Σαν σήμερα, στις 28 Απριλίου 1992, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, πρόεδρος της Δημοκρατίας και ιστορική φυσιογνωμία της σύγχρονης Ελλάδας, καταγράφει μία από τις πιο συγκινητικές στιγμές της πολιτικής του διαδρομής. Δακρυσμένος μπροστά στις κάμερες, στέλνει ένα ισχυρό και αδιαπραγμάτευτο μήνυμα για το ονοματολογικό ζήτημα της Μακεδονίας: «Δεν υπάρχει παρά μία Μακεδονία και η Μακεδονία αυτή είναι ελληνική»….
Το περιστατικό σημειώθηκε σε ένα κλίμα έντονης πολιτικής φόρτισης, καθώς η νεοσύστατη τότε Δημοκρατία της Μακεδονίας, με πρώτο πρόεδρο τον Κίρο Γκλιγκόροφ, είχε αρχίσει να διεκδικεί διεθνή αναγνώριση με το όνομα «Μακεδονία».
Σε ερώτηση δημοσιογράφων για τις δηλώσεις του Γκλιγκόροφ, ο Καραμανλής απάντησε με λόγια που έμειναν ιστορικά:
«Φοβούμαι ότι σύντομα θα μετανοιώσει γι’ αυτά που κάνει και αυτά που λέει. Ελπίζω συνεπώς ότι οι σύμμαχοι και συνεταίροι μας θα καταλάβουν επιτέλους ότι δεν υπάρχει παρά μια Μακεδονία και η Μακεδονία αυτή είναι ελληνική».
Η δήλωση του Κίρο Γκλιγκόροφ λίγους μήνες πριν, σε συνέντευξή του στην καναδική εφημερίδα Toronto Star, είχε αναγνωρίσει τη σλαβική ταυτότητα των πολιτών της χώρας του: «Είμαστε Μακεδόνες, αλλά είμαστε Σλάβοι Μακεδόνες. Δεν έχουμε καμία σχέση με τον Μέγα Αλέξανδρο και τη Μακεδονία του. Οι αρχαίοι Μακεδόνες δεν υπάρχουν πια, εξαφανίστηκαν από την ιστορία εδώ και πολύ καιρό. Οι πρόγονοί μας ήρθαν εδώ τον 5ο και 6ο αιώνα μ.Χ.». Παρόμοια τοποθέτηση είχε κάνει και σε συνάντησή του με τον τότε πρόεδρο της Αλβανίας, Σαλί Μπερίσα, τον Ιούνιο του 1992.
Ωστόσο, παρά την αναγνώριση της σλαβικής καταγωγής από τον ίδιο τον Γκλιγκόροφ, η χρήση του ονόματος «Μακεδονία» από τη γειτονική χώρα, σε συνδυασμό με σύμβολα όπως ο Ήλιος της Βεργίνας, κλιμάκωσε την ένταση και ενίσχυσε τις ελληνικές ανησυχίες περί αλυτρωτισμού. Το ελληνικό πολιτικό σύστημα και η κοινή γνώμη αντέδρασαν έντονα, με την παρέμβαση του Κωνσταντίνου Καραμανλή να εκφράζει την ψυχή του έθνους.
Η διαμάχη γύρω από το όνομα κράτησε δεκαετίες και απασχόλησε όχι μόνο την Ελλάδα και τη γειτονική χώρα, αλλά και τη διεθνή κοινότητα. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια διπλωματικών διαβουλεύσεων και έντονων διαπραγματεύσεων μέχρι να υπογραφεί, το 2018, η Συμφωνία των Πρεσπών, βάσει της οποίας το κράτος έλαβε το όνομα «Βόρεια Μακεδονία».
Η συγκινητική τοποθέτηση του Καραμανλή το 1992 παραμένει έως σήμερα ένα εμβληματικό παράδειγμα πολιτικής και εθνικής ευθύνης, φωτίζοντας τις ευαίσθητες πτυχές της εθνικής ταυτότητας και της ιστορικής μνήμης.
