Η εργασία στη σύγχρονη εποχή μεταλλάσσεται ραγδαία λόγω τεχνολογικών, κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών. Η επαγγελματική σταδιοδρομία όπως την ξέραμε «αργοπεθαίνει». Οι εργαζόμενοι κάποτε δαπανούσαν πολλές ώρες και κατέβαλαν τεράστια προσπάθεια για να αναρριχηθούν στην ιεραρχία. Όμως, σήμερα, οι παλιοί τρόποι δεν λειτουργούν πια.
Γίνεται πιο ευέλικτη, τεχνολογικά προσανατολισμένη, αλλά απαιτεί προσαρμοστικότητα και συνεχή μάθηση. Αυτή η εξέλιξη επηρεάζει τον τρόπο που οι άνθρωποι εργάζονται, τις δεξιότητες που απαιτούνται.
Αλλάζει δραστικά και το εργασιακό τοπίο
Το μονοπάτι για πολλά χρόνια ήταν σχεδόν το ίδιο. Το πρώτο αφορούσε τις σπουδές. Αυτές θα σου εξασφάλιζαν (θεωρητικά) το δεύτερο σκαλοπάτι, μια καλή δουλειά. Το τρίτο βήμα είναι η αναρρίχηση στο εργασιακό περιβάλλον που θα οδηγούσε σε μια λεγόμενη καλή καριέρα. Στο τέλος του εργασιακού βίου το «στοίχημα» ήταν μια καλή σύνταξη.
Η εργασία σήμερα γίνεται τεχνολογικά προσανατολισμένη
Όλα αλλάζουν…
Η μεταμόρφωση της εργασίας στη σύγχρονη εποχή, η έλευση της τεχνητής νοημοσύνης η κρίση του κόστους ζωής έφεραν τα πάνω κάτω. Ένα νέο εργατικό δυναμικό παίρνει τα πράγματα στα χέρια του και δείχνει να μετασχηματίζει το παραδοσιακό φορμάτ (κερδίζοντας περισσότερα από ποτέ).
Και κάπου εδώ, εμφανίζεται οι νέοι τρόποι απόκτησης εισοδήματος. Πολλοί από αυτούς συνδέονται με την ψηφιοποίηση, την οικονομία της ελεύθερης εργασίας (gig economy) και την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών. Μια επαγγελματική «πολυγαμία» που ξεπερνά στερεότυπα δεκαετίων που δεν επενδύει μόνο σε ένα εισόδημα, σε ένα μόνο εργοδότη.
Η τάση των «πολυγαμικών εργαζομένων» (αγγλ. polywork) αναφέρεται σε μια νέα προσέγγιση της εργασίας, όπου οι επαγγελματίες επιλέγουν να αναλαμβάνουν πολλαπλούς ρόλους, projects ή πηγές εισοδήματος ταυτόχρονα, αντί να περιορίζονται σε μία μόνο, παραδοσιακή, πλήρους απασχόλησης δουλειά. Αυτή η τάση αντικατοπτρίζει την επιθυμία για ευελιξία, δημιουργικότητα και οικονομική ανεξαρτησία
Οι «πολυγαμικοί εργαζόμενοι» είναι επαγγελματίες που συνδυάζουν διάφορες επαγγελματικές δραστηριότητες, όπως:
- Freelancing σε διαφορετικούς τομείς (π.χ. γραφιστική, συγγραφή, συμβουλευτική).
- Μερική απασχόληση σε περισσότερες από μία εταιρείες.
- Παράλληλα projects ή επιχειρηματικές δραστηριότητες (π.χ. ένας προγραμματιστής που διδάσκει online μαθήματα και διαχειρίζεται ένα e-shop).
- Παθητικές πηγές εισοδήματος (π.χ. πωλήσεις ψηφιακών προϊόντων, επενδύσεις) παράλληλα με ενεργητική εργασία.
Αντί να ορίζονται από έναν μόνο επαγγελματικό τίτλο (π.χ. λογιστής ή δάσκαλος), οι «πολυγαμικοί εργαζόμενοι» δημιουργούν ένα χαρτοφυλάκιο εργασιών (portfolio career) που συνδυάζει τα ενδιαφέροντά τους, τις δεξιότητές τους και τις οικονομικές τους ανάγκες.
