Μια ιστορική φορολογική συμφωνία διεθνούς εμβέλειας που απευθύνεται στις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο είναι δύσκολο να τεθεί σε ισχύ, δεδομένης της αδυναμίας της πολιτικής υποστήριξης που έχει στις ΗΠΑ και σε άλλες σημαντικούς οργανισμούς, όπως αναφέρουν οι Financial Times και όλα τα μεγάλα οικονομικά sites σε όλο τον κόσμο.
Η θέσπιση του πρώτου «πυλώνα» των μεταρρυθμίσεων που χρηματοδοτεί ο ΟΟΣΑ —που θα ανάγκαζε μεγάλους τεχνολογικούς ομίλους και πολυεθνικές να πληρώνουν περισσότερους φόρους στον τόπο όπου ασκούν τη δραστηριότητά τους— έχει σταματήσει στις ΗΠΑ λόγω της αντίθεσης των Ρεπουμπλικανών.
Εν τω μεταξύ, οι αναπτυσσόμενες χώρες προσπάθησαν να μεταφέρουν τις διεθνείς φορολογικές διαπραγματεύσεις από τον ΟΟΣΑ στον ΟΗΕ, όπου θα είχαν μεγαλύτερη επιρροή, περιπλέκοντας περαιτέρω τις συνομιλίες για την εφαρμογή τους.
Αυτοί οι παράγοντες, που προστίθενται στις δυσκολίες για την οριστικοποίηση του κειμένου της συνθήκης, θέτουν σε κίνδυνο τις προσπάθειες για την τήρηση της προθεσμίας του Ιουνίου για την υπογραφή της και έχουν ωθήσει την Ευρώπη να πιέσει για έναν τρόπο επανενεργοποίησής της όταν οι υπουργοί Οικονομίας της G20 θα συναντηθούν αυτήν την εβδομάδα στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας.
Η «τέλεια καταιγίδα»
«Είναι κάτι σαν μια τέλεια καταιγίδα. Ο ΟΟΣΑ έχει κολλήσει με ένα έργο χωρίς πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας», λένε ειδικοί με γνώση των διαπραγματεύσεων. «Ο πρώτος πυλώνας βρίσκεται σε αδιέξοδο γιατί δεν είναι πιθανό οι Ηνωμένες Πολιτείες να τον επικυρώσουν, επομένως βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια συμφωνία που δεν μπορεί να εφαρμοστεί».
Το 2021, περισσότερες από 135 χώρες υπέγραψαν μια πολιτική συμφωνία δύο πυλώνων που αντιπροσώπευε τη μεγαλύτερη εταιρική φορολογική μεταρρύθμιση σε περισσότερο από έναν αιώνα.
Ο δεύτερος πυλώνας εισάγει έναν παγκόσμιο ελάχιστο συντελεστή 15% στον εταιρικό φόρο και τέθηκε σε ισχύ φέτος. Ωστόσο, ο πρώτος πυλώνας της συμφωνίας αποδεικνύεται πιο δύσκολος στην εφαρμογή.
Αν και η κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν έχει υποστηρίξει τη μεταρρύθμιση, στις Ηνωμένες Πολιτείες οι διεθνείς φορολογικές συνθήκες απαιτούν πλειοψηφία δύο τρίτων της Γερουσίας -67 ψήφους- για επικύρωση. Το κόμμα των Δημοκρατικών του Μπάιντεν, το οποίο με τις 51 έδρες του διατηρεί ένα μικρό πλεονέκτημα στο κοινοβούλιο, δεν έχει τις απαραίτητες ψήφους για να ξεπεράσει την σκληρή αντίθεση των Ρεπουμπλικανών αντιπάλων του.
Χωρίς την επικύρωση των ΗΠΑ, δεν θα επιτευχθεί η ελάχιστη φορολογική βάση που απαιτείται για να τεθεί σε ισχύ η συμφωνία.
Με τη σειρά του, μια πιθανή εκλογική νίκη του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, του κύριου υποψηφίου για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων για το προεδρικό χρίσμα και ένθερμου αντιπάλου της παγκόσμιας συμφωνίας, πιθανότατα θα καταδίκαζε ολόκληρη τη διαδικασία.
«Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει πολιτική δέσμευση [από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών] μετά τις εκλογές», λέει ένας αξιωματούχος της ΕΕ.
«Όλοι βρίσκονται υπό πίεση»
Αμερικανός αξιωματούχος απορρίπτει τον ισχυρισμό ότι ο πρώτος πυλώνας είναι «νεκρός», αλλά αναγνωρίζει ότι υπάρχει πίεση για επίτευξη συμφωνίας.
«Όλοι βρίσκονται υπό πίεση, όχι μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες. Η ΕΕ και οι άλλες 140 χώρες [που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις] πιέζονται να καταλήξουν σε συμφωνία», λέει.
