Μετά από τρία χρόνια πολέμου και απομόνωσης από την Δύση, οι Ρώσοι αρχίζουν να ελπίζουν ότι η πρόσφατη αναζωπύρωση της διπλωματίας ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ρωσία θα μπορούσε να προσφέρει έναν δρόμο προς την ειρήνη στην Ουκρανία και να αποκαταστήσει την αίσθηση της κανονικότητας που «μπήκε στον πάγο» τα τελευταία έτη.
Απτή αισιοδοξία στην Ρωσία;
Οι συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας την περασμένη Τρίτη στη Σαουδική Αραβία έχουν προκαλέσει τους προπαγανδιστές και το πολιτικό κατεστημένο της χώρας μία «εύφορη» διάθεση, πανηγυρίζοντας γι’ αυτό που θεωρούν ως μια πραγματική ευκαιρία για την επίτευξη των στόχων της Ρωσίας στον πόλεμο εις βάρος της Ουκρανίας και των Ευρωπαίων συμμάχων της, οι οποίοι έχουν παραγκωνιστεί από τη συζήτηση για το μέλλον της χώρας που έχει εισβάλει, αναφέρει ο Guardian.
Για πολλούς Ρώσους, ωστόσο, η γεωπολιτική περνά σε δεύτερη μοίρα μπροστά στον τερματισμό του πολέμου που έχει στοιχίσει δεκάδες χιλιάδες ζωές – και στην επιστροφή στη ζωή που είχαν πριν από την έναρξή του.
«Θα υπάρξει καθολική χαρά – όχι επειδή η Ρωσία νίκησε κάποιον, αλλά επειδή ο πόλεμος σταμάτησε», δήλωσε η Εκατερίνα Σούλμαν, μια Ρωσίδα κοινωνιολόγος με έδρα το Βερολίνο.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η υποστήριξη για την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία παραμένει σταθερά ισχυρή. Ωστόσο, δείχνουν επίσης ότι πολλοί Ρώσοι -ιδιαίτερα σε μεγάλες πόλεις όπως η Μόσχα και η Αγία Πετρούπολη- φαίνεται να νοσταλγούν τις προπολεμικές ημέρες, όταν μπορούσαν εύκολα να πετάξουν στην Ευρώπη ή να περιηγηθούν στους διαδρόμους των Zara.
Πρόσφατη έρευνα του ανεξάρτητου Κέντρου Levada στη Μόσχα διαπίστωσε ότι το 61% των Ρώσων προτιμά τις ειρηνευτικές συνομιλίες από τη συνέχιση του πολέμου – ποσοστό ρεκόρ από τότε που τέθηκε για πρώτη φορά το ερώτημα στις πρώτες ημέρες της σύγκρουσης.
Η αναζωογόνηση των οικονομικών δεσμών με την Δύση
Αν υπήρχε ένα σαφές συμπέρασμα από τις συναντήσεις υψηλού επιπέδου στο Ριάντ, αυτό ήταν ότι οι ΗΠΑ, υπό την ηγεσία του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ήταν πρόθυμες να αναζωογονήσουν τους οικονομικούς δεσμούς με τη Ρωσία.
Ο υπουργός Εξωτερικών του, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε ότι ο τερματισμός του πολέμου θα είναι «το κλειδί που θα ανοίξει την πόρτα» για «δυνητικά ιστορικές οικονομικές συνεργασίες». Σε μία κρίσιμη στιγμή, πρότεινε ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας ως μέρος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας.
Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης και οι σχολιαστές εκμεταλλεύτηκαν τα λόγια του Ρούμπιο, τροφοδοτώντας ένα κύμα εικασιών ότι δυτικοί κολοσσοί – από τη Nike έως την Apple – σπεύδουν να ανοίξουν εκ νέου καταστήματα στη χώρα. Προς το παρόν, οι συζητήσεις αυτές παραμένουν καθαρά θεωρητικές.
Ένας βιώσιμος δρόμος προς την ειρήνη εξακολουθεί να είναι άπιαστος, με τον ηγέτη της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, να επιμένει ότι η χώρα του δεν θα δεχτεί άδικους όρους. Εν τω μεταξύ, οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν απορρίψει την ιδέα της άρσης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι δυτικές εταιρείες ετοιμάζονται να επιστρέψουν.
