Ο άνισος τρόπος με τον οποίο κατανέμεται ο πλούτος παραμένει ένα από τα πιο επίμονα προβλήματα της Ευρώπης, με τα διαθέσιμα στοιχεία για το 2025 να αποκαλύπτουν μεγάλες διαφορές μεταξύ κρατών και κοινωνικών ομάδων, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Από τις μεγάλες οικονομίες, Γερμανία και Ιταλία εμφανίζουν τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πλούτου στο 10% του πληθυσμού
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το πλουσιότερο 5% των νοικοκυριών στην ευρωζώνη κατέχει σχεδόν το μισό του συνολικού καθαρού πλούτου, ενώ το κατώτερο πλουτοπαραγωγικό κλιμάκιο που αφορά στο 50% των νοικοκυριών περιορίζεται σε μόλις 5%.
Ο δείκτης Gini της UBS δείχνει ότι η Σουηδία καταγράφει το υψηλότερο επίπεδο ανισότητας (0,75), ενώ η Σλοβακία το χαμηλότερο (0,38). Από τις μεγάλες οικονομίες, η Γερμανία και Ιταλία εμφανίζουν τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πλούτου στο 10% του πληθυσμού, με 60,5% και 60,3% αντιστοίχως. Η Ελλάδα βρίσκεται επάνω από τον μέσο όρο της κατάταξης (0,60).
Σημαντικός παράγοντας διαφοροποίησης στην κατανομή του πλούτου αποτελεί η ιδιοκατοίκηση, η οποία τείνει να μειώνει τις ανισότητες. Σύμφωνα με ειδικούς αναλυτές του Eurofound, χώρες με υψηλότερα επίπεδα ιδιοκατοίκησης παρουσιάζουν χαμηλότερη ανισότητα στον πλούτο, σε αντίθεση με εκείνες όπου άλλα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία είναι πιο διαδεδομένα.
Ευρώπη: Οι πρωταθλήτριες χώρες στην οικονομική ανισότητα
Η κατανομή του πλούτου αποτελεί έναν από τους σημαντικούς δείκτες ισότητας σε μια κοινωνία. Στην Ευρώπη, οι ανισότητες είναι εμφανείς στις περισσότερες χώρες, με την ψαλίδα μεταξύ πλούσιων και φτωχών να είναι τεράστια. Στις αρχές του 2025, το πλουσιότερο 5% στην ευρωζώνη κατείχε το 45% του καθαρού πλούτου των νοικοκυριών.
Όπως αναφέρει το Euronews επικαλούμενο στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), στο πρώτο τρίμηνο του 2025 το ανώτερο 10% των νοικοκυριών της ευρωζώνης κατείχε το 57,4% του συνολικού καθαρού πλούτου, ενώ το κορυφαίο 5% μόνο του κατείχε το 44,5%. Αντίθετα, το χαμηλότερο 50% των νοικοκυριών κατείχε μόλις περίπου 5% του ευρωπαϊκού πλούτου.
Η Έκθεση Παγκόσμιου Πλούτου της UBS για το 2025 αποκαλύπτει τον δείκτη Gini της ανισότητας πλούτου στην Ευρώπη, η οποία αναπαριστάται με έναν αριθμό μεταξύ 0 και 1 (όσο υψηλότερη η τιμή τόσο μεγαλύτερη η ανισότητα, ενώ η τιμή 0 αντιπροσωπεύει την απόλυτη ισότητα).
Σύμφωνα με την έκθεση, η Σουηδία καταγράφει τη μεγαλύτερη ανισότητα πλούτου με δείκτη Gini 0,75, ενώ η Σλοβακία τη χαμηλότερη με 0,38. Η ανισότητα πλούτου καταγράφεται υψηλή και στην Τουρκία (0,73), στην Κύπρο και στην Τσεχία (0,72), και στη Λετονία (0,70). Από την άλλη πλευρά, την καλύτερη εικόνα μετά τη Σλοβακία με δείκτη κάτω του 5 έχουν το Βέλγιο (0,47) και η Μάλτα (0,48).
