόλις περιέλθει η διαθήκη εις γνώσιν του, θα προχωρά άμεσα στη δημοσίευσή της.
«Οποιος κατέχει ιδιόγραφη διαθήκη οφείλει, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, μόλις πληροφορηθεί τον θάνατο του διαθέτη, να την εμφανίσει για δημοσίευση σε συμβολαιογράφο», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη σχετική διάταξη, σε μια προσπάθεια να μη μεσολαβεί μεγάλο χρονικό διάστημα από τον θάνατο του διαθέτη μέχρι την εμφάνιση της διαθήκης στον συμβολαιογράφο, ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα των πλαστών διαθηκών, που πολύ συχνά εγείρουν πολυετείς δικαστικές μάχες και σκληρές αντιδικίες.
Από την πλευρά του, ο συμβολαιογράφος ο οποίος έχει στα χέρια του διαθήκη οφείλει, αμέσως μόλις πληροφορηθεί τον θάνατο του διαθέτη, να τη δημοσιεύσει στο Μητρώο Διαθηκών. Για τον λόγο αυτόν συντάσσει πρακτικό δημοσίευσης με καταγραφή τυχόν εξωτερικών ελαττωμάτων του εγγράφου.
Οπως έχουν δημοσιεύσει «ΤΑ ΝΕΑ», από την 1η Νοεμβρίου 2025 η δημοσίευση των διαθηκών θα περάσει από την αρμοδιότητα των δικαστηρίων, που θα βρίσκεται μέχρι εκείνη την ημέρα, στους συμβολαιογράφους.
Κάτοικοι εξωτερικού
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που κληρονόμος είναι κάποιο εξωτικό πρόσωπο, δηλαδή κάποιος που δεν είναι μέρος της «κληρονομικής αλυσίδας»;
Σε αυτή την περίπτωση λαμβάνεται ειδική πρόνοια με τη διενέργεια γραφολογικής πραγματογνωμοσύνης. Μέσω αυτής της διαδικασίας μπορεί να αποδειχθεί η γνησιότητα της γραφής και της υπογραφής του διαθέτη στις περιπτώσεις εκείνες που ο κληρονόμος δεν είναι σύζυγος του διαθέτη ή πρόσωπο με το οποίο ο διαθέτης έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης ή δεν έχει με τον διαθέτη συγγενική σχέση τουλάχιστον τέταρτου βαθμού.
Το συμπέρασμα της γραφολογικής πραγματογνωμοσύνης αποτελεί επί της ουσίας και την ασφαλιστική δικλίδα για τους πραγματικούς κληρονόμους σε περίπτωση που εμφανιστεί κάποιος διεκδικώντας δικαίωμα στη κληρονομική μερίδα.
Ο ρόλος του προξενείου
Σε ό,τι αφορά τώρα τους κατοίκους του εξωτερικού, η αρμόδια προξενική Αρχή γίνεται η «γέφυρα» για να φτάσει η τελευταία βούληση στο Μητρώο Διαθηκών. Σύμφωνα με τον νόμο, η προξενική Αρχή, στην οποία υπάρχει διαθήκη, οφείλει, μόλις πληροφορηθεί τον θάνατο του διαθέτη, να τη δημοσιεύσει, συντάσσοντας πρακτικό στο οποίο καταχωρίζεται ολόκληρη η διαθήκη και το οποίο υπογράφεται από τον προϊστάμενο της προξενικής Αρχής και τον γραμματέα και σε κάθε άλλη περίπτωση να τη δημοσιεύσει στο προξενικό γραφείο ενώπιον δύο μαρτύρων και του γραμματέα του προξενείου, αν υπάρχει. Στη συνέχεια το πρακτικό υπογράφεται από τον προϊστάμενο της προξενικής Αρχής, τον γραμματέα και τους μάρτυρες. Το πρωτότυπο των διαθηκών με το τυχόν περικάλυμμα, αφού θεωρηθούν από τον προϊστάμενο της προξενικής Αρχής, προσαρτώνται στο πρακτικό και φυλάσσονται στα αρχεία του προξενείου. Αντίγραφο του πρακτικού αποστέλλεται από την προξενική Αρχή προς καταχώριση στο Μητρώο Διαθηκών.
Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι «κάθε συμβολαιογράφος ή συμβολαιογραφών πρόξενος υποχρεούται άμεσα, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, να καταχωρίζει στην ειδική πλατφόρμα δημοσίευσης διαθηκών «Μητρώο Διαθηκών», η κυριότητα, διοίκηση και διαχείριση της οποίας ανήκει στους συμβολαιογραφικούς συλλόγους της χώρας, για κάθε ιδιόγραφη διαθήκη που κατατέθηκε ή προσκομίστηκε σε αυτόν, για κάθε μυστική διαθήκη που καταρτίστηκε ενώπιόν του και για κάθε δημόσια διαθήκη που συντάχθηκε ενώπιόν του τα εξής στοιχεία: επώνυμο, όνομα, όνομα πατρός, όνομα μητρός, επάγγελμα, τόπος και ημερομηνία γέννησης, ΑΦΜ, κατοικία του διαθέτη, αριθμός της πράξης της διαθήκης και είδος αυτής».
Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ
