Οι τράπεζες της Νότιας Ευρώπης, δηλαδή της Ιταλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας, Ελλάδας και Κύπρου, αναμένεται να δεχτούν σημαντικές πιέσεις στα έσοδα από τόκους εντός του 2025, καθώς η ΕΚΤ συνεχίζει τη μείωση των επιτοκίων για να αντισταθμίσει τον κίνδυνο ύφεσης που προκαλούν οι νέοι δασμοί των ΗΠΑ. Αυτό εκτιμούν οι αναλυτές της S&P Global, οι οποίοι προειδοποιούν ότι εάν τα επιτόκια πέσουν κάτω από το 1%, οι τράπεζες της ευρωζώνης – και ιδιαίτερα στα νότια – ενδέχεται να υποστούν σημαντικές απώλειες στην κερδοφορία τους.
Η Ιταλία θεωρείται ιδιαίτερα εκτεθειμένη λόγω των υψηλών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ, οι οποίες πλήττονται άμεσα από τους επιβαλλόμενους δασμούς. Παρότι κάποιες τράπεζες έχουν θωρακιστεί μέσω επενδύσεων σε κρατικά ομόλογα, η γενικευμένη πτώση των καθαρών εσόδων από τόκους δημιουργεί έντονη αβεβαιότητα, την ώρα που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη αναθεωρήσει προς τα κάτω την πρόβλεψη για την ανάπτυξη της ευρωζώνης το 2025.
Οι εκτιμήσεις
Οι εκτιμήσεις για ταχύτερη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ έχουν αυξηθεί μετά τις αυξήθηκαν μετά την ανακοίνωση του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στις 2 Απριλίου, για την επιβολή δασμών σε όλες τις εισαγωγές προς τις ΗΠΑ. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ μπορεί να μειωθεί έως και στο 1% από το σημερινό 2%.
Οι τράπεζες στη Νότια Ευρώπη — Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα και Κύπρος — είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις διακυμάνσεις των επιτοκίων, λόγω του σχετικά μεγάλου μεριδίου δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο στους ισολογισμούς τους και της μεγαλύτερης εξάρτησής τους από τα έσοδα από τόκους για τη δημιουργία εσόδων. Πολλές από αυτές τις τράπεζες συγκαταλέγονταν στους μεγάλους κερδισμένους όταν τα επιτόκια αυξήθηκαν απότομα το 2022, ενισχύοντας σημαντικά την κερδοφορία και τις αποδόσεις προς τους μετόχους, γεγονός που οδήγησε σε ράλι των μετοχών τους.
«Οι τράπεζες που δραστηριοποιούνται στις οικονομίες της Νότιας Ευρώπης γενικά ωφελήθηκαν περισσότερο από την αύξηση των επιτοκίων τα τελευταία χρόνια», δήλωσε ο Andrea Costanzo, αντιπρόεδρος χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στη Morningstar DBRS. «Είναι επίσης οι τράπεζες που πιθανότατα θα υποφέρουν περισσότερο όταν τα επιτόκια μειωθούν».
Γράφημα
Χάνουν τόκους
Τα καθαρά έσοδα από τόκους (Net Interest Income – NII) — η διαφορά δηλαδή μεταξύ των εσόδων από τόκους (π.χ. από δάνεια) και των τόκων που πληρώνουν για καταθέσεις — ήδη μειώνονται για τις περισσότερες τράπεζες της ευρωζώνης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της S&P Global Market Intelligence, τα συνολικά NII των μεγαλύτερων τραπεζών της ευρωζώνης μειώθηκαν πάνω από 3% σε τριμηνιαία βάση και σχεδόν 2,5% σε ετήσια βάση το πρώτο τρίμηνο του 2025.
Οι αναλυτές αναμένουν περαιτέρω μειώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025, ενώ για ορισμένες τράπεζες της Νότιας Ευρώπης προβλέπεται επιδείνωση και το 2026, σύμφωνα με τα στοιχεία της Visible Alpha. Το NII αναμένεται να μειωθεί κατά μέσο όρο σχεδόν 5,7% το 2025 για τις μεγάλες τράπεζες της ευρωζώνης που προβλέπεται να υποστούν απώλειες.
Από τις 21 μεγάλες τράπεζες της ευρωζώνης που προβλέπεται να δουν μείωση στα NII τους το 2025, οι 13 είναι από τη Νότια Ευρώπη. Μόνο τέσσερις τράπεζες της περιοχής αναμένεται να αυξήσουν τα έσοδά τους από τόκους.
Γράφημα
Οι τράπεζες της ευρωζώνης διατήρησαν τις προβλέψεις τους για τα καθαρά έσοδα από τόκους του 2025 κατά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων πρώτου τριμήνου, παρότι οι εκτιμήσεις για το τελικό επιτόκιο της ΕΚΤ μειώθηκαν στο 1,5% από 2% το προηγούμενο τρίμηνο, δήλωσε η Amal Shah, ανώτερη αναλύτρια τραπεζών στην EY.
Ωστόσο, περαιτέρω πτώση των εκτιμήσεων επιτοκίων μπορεί να αλλάξει αυτές τις προβλέψεις. «Οτιδήποτε κάτω από το 1,5% μπορεί να αρχίσει να επηρεάζει το NII», είπε η Shah.
