Σχετικά πιο συγκρατημένο στις προβλέψεις για ανάπτυξη είναι Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, στην αξιολόγησή του επί του Προσχεδίου Κρατικού Προϋπολογισμού 2026 (ΠΚΠ2026).
Ο ανεξάρτητος δημοσιονομικός φορέας, αν και δίνει καταρχήν το «πράσινο φως» στις βασικές μακροοικονομικές προβλέψεις της κυβέρνησης, «ψαλιδίζει» ελαφρά τις εκτιμήσεις για την επόμενη χρονιά. Δίνει μεγαλύτερη έμφαση στους παράγοντες κινδύνων και χτυπάει «καμπανάκι» για τον πληθωρισμό, την απορρόφηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επενδύσεων.
Ψαλιδισμένη ανάπτυξη
Για το 2025, η κυβέρνηση και το ΕΔΣ συμφωνούν ότι ο ρυθμός μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας θα κινηθεί στο 2,2%. Η πρόβλεψη είναι αναθεωρημένη προς τα κάτω, σε σχέση με την εξαμηνιαία έκθεση του Ιουλίου του 2025, που προέβλεπε ανάπτυξη 2,35%.
Το «κόντεμα» των προσδοκιών για ανάπτυξη αντανακλά την αυξημένη επιφυλακτικότητα λόγω εξωτερικών αβεβαιοτήτων και πληθωριστικών πιέσεων.
Η αναθεώρηση οφείλεται σε τρεις βασικές αιτίες: Οι ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις από τις αλλαγές στη δασμολογική πολιτική. Η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στην ευρωζώνη, η οποία ενδέχεται να επηρεάσει τις ελληνικές εξαγωγές και ευρύτερα την ελληνική οικονομία. Τρίτον, τα ασθενέστερα του αναμενομένου στοιχεία του Β΄ τριμήνου 2025 για την εξέλιξη του ΑΕΠ (1,7% σε ετήσια βάση).
Παράγοντες κινδύνου
Ο εμπορικός πόλεμος του Τραμπ, στην ΕΕ και στον κόσμο, μπορεί να μην έχει σημαντικές άμεσες επιπτώσεις στο ΑΕΠ, αφού οι εξαγωγές μας προς τις ΗΠΑ είναι περιορισμένες. Όμως όπως έχει τονίσει και η Τράπεζα της Ελλάδας, θα υπάρξουν αλυσιδωτές έμμεσες συνέπειες. Οι επιπτώσεις δεν αφορούν μόνο την μείωση της εξωτερικής ζήτησης αλλά συμπαρασύρουν και την εσωτερική ζήτηση. Η μείωση του εισοδήματος των πολιτών της ΕΕ, ιδίως των μεγάλων οικονομιών που πλήττονται άμεσα από τους δασμούς, θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στον τουρισμό, επηρεάζοντας αρνητικά τα έσοδα, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και την ανάπτυξη.
Αντίστοιχα, καθώς η εξωτερική ζήτηση εξασθενεί, οι επιχειρήσεις περιορίζουν την παραγωγή, γεγονός που συνεπάγεται μείωση του πραγματικού ΑΕΠ. Η πτώση της παραγωγής, μειώνει τη ζήτηση της εργασίας, ασκώντας καθοδικές πιέσεις στους μισθούς, στο κόστος εργασίας, καθώς και στη ζήτηση κεφαλαίου.
Το παραπάνω απαισιόδοξο σενάριο δεν είναι απαραίτητα το «βασικό», όμως από ό,τι φαίνεται το Εθνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο το αφουγκράζεται πιο προσεκτικά από ό,τι το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Τονίζεται ωστόσο, ότι παρά το «ψαλίδισμα» των προβλέψεων για ανάπτυξη, η Ελλάδα θα πηγαίνει πολύ καλύτερα από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (0,9%).
