Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επιβάλει φόρο στις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις στην ΕΕ φαίνεται να συναντά σφοδρές αντιδράσεις.
Οι κυβερνήσεις όλης της ηπείρου και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο -που πρέπει να εγκρίνουν το σχέδιο- έχουν ήδη στοιχηθεί για να το απορρίψουν, σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico.
Ο φόρος – τον οποίο ανακοίνωσε την Τετάρτη η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως μέρος του επόμενου πολυετούς προϋπολογισμού της ΕΕ 2028-2034 – θα απέφερε 6,8 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Η ιδέα είναι ότι θα αποτελούσε μια νέα πηγή εσόδων για τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων της ΕΕ και την αποπληρωμή των χρεών της εποχής του Covid.
Τι λέει ο Μερτς
Όμως, πριν στεγνώσει καλά καλά το μελάνι της πρότασης, η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες φάνηκε να αντιδρούν.
«Δεν τίθεται θέμα φορολόγησης εταιρειών από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει καμία νομική βάση για κάτι τέτοιο», δήλωσε ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κίρ Στάρμερ στο Λονδίνο, σημειώνοντας «Δεν θα το κάνουμε αυτό».
Η πρόσθετη περιπλοκή είναι ότι ο Μερτς και η φον ντερ Λάιεν προέρχονται από το ίδιο γερμανικό χριστιανοδημοκρατικό κόμμα.
Ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς
Και ένας εκπρόσωπος της ολλανδικής κυβέρνησης δήλωσε στο POLITICO ότι «για την Ολλανδία, αυτό δεν τίθεται προς συζήτηση», επιμένοντας στην ανάγκη η ΕΕ να συρρικνώσει τον προϋπολογισμό της και όχι να τον αυξήσει.
Δεν είναι μόνο οι βόρειες χώρες της ΕΕ – αυτές που παραδοσιακά αποστρέφονται μεγαλύτερες δαπάνες της ΕΕ – που αντιδρούν. Ένας διπλωμάτης από μια λιγότερο λιτή δημοσιονομικά νότια χώρα δήλωσε στο POLITICO ότι θα ήταν «δύσκολο» να επιβιώσει το σχέδιο.
Η βουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και αντιπρόεδρος της επιτροπής προϋπολογισμού Μόνικα Χόλμάιερ δήλωσε ότι ο φόρος «έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις προσπάθειές μας να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων – ιδίως των επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης».
«Αυτές ακριβώς είναι οι επιχειρήσεις που υποστηρίζουμε ενεργά μέσω ενός σημαντικού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας με στόχο την προώθηση της καινοτομίας, την τόνωση της παραγωγικότητας και την ενίσχυση της ΕΕ ως ελκυστικού παγκόσμιου επενδυτικού κόμβου», δήλωσε η ίδια.
Η άποψή της είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς το κεντροδεξιό ΕΛΚ είναι το μεγαλύτερο κόμμα στο Κοινοβούλιο και η ισχυρότερη πολιτική ομάδα στις Βρυξέλλες. Το ΕΛΚ κυριαρχεί στο Κολέγιο των Επιτρόπων και η ίδια η φον ντερ Λάιεν είναι μέλος του.
Μια επιχείρηση με έσοδα 750 εκατ. ευρώ ετησίως θα πληρώνει το ίδιο ποσό με μια επιχείρηση με έσοδα 75 δισ. ευρώ
Πώς θα εφαρμοστεί ο φόρος
Ο προτεινόμενος φόρος θα εφαρμόζεται σε εταιρείες με έσοδα άνω των 100 εκατ. ευρώ – και θα καταβάλλεται, κατά τρόπο αμφιλεγόμενο, είτε η εταιρεία έχει κέρδη είτε όχι.
Το ποσό των 100 εκατομμυρίων ευρώ για τον κύκλο εργασιών δεν είναι τόσο μεγάλο όσο φαίνεται – οι μεγάλες τράπεζες μπορούν να εισπράξουν περισσότερα από 500 φορές περισσότερα μέσα σε ένα χρόνο.
Ο φόρος προτείνεται ως κατ’ αποκοπήν τέλος και όχι ως ποσοστό επί των κερδών. Οι επιχειρήσεις με καθαρό κύκλο εργασιών μεταξύ 100 και 250 εκατομμυρίων ευρώ θα καταβάλλουν κατ’ αποκοπήν 100.000 ευρώ, με ανώτατο όριο τα 750.000 ευρώ για εταιρείες με έσοδα άνω των 750 εκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με το νομοθετικό κείμενο που δημοσίευσε η Επιτροπή.