Οι πέντε μεγαλύτερες οικονομίες
Μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρώπης, η Γερμανία έχει το υψηλότερο επίπεδο ανισότητας πλούτου με 0,68, ενώ οι άλλες χώρες είναι χαμηλότερα και πιο κοντά μεταξύ τους: η Ισπανία (0,56) ακολουθείται από την Ιταλία (0,57), το Ηνωμένο Βασίλειο (0,58) και τη Γαλλία (0,59).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η Σουηδία (0,75) που αν και περιγράφεται συχνά ως πρότυπο κοινωνικής ισότητας σε πολλούς τομείς, η κατανομή του πλούτου της είναι από τις πιο άνισες στην Ευρώπη.
Η δρ. Lisa Pelling, επικεφαλής του think tank Arena Idé στη Στοκχόλμη, το απέδωσε μεταξύ άλλων στην κατάργηση πολλών φόρων επάνω στον πλούτο τις τελευταίες δεκαετίες. Η Σουηδία δεν έχει επίσης φόρο κληρονομιάς, δωρεάς ή περιουσίας.
Επισημαίνοντας τους πολύ χαμηλούς φόρους στις εταιρείες, η Pelling εξήγησε ότι αυτό δημιουργεί πολλές «δυνατότητες για τους πλούσιους να γίνουν ακόμη πλουσιότεροι».
Το 5% της μερίδας του λέοντος
Τα μερίδια πλούτου του πλουσιότερου 5% του πληθυσμού είναι ένας ακόμη καλός δείκτης κατανομής πλούτου. Σε 20 χώρες, το μερίδιο αυτό κυμαινόταν από 30,8% στη Μάλτα έως 54% στη Λετονία το πρώτο τρίμηνο του 2025, σύμφωνα με την ΕΚΤ.
Τα χαμηλότερα επίπεδα ανισότητας πλούτου παρουσιάζουν μεταξύ άλλων και η Κύπρος (31,4%), οι Κάτω Χώρες (32,8%) και η Σλοβακία (34,4%). Αντιθέτως, μετά τη Λετονία, η Αυστρία (53,1%) και η Λιθουανία (51,7%) έχουν τα υψηλότερα ποσοστά, με το ανώτερο 5% να κατέχει περισσότερο από το μισό του καθαρού πλούτου των νοικοκυριών.
Οι κατατάξεις είναι παρόμοιες για το πλουσιότερο 10% των κοινωνιών, με μικρές μόνο αλλαγές, κυμαινόμενες από 42,7% στη Μάλτα έως 64% στη Λετονία και την Αυστρία. Το μερίδιο του ανώτερου 10% βρίσκεται κάτω από 50% στη Σλοβακία (44,1%), την Κύπρο (44,8%), την Ελλάδα (45,4%), τις Κάτω Χώρες (46,2%) και την Ιρλανδία (48,6%).
Εκτός από τη Λετονία και την Αυστρία, η Γερμανία (60,5%) και η Ιταλία (60,3%) είναι οι άλλες δύο χώρες όπου το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού κατέχει επίσης πάνω από το 60% του καθαρού πλούτου. Τα αντίστοιχα ποσοστά σε Γαλλία και Ισπανία είναι 54,8% και 53,4%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όσον αφορά στον παγκόσμιο πλούτο, σύμφωνα με την Έκθεση Πλούτου 2025 της UBS, τo 54% ελέγχουν από κοινού οι ΗΠΑ και η Κίνα, με το μερίδιο της Ελλάδας να διαμορφώνεται στο 0,20%.
Οι ΗΠΑ κατέχουν το μεγαλύτερο μερίδιο με 34,7% (150,9 τρισ. ευρώ), ακολουθούμενες από την Κίνα με 19,4% (84,2 τρισ. ευρώ). Η Ιαπωνία βρίσκεται στην τρίτη θέση με 4,5% (19,7 τρισ. ευρώ). Η Ευρώπη – συμπεριλαμβανομένων της ΕΕ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ελβετίας, της Νορβηγίας και της Τουρκίας – κατέχει το 22,3% του παγκόσμιου προσωπικού πλούτου.