Ωστόσο, το κλίμα στη Μόσχα δείχνει ότι πολλοί αρχίζουν να σκέφτονται πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια μεταπολεμική πραγματικότητα.
Το παρελθόν και το μέλλον των δυτικών επιχειρήσεων στην Ρωσία
Η έξοδος των δυτικών εμπορικών σημάτων μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας -από τα McDonald’s και την Ikea μέχρι τη Chanel- έχει μεταμορφώσει το πρόσωπο των πόλεών της σε ολόκληρη τη χώρα.
Αυτό που κάποτε ήταν ένα τοπίο με παγκόσμιους κολοσσούς του λιανεμπορίου έχει αντικατασταθεί από ρωσικά υποκατάστατα, με τα εμπορικά κέντρα να κυριαρχούνται πλέον από τοπικές απομιμήσεις των από καιρό γνωστών δυτικών ονομάτων.
Καθώς οι συνομιλίες εξελίσσονται με ταχύτατους ρυθμούς, οι αξιωματούχοι στη Μόσχα φαίνεται να μην είναι ακόμη σίγουροι αν θα υποδεχθούν τις δυτικές εταιρείες πίσω με ανοιχτές αγκάλες.
Από τη μία πλευρά, για πολλούς μέσα στο κατεστημένο του Κρεμλίνου, η επιστροφή των δυτικών επιχειρήσεων -σε συνδυασμό με μια ειρηνευτική συμφωνία που θα ευνοεί τη Μόσχα- θα σηματοδοτούσε ότι η Ρωσία έχει τελικά επανενταχθεί στο διεθνές περιβάλλον, παρά το γεγονός ότι έχει εξαπολύσει τον μεγαλύτερο πόλεμο στην Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. «Αν επιστρέψουν οι δυτικές επιχειρήσεις, αυτό θα σήμαινε ότι τα χρήματα έχουν υπερκεράσει όλα τα λόγια τους για τις λεγόμενες φιλελεύθερες αξίες. Υποσχέθηκαν ότι θα γινόμασταν παρίας για την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά στην πραγματικότητα όλοι κυνηγούν απλώς τα κέρδη», δήλωσε στον Observer ένας καλά δικτυωμένος Ρώσος επιχειρηματίας στη Μόσχα.
Το comeback στην οικονομία της χώρας
Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, μακροχρόνιος εκπρόσωπος του Πούτιν, αναγνώρισε την περασμένη εβδομάδα τις συζητήσεις σχετικά με την επιστροφή των ξένων επιχειρήσεων, δηλώνοντας: «Φυσικά, θα μπορέσουν να επιστρέψουν στη Μόσχα και να ξαναρχίσουν τον ανταγωνισμό με τους Ρώσους κατασκευαστές».
Άλλοι αξιωματούχοι επανέλαβαν τις δηλώσεις του. Ο Ανατόλι Ακσακόφ, ένας Ρώσος πολιτικός, εξέφρασε την πεποίθηση ότι μεγάλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες όπως η Mastercard και η Visa θα επιδιώξουν να επανέλθουν στη ρωσική αγορά. «Φυσικά, θέλουν να επιστρέψουν για να μπορέσουν να επωφεληθούν από αυτήν», δήλωσε.
Υπήρξαν όμως και αντιδράσεις από τις σημαίνουσες φιλοπόλεμες εθνικιστικές φωνές της Ρωσίας, οι οποίες έχουν αγκαλιάσει την πορεία της χώρας προς την απομόνωση.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το να επιτραπεί η επιστροφή των ευρωπαϊκών και αμερικανικών εμπορικών σημάτων θα απειλούσε τα κέρδη των ρωσικών υποκατάστατών τους, τα οποία κυριαρχούν μετά την έξοδο του δυτικού ανταγωνισμού.
Άλλοι προειδοποίησαν ότι οι δυτικές επιχειρήσεις θα επαναφέρουν φιλελεύθερες αξίες που συγκρούονται με την υπερσυντηρητική ιδεολογία της Ρωσίας κατά τη διάρκεια του πολέμου.
