Σοβαρές οι ρυθμιστικές και οικονομοτεχνικές εκκρεμότητες για τις οποίες διαφωνούν οι δύο πλευρές, ενώ παραμένει πάντα ο γεωπολιτικός κίνδυνος λόγω της Τουρκικής σκληρής γραμμής…
Η σκληρή χθεσινή δήλωση του προέδρου της Κύπρου Νίκου Χριστοδουλίδη, με την οποία χαρακτήρισε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ως εκβιαστή τον επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ, δήλωση που προκάλεσε την άμεση κινητοποίηση της ελληνικής κυβέρνησης, σηματοδοτεί, ίσως, το πέρασμα της υπόθεσης “διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου” σε ένα άλλο επίπεδο, στο οποίο οι πιθανότητες να υλοποιηθεί πράγματι το συγκεκριμένο project όλο και λιγοστεύουν.
Την επιδίωξη αυτή υπηρετούν άλλωστε κάποιες διαρροές σύμφωνα με τις οποίες οι σχέσεις των δύο χωρών παραμένουν αδιατάρακτες ανεξάρτητα από τις τωρινές εξελίξεις ή την εξέλιξη που θα έχει το έργο.
Οι εκτιμήσεις ωστόσο για το ποια θα είναι η εξέλιξη του έργου Great Sea Interconnector (GSI) δεν είναι καθόλου ευοίωνες. Και όχι μόνον επειδή παραμένει η γεωπολιτική αβεβαιότητα λόγω της σκληρής γραμμής που κρατάει η Τουρκία εμποδίζοντας τις προαπαιτούμενες έρευνες βυθού σε διεθνή ύδατα. Αλλά και διότι, όπως φαίνεται από τη χθεσινή ένταση, οι ρυθμιστικές και οικονομοτεχνικές εκκρεμότητες, επί των οποίων υπάρχει σοβαρή διάσταση ανάμεσα στην ελληνική και την κυπριακή πλευρά, δεν είναι εύκολα επιλύσιμες. Αυτό είχε ήδη διαφανεί από την αποτυχία των επανειλημμένων τηλεδιασκέψεων που πραγματοποιήθηκαν το τελευταίο διάστημα με πρωτοβουλία της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Κομισιόν και συμμετοχή των Ρυθμιστών και των Διαχειριστών των δύο χωρών.
Οι εκκρεμότητες
Ποιες είναι όμως οι ρυθμιστικές και οικονομοτεχνικές εκκρεμότητες που απειλούν να οδηγήσουν στα βράχια την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου;
Η πρώτη σχετίζεται με την αφορμή της χθεσινής ανάφλεξης. Το καλοκαίρι η Κυπριακή Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΕΚ) είχε εγκρίνει υπό προϋποθέσεις το ετήσιο επιτρεπόμενο έσοδο του ΑΔΜΗΕ, ωστόσο είχε αξιολογήσει ως ανακτήσιμα έσοδα μόνο τα 82 από τα συνολικά 251 εκατ. που έχει δαπανήσει μέχρι σήμερα ο Διαχειριστής. Τα υπόλοιπα περίπου 170 εκατ. ευρώ έχουν παραπεμφθεί προς αξιολόγηση για μετά το τέλος του έργου, παρ’ ότι ο ΑΔΜΗΕ είχε αποστείλει όλα τα σχετικά τιμολόγια. Την αναθεώρηση της απόφασης αυτής ζήτησε ο ΑΔΜΗΕ από την ΡΑΕΚ με την περίφημη επιστολή στην οποία αναφέρθηκε χθες ο “Φιλελεύθερος”, για να ακολουθήσουν στη συνέχεια οι επιθετικές δηλώσεις Χριστοδουλίδη για εκβιασμό.
Η τρίτη εκκρεμότητα αφορά τη μεταβίβαση από τη ΡΑΕΚ στον ΑΔΜΗΕ των αδειών του καλωδίου, που βρίσκονται ακόμη στα χέρια του προηγούμενου operator (Euroasia Interconnector). Η Ρυθμιστική Αρχή φέρεται να είχε δεσμευθεί ότι ως τα τέλη Αυγούστου θα είχε μεταβιβαστεί και η άδεια ιδιοκτήτη στον ΑΔΜΗΕ, πράγμα που δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί.
Η τέταρτη εκκρεμότητα αφορά την έκδοση της ρυθμιστικής απόφασης για το έσοδο, με βάση τη μεθοδολογία της κυπριακής αρχής, δηλαδη να υπολογιστεί και το WACC.