Αυτό σημαίνει ότι μια επιχείρηση με έσοδα 750 εκατ. ευρώ ετησίως θα πληρώνει το ίδιο ποσό με μια επιχείρηση με έσοδα 75 δισ. ευρώ. Ο φόρος αναμένεται να αποφέρει 6,8 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, γεγονός που τον καθιστά σημαντικό παράγοντα για τα σχεδόν 60 δισεκατομμύρια ευρώ άμεσων ετήσιων φορολογικών εσόδων που ελπίζει να εισπράξει η ΕΕ από το 2028.
Ο Αλεσάντρο Τσιριάνι, πρώην υπουργός στην ιταλική κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι και τώρα ευρωβουλευτής του κόμματός της Fratelli d’Italia, δήλωσε ότι η πρόταση «έρχεται σε αντίθεση με τη βούληση ενός πλειοψηφικού μέρους του Κοινοβουλίου».
«Είναι προφανές παράδοξο να μιλάμε για στήριξη του παραγωγικού μας τομέα και στη συνέχεια να τον θερίζουμε με τη δημοσιονομική λεπίδα», είπε.
Οι εταιρείες το μισούν
Οι αντιδράσεις των εταιρειών
Οι εταιρείες επίσης το μισούν, σύμφωνα με το Politico.
Ο Markus J. Beyrer, γενικός διευθυντής του επιχειρηματικού λόμπι της ΕΕ BusinessEurope, χαρακτήρισε την πρόταση «εντελώς αντιπαραγωγική», ενώ ο Stefan Pan, αντιπρόεδρος της ιταλικής Confindustria, δήλωσε ότι ο αριθμός των 100 εκατομμυρίων ευρώ για τον κύκλο εργασιών «κινδυνεύει να εμποδίσει την ανάπτυξη καινοτόμων εταιρειών».
Η Tanja Gönner, γενική διευθύντρια της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών, κάλεσε το Βερολίνο να λάβει σθεναρή θέση απέναντι στην πρόταση, υποστηρίζοντας ότι «έρχεται σε αντίθεση με τους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ».
Ο προτεινόμενος φόρος της φον ντερ Λάιεν δεν έχει πολλές ελπίδες να επιβιώσει στην τρέχουσα μορφή του
«Πολύ κακή» ιδέα
Η ιδέα της φορολόγησης του κύκλου εργασιών αντί των κερδών είναι «πολύ κακή», δήλωσε ο Zsolt Darvas, ανώτερος συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης Bruegel. Ένα πρόβλημα είναι ότι πλήττει τομείς με πολύ διαφορετικά περιθώρια κέρδους.
Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι ο φόρος είναι οπισθοδρομικός, βάζοντας επιχειρήσεις με διαφορετικές οικονομικές συνθήκες στο ίδιο καλάθι. «Δεν είναι σωστό, απλά δεν είναι δίκαιο», δήλωσε ο Darvas, προσθέτοντας: «Είναι ίσως η χειρότερη επιλογή».
Πολλοί εξέφρασαν επίσης αντιρρήσεις για το γεγονός ότι φαίνεται διαμετρικά αντίθετος με τον στόχο της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας. Η Φον ντερ Λάιεν έχει καταστήσει την «ανταγωνιστικότητα» ως τη ναυαρχίδα της δεύτερης θητείας της και ο φόρος στις επιχειρήσεις είναι πολιτικά δύσκολη υπόθεση. Ειδικά στο Βερολίνο.
Η Γερμανία διανύει μια περίοδο οικονομικής στασιμότητας μετά από μια διετή ύφεση. Η οικονομική δυσπραγία της αναγκάζει την κυβέρνηση να επανεξετάσει πλήρως τη δημοσιονομική της στάση εν μέσω ενός εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ, θέτοντας σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο το οικονομικό της μοντέλο που βασίζεται στις εξαγωγές.
Αξιωματούχοι του υπουργείου Οικονομικών είχαν ήδη προειδοποιήσει ότι η εκτίμησή τους για τα έσοδα του προϋπολογισμού της ΕΕ θα εξαρτηθεί από τον τρόπο αντιμετώπισης της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει λογική για τον φόρο. Οι εταιρείες τόσο από την Ευρώπη όσο και από τρίτες χώρες επωφελούνται από τις συναλλαγές εντός του μπλοκ και όπως είπε ο Γάλλος ευρωβουλευτής Φαμπιέν Κέλερ της φιλελεύθερης ομάδας Renew, σημειώνοντας πως «αυτό συνδέεται άμεσα με ένα δημόσιο αγαθό της ΕΕ: την ενιαία αγορά. Χωρίς την ΕΕ, δεν υπάρχει απρόσκοπτη εμπορική δραστηριότητα στη μεγαλύτερη ενιαία αγορά του κόσμου».
Αλλά με τόσο έντονη αντίθεση από τις χώρες μέλη και τους ευρωβουλευτές, ο προτεινόμενος φόρος της φον ντερ Λάιεν δεν έχει πολλές ελπίδες να επιβιώσει στην τρέχουσα μορφή του.
