Το βασικό σκεπτικό του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, πίσω από την επιβολή δασμών, ήταν να αναγκάσει βιομηχανίες και επιχειρήσεις να επιστρέψουν και να παράγουν τα προϊόντα τους στην πατρίδα. Για κάποιες επιχειρήσεις, όμως, που κοιτάνε το κέρδος και όχι τους συμπατριώτες τους αυτό δεν είναι εύκολο.
Αρκετά χρόνια πριν αναλάβει για δεύτερη φορά τα ηνία του Λευκού Οίκου ο Τραμπ, πολλές αμερικανικές επιχειρήσεις σκέφτηκαν να μεταφέρουν τα εργοστάσιά τους από ασιατικές χώρες -με τα φτηνά εργατικά χέρια- στις ΗΠΑ. Αντί να πληρώνουν ανθρώπους, θα ανέθεταν την παραγωγή σε μηχανές, μειώνοντας το κόστος.
Αναθεώρησαν το μοντέλο παραγωγής που χτίστηκε γύρω από τεράστια ασιατικά εργοστάσια όπου «στρατοί» φθηνών, ειδικευμένων εργατών έραβαν υφάσματα και κολλούσαν σόλες στα παπούτσια με το χέρι.
«Νιώθεις ότι είναι λιγότερο μοντέρνο, κάτι μεταξύ γραμμής παραγωγής Ford Model T και πάγκου τσαγκάρη του Μεσαίωνα», όπως θα έλεγε ο Κέβιν Χάλεϊ, πρώην εκτελεστικός αντιπρόεδρος καινοτομίας στην κατασκευάστρια ρούχων Under Armour.
Έτσι, οι «πατριωτικές» εταιρείες θα απέφευγαν το υψηλό κόστος εργασίας στις ΗΠΑ, αντικαθιστώντας Αμερικανούς εργαζόμενους.
Για ορισμένους κλάδους, όμως, όπως αναφέρει ρεπορτάζ της The Wall Street Journal, αυτό έχει αποδειχθεί εκπληκτικά δύσκολο, αναφέροντας ενδεικτικά το παράδειγμα της καταστευάστριας αθλητικών παππουτσιών Nike.
Η εταιρεία στόχευε σε μεγάλης κλίμακας αυτοματοποιημένη παραγωγή σε λιγότερο από μια δεκαετία, η οποία είπε ότι θα εξοικονομούσε κόστος εργασίας και θα της επέτρεπε να παραδίδει νέα μοντέλα παπουτσιών στους Αμερικανούς γρηγορότερα.
Νέες γραμμές παραγωγής
Ο γίγαντας των παπουτσιών στράφηκε στην Flex, μια αμερικανική εταιρεία που είχε βοηθήσει την Apple να δημιουργήσει ένα σύνθετο εργοστάσιο στο Τέξας για να κατασκευάσει τα Mac Pro. Στόχος ήταν η κατασκευή δεκάδων εκατομμυρίων παπουτσιών Nike σε μια νέα μονάδα παραγωγής υψηλής τεχνολογίας στη Γκουανταλαχάρα του Μεξικού μέχρι το 2023.
Η Flex ώθησε να ανανεώσει τις γραμμές παραγωγής και να χρησιμοποιήσει την αυτοματοποίηση, προσπαθώντας να βρει όσο το δυνατόν περισσότερους τρόπους για να ελαχιστοποιήσει την ανθρώπινη αλληλεπίδραση.
Ωστόσο, Nike και Flex δημιούργησαν νέες γραμμές παραγωγής που χρησιμοποίησαν μηχανές που συναντούσε κανείς συνήθως στην κατασκευή ηλεκτρονικών ειδών – αλλά σπάνια στην κατασκευή υποδημάτων. Πλέον οι μηχανές έπρεπε να κατασκευάσουν το πάνω μέρος ενός παπουτσιού, να πλέξουν ύφασμα, να προσθέσουν λογότυπα και να κολλήσουν τη σόλα. Τα πράγματα όμως δεν πήγαν όπως σχεδιάστηκαν.
