Μπορεί η νίκη της τρομοκρατικής οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ στη Συρία να αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό από αρκετούς ειδικούς, αλλά για την Άγκυρα ήταν μια καλοσχεδιασμένη «μάννα εξ ουρανού» στα ενεργειακά της σχέδια, εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.
Υπενθυμίζεται ότι σε συνέντευξη στην τουρκική εφημερίδα Yeni Safak, ο ηγέτης της οργάνωσης, Αμπού Μοχάμαντ αλ Τζουλάνι, δήλωσε ότι η νίκη του συριακού λαού είναι και νίκη του τουρκικού λαού και δεσμεύτηκε ότι η Τουρκία θα έχει προτεραιότητα στην ανοικοδόμηση της Συρίας.
Μπορεί να επικρατεί ακόμα βεβαιότητα, αλλά η αγάπη του καταζητούμενου τρομοκράτη ηγέτη Τζουλάνι για την ευεργέτιδα Άγκυρα -που ειρήσθω εν παρόδω έχει φιλοξενήσει τους περισσότερους πρόσφυγες της Συρίας- δίνει τη δυνατότητα στην Τουρκία ανάληψης ηγετικής θέσης ώστε να διαμορφώσει το μέλλον στην περιοχή.
Σύμφωνα με τον Τούρκο ειδικό συνεργάτη του Chatham House σε ζητήματα κλίματος και βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, Καρίμ Ελγκέντι, με την ανατροπή του Άσαντ δίνεται η μοναδική ευκαιρία στην Συρία να αναμορφώσει την ενεργειακή αρχιτεκτονικής της Ανατολικής Μεσογείου, να επηρεάσει τις ΑΟΖ της περιοχής και να αναβαθμιστεί σε ενεργειακό κόμβο, απειλώντας αντίπαλες δυνάμεις με πρώτες απ΄όλες τις Ελλάδα και Κύπρο Κυπριακή Δημοκρατία
Οικομικά, οι τουρκικές εταιρείες θα βρεθούν πρωτίστως σε εξαιρετική θέση ώστε να εξασφαλίσουν μεγάλα συμβόλαια εάν η κρατική οικονομία της Συρίας μετατραπεί σε ελεύθερη αγορά, για την ανοικοδόμηση της χώρας.
Ενίσχυση στρατηγικού βάθους για Άγκυρα
Διπλωματικά, η Άγκυρα θα μπορούσε να αξιοποιήσει την υποστήριξή της στους Σύρους αντάρτες για να διαπραγματευτεί ευνοϊκές αμυντικές συμφωνίες με τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό, όπως έκανε με Αζερμπαϊτζάν, Κατάρ, Σομαλία και Λιβύη. «Τέτοιες ρυθμίσεις θα διεύρυναν σημαντικά το στρατηγικό βάθος της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο» αναφέρει ο Ελγκέντι.
Επίσης, το χάος στη Συρία προσφέρει ευκαιρία και για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ορίων προς όφελος της Άγκυρας. «Μια νέα συριακή κυβέρνηση μπορεί να είναι πιο επιδεκτική στην αναγνώριση των διεκδικήσεων της Τουρκικής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο, ενισχύοντας τη θέση της Άγκυρας στις συνεχιζόμενες διαφορές με την Ελλάδα και την Κύπρο» επισημαίνει, τονίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να περιλαμβάνει τόσο τις τουρκικές αξιώσεις όσο και αυτές του ψευδοκράτους.
«Αυτό θα αμφισβητούσε ουσιαστικά το Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF)…»
Ήδη η Τουρκία είναι εξαιρετικά δραστήρια στα ενεργειακά, φιλοξενώντας μάλιστα πρόσφατα σύνοδο κορυφής για την ενέργεια στην Κωνσταντινούπολη, με τη συμμετοχή υπουργών χωρών βασικών παραγωγών φυσικού αερίου, πχ Αζερμπαϊτζάν, Λιβύη κτλ. «Το όραμα της Άγκυρας είναι ότι η Τουρκία θα χρησιμεύσει ως το βασικό σημείο διέλευσης μεταξύ των παραγωγών φυσικού αερίου στα ανατολικά και νότια της, και των αγορών στα δυτικά της».