Το έκτο και τελευταίο ζήτημα αφορά την αναγνώριση του κόστους με τις λεγόμενες σταλίες. Των ποσών δηλαδή που έχει πληρώσει η πλευρά του ΑΔΜΗΕ στα ερευνητικά σκάφη για τη περίοδο που παρέμεναν αδρανή, παρά τον αρχικό προγραμματισμό, και τα οποία φτάνουν τα 19 εκατ ευρώ.
Το χθεσινό επεισόδιο
Υπενθυμίζεται ότι χθες δημοσίευμα του “Φιλελεύθερου” της Κύπρου, υποστήριξε ότι ο ΑΔΜΗΕ υπέβαλε με επιστολή προς τη ΡΑΕΚ ένσταση κατά της ρυθμιστικής απόφασης για πληρωμή από την Κύπρο μόνο 25 εκατ. ευρώ τον χρόνο μέχρι το 2029 για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδας (ότι δηλαδή ο ΑΔΜΗΕ ζητάει περισσότερα από τα αποφασισμένα 25 εκατ. το χρόνο).
“Αν ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ νομίζει ότι με τέτοιες επιστολές ή με πληρωμένες καταχωρίσεις εκβιάζεται η κυπριακή Κυβέρνηση, προφανώς δεν ξέρει με ποιους έχει να κάνει”, είπε, σε δηλώσεις του, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, υπογραμμίζοντας πως η Κυβέρνηση “είναι εδώ για να στηρίξει μόνο τα συμφέροντα του κυπριακού λαού”.
“Να σημειώσω ότι για το συγκεκριμένο έργο υπάρχει πλήρης κατανόηση και συμφωνία πλαίσιο ανάμεσα στην ελληνική και την κυπριακή Κυβέρνηση. Να αναφέρω ότι πρόσφατα στη Νέα Υόρκη συμφωνήσαμε με τον Έλληνα Πρωθυπουργό για το πώς προχωρούμε πολύ συγκεκριμένα και μάλιστα εκδόθηκε και σχετική ανακοίνωση”, συμπλήρωσε ο Κύπριος πρόεδρος.
“Ο ΑΔΜΗΕ αναγνωρίζει και διεκδικεί τη συμφωνημένη πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ για το 2025, και τίποτα περισσότερο όσον αφορά τις επενδυτικές δαπάνες του έργου (capex), και διαψεύδει την αυθαίρετη και αδιασταύρωτη πληροφορία του δημοσιεύματος περί άμεσης διεκδίκησης των 251 εκατ. ευρώ, το οποίο αποτελεί μέρος των 1,9 δις €, του έργου, και το οποίο θα ανακτηθεί στο βάθος χρόνου των 35 ετών απόσβεσης που έχει προσδιοριστεί ρυθμιστικά.
Ο λόγος που ο ΑΔΜΗΕ με βάση το προβλεπόμενο συμβατικό δικαίωμά του αιτήθηκε αναθεώρηση της απόφασης της ΡΑΕΚ της 31ης Ιουλίου 2025, είναι ότι η ΡΑΕΚ με αυτή την απόφαση δεν αναγνώρισε τα έξοδα που έχει κάνει ο Διαχειριστής έως σήμερα, παρά τα στοιχεία που έχει λάβει και παρά το γεγονός ότι η Ελληνική ρυθμιστική αρχή τα αναγνωρίζει.
Ο ΑΔΜΗΕ αναγνωρίζει το προς ανάκτηση ποσό των 25 εκατ ευρώ για το 2025 ως έναντι του πραγματικού εσόδου του έργου, το οποίο ρυθμιστικά θα πρέπει να υπολογιστεί στη βάση του συνόλου των επενδυτικών δαπανών, όπως πράττει η ΡΑΑΕΥ, διεκδικεί για τον λόγο αυτόν την αναγνώριση από τη ΡΑΕΚ του συνόλου των πραγματικών δαπανών του έως σήμερα. Με την ένσταση προσκομίζονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη”.Σε συνέχεια της έντασης που δημιουργήθηκε, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επιστρέφοντας από την Αμοργό, συγκάλεσε χθες το απόγευμα σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου με την ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τη διοίκηση του ΑΔΜΗΕ. Η άτυπη ενημέρωση που δόθηκε στα ΜΜΕ ανέφερε απλώς ότι “ο Πρωθυπουργός ενημερώθηκε από την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την διοίκηση του ΑΔΜΗΕ για ζητήματα που αφορούν την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Κύπρου. Σύντομα θα υπάρξουν σχετικές τοποθετήσεις της κυβέρνησης
“.