Ένα τελικό επιτόκιο στο 1%, όπως προβλέπουν ορισμένοι αναλυτές, θα ήταν το «όριο» πέρα από το οποίο οι τράπεζες της ευρωζώνης θα δεχτούν σοβαρό πλήγμα στα έσοδα από δανεισμό, σύμφωνα με τον Filippo Alloatti, επικεφαλής χρηματοπιστωτικών πιστώσεων στη Federated Hermes.
«Κάτω από το 1% — είτε λόγω ύφεσης, είτε χειρότερης έκβασης των δασμών — αν φτάσουμε στο 0,75%, τότε τα πράγματα γίνονται πραγματικά δύσκολα», ανέφερε ο Alloatti.
Εμπορικές εντάσεις
Η Πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, επαναλαμβάνει τη δέσμευση της ΕΚΤ να σταθεροποιήσει τον πληθωρισμό κοντά στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%, ωστόσο έχει προειδοποιήσει για ένα οικονομικό περιβάλλον «εξαιρετικής αβεβαιότητας» που έχει «επιδεινωθεί λόγω της αύξησης των εμπορικών εντάσεων».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μείωσε στις 19 Μαΐου την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη της ευρωζώνης το 2025 στο 0,9%, μειώνοντάς την κατά 40 μονάδες βάσης σε σχέση με την εκτίμηση του Νοεμβρίου. Η μείωση αποδίδεται κυρίως στη δυσμενή και αβέβαιη παγκόσμια εμπορική προοπτική λόγω των δασμών των ΗΠΑ.
«Οι κίνδυνοι προς τα κάτω στην ανάπτυξη κάνουν το μονοπάτι της ΕΚΤ αρκετά ξεκάθαρο», δήλωσε η Seema Shah, επικεφαλής στρατηγικής παγκόσμιων αγορών στην Principal Asset Management. «Αν η ύφεση γίνει πιο πιθανή, μπορεί να ακολουθήσουν πολλαπλές μειώσεις επιτοκίων».
Γράφημα
Η αντίδραση των τραπεζών της Νότιας Ευρώπης
Οι τράπεζες της Νότιας Ευρώπης θα μπορούσαν να μετριάσουν μέρος των επιπτώσεων των χαμηλότερων επιτοκίων. Κάποιες, ιδίως οι ισπανικές, έχουν ενισχύσει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές τους επενδύοντας έντονα σε κρατικά ομόλογα με ελκυστικά επιτόκια.
Επιπλέον, οι σχετικά ευνοϊκές συνθήκες ρευστότητας (αν και σε φθίνουσα πορεία) επιτρέπουν στις τράπεζες να μειώσουν τα επιτόκια καταθέσεων, μετριάζοντας τη συρρίκνωση των περιθωρίων κέρδους.
Τα χαμηλότερα επιτόκια θα μπορούσαν επίσης να ενισχύσουν τη ζήτηση για δάνεια. Οι περισσότερες οικονομίες της Νότιας Ευρώπης έχουν επιδείξει αξιοσημείωτη αντοχή τους τελευταίους μήνες και θα μπορούσαν να μείνουν σχετικά ανεπηρέαστες από τις άμεσες αρνητικές επιπτώσεις των δασμών των ΗΠΑ.
Η Ιταλία πιο εκτεθειμένη
Η Ιταλία ίσως αποτελέσει εξαίρεση, σύμφωνα με τον Alloatti. Το 2024 ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας της ευρωζώνης προς τις ΗΠΑ, μετά τη Γερμανία και την Ιρλανδία, με εξαγωγές αξίας σχεδόν 65 δισ. ευρώ.
«Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν οι δασμοί αυτοί θα οδηγήσουν σε ύφεση όλη την ευρωζώνη ή μόνο κάποιες οικονομίες», είπε ο Alloatti. «Πιστεύω ότι η οικονομία της Ιταλίας σίγουρα θα επιβραδύνει.»
Η ευρωζώνη αντιμετωπίζει επί του παρόντος δασμό 10% στις περισσότερες εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ, μετά την απόφαση του Τραμπ να “παγώσει” για 90 ημέρες τον αρχικό δασμό 20% που είχε ανακοινωθεί στις 2 Απριλίου. Παραμένει δασμός 25% για αυτοκίνητα, χάλυβα και αλουμίνιο. Ο Τραμπ απείλησε την περασμένη εβδομάδα να επιβάλει δασμό 50% στα ευρωπαϊκά προϊόντα από την 1η Ιουνίου, αλλά ανέβαλε την απόφαση αυτή για τις 9 Ιουλίου.
Ένας δασμός 10% στις περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ θα μπορούσε να μειώσει το ΑΕΠ της ευρωζώνης κατά περίπου 0,2%, σύμφωνα με την βρετανική εταιρεία Capital Economics. Ωστόσο, η ζημιά θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη λόγω της «ασυνέπειας» της πολιτικής των ΗΠΑ, η οποία εντείνει το ήδη υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας, προσθέτει η έκθεση.
Πηγή: ot.gr