Ήδη ο αγωγός φυσικού αερίου Trans-Anatolian, ο οποίος αποτελεί μέρος του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου που φέρνει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, καταδεικνύει ήδη την καταλληλότητα της Τουρκίας ως χώρα διέλευσης. Η χώρα διαθέτει επίσης επτά αγωγούς φυσικού αερίου, πέντε τερματικούς σταθμούς LNG, τρεις πλωτές μονάδες αποθήκευσης και δύο υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης – καθώς και σημαντική πλεονάζουσα ικανότητα εισαγωγής που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για εμπορικές συναλλαγές.
Απειλητική για Ελλάδα και Κύπρο
Ο Καρίμ Ελγκέντι υποστηρίζει ότι με τη δημιουργία ενός αγωγού φυσικού αερίου στα δυτικά της Συρίας και τη σύνδεση με το υπάρχον δίκτυο Arab Gas Pipeline (που συνδέει τη Συρία, την Ιορδανία και την Αίγυπτο) η Τουρκία θα μπορούσε να προσφέρει στους περιφερειακούς παραγωγούς φυσικού αερίου, πχ. Ισραήλ και Αίγυπτο, μια εμπορικά βιώσιμη διαδρομή προς τις ευρωπαϊκές αγορές από την τρέχουσα Εναλλακτικές λύσεις LNG.
«Αυτό θα αμφισβητούσε ουσιαστικά το Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) – μια συμμαχία που περιλαμβάνει την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ελλάδα, την Κύπρο, την Παλαιστίνη, την Ιορδανία, την Ιταλία και τη Γαλλία» τονίζει ο Ελγκέντι.
Υπενθυμίζεται ότι το 2020 υπογράφηκε το Kαταστατικό του Φόρουμ Φυσικού Αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο με κύριο σκοπό να λειτουργήσει ως γέφυρα που θα φέρει κοντά τους παραγωγούς φυσικού αερίου, τους καταναλωτές και τις χώρες διαμετακόμισης, για την ανάπτυξη μιας βιώσιμης περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, επ’ ωφελεία των λαών της περιοχής.
Ο ειδικός στο Chatham House, όμως, αναφέρει σκοπίμως ότι ο αγωγός EastMed του EMGF αντιμετωπίζει τεχνικές δυσχολίες και προβλήματα οικονομικής βιωσιμότητας τονίζοντας πως «ο προτεινόμενος αγωγό βαθέων υδάτων μήκους 1.900 χιλιομέτρων που συνδέει το Ισραήλ και την Κύπρο με την Ελλάδα σημειώνει μικρή πρόοδο» ενώ παράλληλα «δέχτηκε επίσης ένα σημαντικό πλήγμα όταν οι ΗΠΑ απέσυραν την υποστήριξη τους το 2022».
«Παρακάμψτε τον EastMed»
Έτσι, o Τούρκος ειδικός προτείνει στην πραγματικότητα την παράκαμψη -ακύρωση- του EastMed με μια χερσαία διαδρομή μέσω της Συρίας στην υπάρχουσα υποδομή της Τουρκίας που όπως λέει θα παρείχε μια συντομότερη, τεχνικά απλούστερη και πιο οικονομική εναλλακτική λύση.
«Αυτό θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει μια μελλοντική ευκαιρία για τον Λίβανο, ο οποίος ξεκίνησε πρόσφατα εργασίες υπεράκτιας εξερεύνησης και δεν διαθέτει τη δική του υποδομή εξαγωγών. Ο Λίβανος δεν είναι μέλος του EMGF και θα μπορούσε να βρει μια τουρκική διαδρομή ιδιαίτερα ελκυστική εάν οι προσπάθειές του για εξερεύνηση αερίου αποδειχθούν επιτυχείς».
Επιπλέον, ο Ελγκέντι, σημειώνει ότι πλέον θα μπορούσε να αναβιώσει το αδρανές έργο αγωγού για τη σύνδεση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου του Κατάρ με την Τουρκία μέσω Σαουδικής Αραβίας, Ιορδανίας και Συρίας, που είχε απορρίψει ο Άσαντ. Χρειάστηκε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, μόλις δύο ημέρες μετά την πτώση του Άσαντ για να εκφράσει δημόσια ότι είναι ανοιχτός στην επανεξέταση του σχεδίου.
Αναμφίλεκτα οι Τούρκοι δεν χάνουν χρόνο, έχοντας μάλιστα φροντίσει να διαμορδώσουν μελλοντικές εξελίξεις.