Συγκρατημένες εκτιμήσεις για το 2026
Για το 2026, η κυβέρνηση προβλέπει ανάπτυξη 2,4%, ενώ το ΕΔΣ κρατάει ελαφρώς μικρότερο καλάθι, με 2,3%. Η διαφορά οφείλεται στο γεγονός ότι η κυβέρνηση υπολογίζει θετικά αποτελέσματα από τη φορολογική μεταρρύθμιση που ανακοίνωσε, ενώ το ΕΔΣ δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στις διεθνείς αβεβαιότητες: Αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, μεταβλητότητα στις διεθνείς αγορές, ευρύτερες δημοσιονομικές προκλήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Το στοίχημα των επενδύσεων
Για να επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για ανάπτυξη, έστω και συγκρατημένες πρέπει να συγκλίνουν οι εξής παράγοντες:
- Να αυξηθούν οι επενδύσεις κατά 5,7% το 2025 και κατά 10,2% το 2026. Πρόκειται για φιλόδοξος στόχο, που ποντάρει στην απορρόφηση των κονδυλίων από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Υπενθυμίζεται ότι ως τον Ιούνιο 2025 είχαν δοθεί 21,34 δισ. ευρώ από τα 35,95 δισ. συνολικά. Πάντως οι επενδύσεις το πρώτο εξάμηνο του 2025 είχαν αναιμική ανάπτυξη, μόλις 2,1%
- Να αυξηθεί η ιδιωτική κατανάλωση: Το πρώτο εξάμηνο του 2025 η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε μόλις κατά 1,5% – κάτω από τον πληθωρισμό, αντανακλώντας μείωση του όγκου των αγορών. Ωστόσο διατηρείται η εκτίμηση ότι ως το τέλος του 2025 η ιδιωτική κατανάλωση θα κινηθεί μεσοσταθμικά στο 1,9%, ενώ για το 2026 προβλέπεται μικρότερη αύξηση κατά 1,7%.
- Να αυξηθεί η δημόσια κατανάλωση κατά 1,4% το 2025 και 0,7% το 2026. Πάντως το πρώτο εξάμηνο του 2025 η αύξηση ήταν μόλις 0,2%
Αγκάθι ο πληθωρισμός
Ο πληθωρισμός προβλέπεται να είναι 3% το 2025 και 2,2% το 2026. Η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει υψηλότερο πληθωρισμό από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Τα τελευταία δύο χρόνια, ο πληθωρισμός μένει γύρω στο 3%, χωρίς να πέφτει προς το 2%, όπως έχει θέσει στόχο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Πρωτογενή πλεονάσματα
Το δημοσονομικό συμβούλιο υιοθετεί τις προβλέψεις του ΠΚΠ για πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% το 2025 και 2,8% το 2026. Μέχρι τον Ιούλιο 2025, το πλεόνασμα ήταν ήδη 3,7% του ΑΕΠ, οπότε ο στόχος φαίνεται εφικτός. Ένα ερώτημα όμως που τίθεται, είναι κατά πόσο τα θηριώδη πλεονάσματα ωφελούν ή όχι τους πολίτες. Άλλωστε ο ίδιος ο Μητσοτάκης ως αντιπολίτευση κατήγγειλε ότι η πολιτική των υψηλών πλεονασμάτων πλήττει τη μεσαία τάξη. Τα ίδια έλεγε και ως πρωθυπουργός το 2020. Η έκθεση Πισσαρίδη, την οποία η κυβέρνηση είχε κάνει ευαγγέλιο, τόνιζε ότι τα πλεονάσματα δεν πρέπει να ξεπερνάνε το 1% με 1,5% του ΑΕΠ για να υπάρχει βιώσιμη ανάπτυξη, διαφορετικά πραγματική οικονομία «ασφυκτιά».
Ταμείο Ανάκαμψης
Το Εθνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο βάζει έναν σημαντικο αστερίσκο για τα έργα του Ταμείου Ανάπτυξης: Δεν αρκεί μόνο η διατήρηση υψηλού ρυθμού απορρόφησης των πόρων του Μηχανισμού, αλλά και η προσεκτικη αξιολόγηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των χρηματοδοτούμενων επενδύσεων, προκειμένου να εκτιμηθεί η αποδοτικότητά τους και ο πολλαπλασιαστικός τους αντίκτυπος στην οικονομία. Δυσχέρειες στην απορρόφηση των κονδυλίων του ΤΑΑ της ΕΕ θα περιορίσουν την επενδυτική δυναμική, και να καθυστερήσουν σημαντικά έργα υποδομών και πράσινης μετάβασης.