Στη συνέχεια, η ίδια πηγή διευκρινίζει ότι οι Αμερικανοί διαπραγματευτές δεν θα «έχαναν χρόνο εάν δεν πίστευαν ότι η συμφωνία έχει πιθανότητες επίτευξης του στόχου».
Η Manal Corwin, επικεφαλής φορολογίας στον ΟΟΣΑ, λέει: «Η δυναμική και η ώθηση για να ολοκληρωθεί η δουλειά παραμένει. Για να επιτευχθεί, όλοι πρέπει να προσπαθήσουν».
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προσπαθούν να πείσουν τους υπουργούς Οικονομικών της G20, οι οποίοι συναντώνται αυτή την εβδομάδα στη Βραζιλία, να δεσμευτούν ότι θα τηρήσουν την προθεσμία του Ιουνίου. Ένα προσχέδιο του ανακοινωθέντος της G20, στο οποίο είχαν πρόσβαση οι Financial Times, υποστηρίζει «την επίτευξη έγκαιρης συμφωνίας για την πολυμερή συμφωνία με σκοπό την υπογραφή της πριν από τα τέλη Ιουνίου 2024». Ωστόσο, δεν περιλαμβάνεται τίποτα για την «ταχεία εφαρμογή» που ζητούν η ΕΕ και η Γαλλία. Ακόμα κι έτσι, το κείμενο εξακολουθεί να υπόκειται σε διαπραγματεύσεις και μπορεί να αλλάξει.
Από την άλλη πλευρά, από τότε που τα Ηνωμένα Έθνη ενεπλάκησαν περισσότερο στις παγκόσμιες δημοσιονομικές υποθέσεις —δεδομένης της απογοήτευσης που δημιουργεί η διαδικασία υπό την ηγεσία του ΟΟΣΑ— οι αναπτυσσόμενες οικονομίες έχουν δείξει λιγότερο ενδιαφέρον για τις διαπραγματεύσεις του πρώτου πυλώνα. Κατά συνέπεια —σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τις διαπραγματεύσεις— η ώθηση για τήρηση της προθεσμίας του Ιουνίου χάνεται.
Η Βραζιλία, η οποία πέρυσι ψήφισε υπέρ της θέσπισης σύμβασης του ΟΗΕ για τη διεθνή φορολογική συνεργασία, κατέχει τώρα την προεδρία της G20 και κάλεσε τον ΟΗΕ να παρουσιάσει τα επόμενα βήματα της φορολογικής της ατζέντας στους υπουργούς Οικονομικών της G20 Έχει επίσης προσκληθεί ο ΟΟΣΑ.
Η εναλλακτική
Σύμφωνα με αναλυτές, η εναλλακτική λύση στο παγκόσμιο δημοσιονομικό πλαίσιο θα μπορούσε να είναι ένα μωσαϊκό φόρων που επιβάλλονται από χώρες σε απομόνωση.
Ήδη το 2021, αρκετές «δικαιοδοσίες» συμφώνησαν να αναστείλουν την εφαρμογή μονομερών φόρων στις ψηφιακές υπηρεσίες —εισφορές που θα βαρύνουν κυρίως μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας με έδρα τις ΗΠΑ— για να επιτρέψουν μια πολυμερή συμφωνία. Εάν αυτό δεν υλοποιηθεί, οι αρχικοί φόροι θα μπορούσαν να επανέλθουν.
«Η ΕΕ πρέπει να δώσει στις ΗΠΑ προθεσμία και να απαιτήσει να συμμορφωθούν έως το 2025, ανεξάρτητα από την κυβέρνησή της. Εάν δεν το κάνει, η ΕΕ θα πρέπει να επιδιώξει φόρο για τις ψηφιακές υπηρεσίες», λέει ο Paul Tang, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Ολλανδία.που εργάζεται σε φορολογικά θέματα.
Πάντως από την πλευρά του ο Καναδάς κινήθηκε πέρυσι προς τον δικό του φόρο στις ψηφιακές υπηρεσίες.
Η Danielle Rolfes, επικεφαλής της εθνικής φορολογικής πρακτικής της KPMG στην Ουάσιγκτον, υπογραμμίζει τη δυσκολία πρόβλεψης του τι θα μπορούσε να συμβεί εάν η συμφωνία αποτύχει.
Όπως τονίζει «υπάρχει «δικομματική αντίθεση στους φόρους που εισάγουν διακρίσεις στις αμερικανικές εταιρείες», αναφερόμενη στους μονομερείς φόρους στις ψηφιακές υπηρεσίες. «Καμία αμερικανική εταιρεία δεν θέλει να βρίσκεται σε εμπορικό πόλεμο. Αυτή η συμφωνία υποτίθεται ότι είναι ο δρόμος προς τα εμπρός», υπογράμμισε.
Σε λίγες μέρες θα ξέρουμε περισσότερα αν και οι οιωνοί δεν είναι καθόλου καλοί…