Μπελάδες
Τα ρομπότ δυσκολεύτηκαν να χειριστούν τα μαλακά, σκληροτράχηλα και ελαστικά μέρη που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κατασκευής υποδημάτων. Τα υφάσματα παπουτσιών διαστέλλονται και συστέλλονται επίσης ανάλογα με τη θερμοκρασία, ενώ στην υποδηματοποιία δεν υπάρχουν δύο σόλες ακριβώς όμοιες.
Οι εργαζόμενοι μπορούν να προσαρμοστούν σε τέτοιες προκλήσεις, αλλά αποδείχτηκε δύσκολο για τις μηχανές.
«Προσπαθείς να κάνεις κάτι πολύ ακριβές και μετά γίνεται λίγο πιο κρύο ή πιο ζεστό και το υλικό αλλάζει πάνω σου», είπε ο Φλέτσερ της Flex. «Δεν το περιμέναμε».
Ως αποτέλεσμα, η εργοστασιακή παραγωγή δεν έγινε ποτέ τόσο αυτοματοποιημένη όσο οραματιζόταν. Καθώς η παραγωγή παπουτσιών αυξήθηκε, το προσωπικό του εργοστασίου αυξήθηκε σε 5.000, περίπου διπλάσιο από αυτό που είχε αρχικά προγραμματιστεί και κοστίζει περισσότερο από ένα παρόμοιο εργατικό δυναμικό στο Βιετνάμ. Καθήκον με εργασία αποδείχτηκε πρόκληση για την αυτοματοποίηση, όπως η λεπτή δουλειά της κόλλησης των σόλων στο πάνω μέρος του παπουτσιού.
«Αν δεν το στρώνατε με τον σωστό τρόπο, θα υπήρχε ένα αξιοσημείωτο στρίψιμο του παπουτσιού, μια κακή ευθυγράμμιση που αισθητικά σημαίνει ότι θα αποτύχει στις δοκιμές ποιότητας», είπε ο Φλέτσερ.
Τα παππούτσια δεν είναι iPhone
Κεντρικό πρόβλημα ήταν επίσης η τεράστια ποικιλία παπουτσιών που παράγει η Nike, σημειώνει το αμερικανικό δημοσίευμα. Για δεκαετίες, οι αμερικανικές εταιρείες έδωσαν στους σχεδιαστές σχεδόν απεριόριστη ελευθερία να ονειρεύονται τα πιο cool προϊόντα και βασίστηκαν σε Ασιάτες κατασκευαστές για να τα φτιάκουν. Και σε αντίθεση με τα αυτοκίνητα ή τα iPhone, τα μοντέλα παπουτσιών αλλάζουν συνεχώς.
Αλλά η αυτοματοποίηση της κατασκευής σημαίνει σχεδιασμό απλών προϊόντων που οι μηχανές μπορούν να αναλαμβάνουν ξανά και ξανά. Η κατασκευή ηλεκτρονικών χρησιμοποιεί σκληρά, τυποποιημένα υλικά, επιτρέποντας στις μηχανές να αναπαράγουν το ίδιο βήμα εκατομμύρια φορές.
«Πρέπει να κάνετε θυσίες από τον τρόπο σχεδίασης μέχρι την πολυπλοκότητα των υλικών και των μοντέλων με τα οποία θα εργαστείτε», δήλωσε ο Μάικλ Νιούτον, πρώην στέλεχος της Nike. «Αυτό έρχεται σε αντίθεση με αυτό που θέλει ο καταναλωτής. Θέλουν απίστευτη ποικιλία προϊόντων».
Οι δασμοί ωθεί ορισμένους να αναρωτηθούν εάν η Nike και άλλοι θα πρέπει τελικά να επανεξετάσουν τις προσπάθειες για την αυτοματοποίηση της κατασκευής και την επαναφορά της παραγωγής υποδημάτων στις ΗΠΑ. Οι Νιούτον και Φλέτσερ θεωρούν ότι θα μπορούσε να γίνει, αν και δεν θα ήταν εύκολο.
«Πρέπει να έχετε μερικές βαθιές τσέπες και λίγη υπομονή γιατί δεν πρόκειται να συμβεί γρήγορα», είπε ο Φλέτσερ. Η προηγούμενη εμπειρία «ήταν ταπεινωτική, σίγουρα».