Παθητικό εισόδημα: Παράγεται με ελάχιστη ή καθόλου συνεχή προσπάθεια
Στοχεύουν σε παθητικό εισόδημα
Εργαζόμενοι που υιοθετούν αυτές τις πρακτικές επενδύουν σε εκπαίδευση, δικτύωση και οργάνωση για να μπορούν να ευδοκιμήσουν σε αυτό το δυναμικό εργασιακό τοπίο.
Τα παραδείγματα της 37χρονης Λουίζ και της 36χρονης Τζεν, που φιλοξενούνται στις σελίδες του ο Independent, είναι χαρακτηριστικά.
Η Λουίζ μετά από 15 χρόνια ακούραστης εργασίας στον τομέα του μάρκετινγκ είναι κάτι παραπάνω από επιτυχημένη. Έχει αφιερώσει ευσυνείδητα πολλές ώρες και έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να αναρριχηθεί στην ιεραρχία ως υπεύθυνη στρατηγικής αφού «αυτός ήταν πάντα ο στόχος» αλλά «τώρα ο κόσμος έχει αλλάξει. Όσο ενοχλητικό κι αν είναι, το 2025, το να πετυχαίνεις τα όνειρά σου απλά δεν είναι αρκετό».
Η 37χρονη στρέφεται τώρα στο παθητικό εισόδημα. Το ίδιο κάνει και η Τζεν, που μαζί με τον σύντροφό της, αξιοποιούν εφαρμογές για να νοικιάζουν αυτοκίνητο και εξοπλισμό, επενδύοντας τα κέρδη τους.
Το παθητικό εισόδημα αναφέρεται σε εισόδημα που παράγεται με ελάχιστη ή καθόλου συνεχή προσπάθεια μετά την αρχική επένδυση χρόνου, χρήματος ή πόρων. Δεν απαιτεί καθημερινή ενεργή συμμετοχή, σε αντίθεση με το ενεργητικό εισόδημα (π.χ. μισθός από δουλειά).
Παραδείγματα παθητικού εισοδήματος:
- Ενοίκια από ακίνητα: Ενοικίαση σπιτιού, διαμερίσματος ή επαγγελματικού χώρου.
- Μερίσματα από μετοχές: Επένδυση σε μετοχές που αποδίδουν τακτικά μερίσματα.
- Τόκοι από καταθέσεις ή ομόλογα: Κέρδη από τραπεζικούς λογαριασμούς ή επενδύσεις σε ομόλογα.
- Δικαιώματα (royalties): Έσοδα από βιβλία, μουσική, πατέντες ή πνευματική ιδιοκτησία.
Διαφέρει από ένα «παράλληλο επάγγελμα» και δεν είναι πρόσθετη εργασία.
Όχι απλώς λίγα επιπλέον μετρητά
Η Τζεν και ο σύντροφός της τοποθετούν τα χρήματα που έχουν κερδίσει από τις ενοικιάσεις σε επενδυτικά κεφάλαια κάθε μήνα. 200 λίρες από το μισθό της πηγαίνουν σε μια μακροπρόθεσμη επένδυση μέσω μιας εφαρμογής που ονομάζεται Nutmeg. Είναι ένα ρίσκο -όπως όλες οι επενδύσεις- και έχει σημειώσει απώλειες στην πορεία. Αλλά υπήρξαν επίσης φορές που η ροή παθητικού εισοδήματός της ήταν πολλαπλάσιο.
Για τους περισσότερους ανθρώπους, είτε ξεκινούν τώρα την καριέρα τους, είτε πλησιάζουν στη συνταξιοδότηση σε μια ζοφερή, εξαντλημένη αγορά εργασίας, δεν είναι απλώς λίγα επιπλέον μετρητά στην τσέπη σας, αλλά ένας τρόπος να αισθάνονται περισσότερο έλεγχο σε έναν κόσμο που είναι στην καλύτερη περίπτωση ασταθής.
