Επενδυτές που πόνταραν στις προοπτικές του λεγόμενου πράσινου υδρογόνου περιορίζουν τη χρηματοδότηση και ακυρώνουν έργα, μια εξέλιξη που παρατείνει την εξάρτηση της βαριάς βιομηχανίας από τα ορυκτά καύσιμα.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος αποδεικνύουν ότι οι αρχικές φιλοδοξίες ήταν μη ρεαλιστικές, αναφέρει το Reuters.
Βιομηχανίες που είναι δύσκολο να λειτουργήσουν με ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ, όπως η χαλυβουργία και οι μεταφορές μεγάλων αποστάσεων, διαπιστώνουν ότι η μετάβαση στο υδρογόνο δείχνει υπερβολικά δαπανηρή.
Το χάσμα ανάμεσα στην πραγματικότητα και τους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ενδεικτικό της κατάστασης και στον υπόλοιπο κόσμο, δήλωσε ο Τζουν Σασαμούρα της εταιρείας ερευνών Westwood Global Energy.
Από τα έργα υδρογόνου που έχουν προταθεί στην ΕΕ, μόνο το ένα πέμπτο είναι πιθανό να ολοκληρωθεί έως το τέλος της δεκαετίας, ανέφερε ο αναλυτής. Αυτό αντιστοιχεί σε παραγωγική ικανότητα 12 gigawatt έναντι του ευρωπαϊκού στόχου για 40 GW.
«Με την παρούσα κατάσταση δεν βλέπω να επιτυγχάνεται ο στόχος της ΕΕ για το 2030» εκτίμησε ο Σασαμούρα.
Πέρυσι, εξάλλου, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο προειδοποίησε ότι η πολιτική της ΕΕ για το πράσινο υδρογόνο είναι μη ρεαλιστική και «πρέπει να προσγειωθεί στην πραγματικότητα».
Υπερβολικές προσδοκίες
Σχετικά μικρές ποσότητες υδρογόνου παράγονται σήμερα από χημική επεξεργασία του μεθανίου και του ορυκτού άνθρακα, μια ενεργοβόρο διαδικασία που απελευθερώνει σημαντικές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα.
Για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα η Ευρώπη και άλλες χώρες προωθούν το λεγόμενο πράσινο υδρογόνο, το οποίο παράγεται από ηλεκτρόλυση του νερού με χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Οι επιχειρήσεις διαπιστώνουν τώρα ότι το υψηλό κόστος και η έλλειψη ζήτησης για πράσινο υδρογόνο καθιστούν πολλά έργα οικονομικά μη βιώσιμα.
«Το πράσινο υδρογόνο ήταν μια φουσκωμένη προσδοκία που μετατράπηκε σε κοιλάδα απογοήτευσης» σχολίασε ο Μιγκέλ Στίλγουελ ντ’ Αντράντε, διευθύνων σύμβουλος της πορτογαλικής εταιρείας ενέργειας EDP.
«Αυτό που λείπει είναι η ζήτηση. Στην Ισπανία έχουν διατεθεί επιδοτήσεις 400 εκατ. ευρώ για υδρογόνο, χρειαζόμαστε όμως κάποιον που θα αγοράσει το υδρογόνο» είπε.
Πολλά από τα έργα υδρογόνου της EDP βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο, πλέον όμως έχουν παγώσει λόγω της ανύπαρκτης ζήτησης.
Η χαλυβουργία είναι ένας από τους ενεργοβόρους κλάδους που παραμένουν εξαρτημένοι από τα ορυκτά καύσιμα (Reuters)
Στην Ισπανία, η εταιρεία ενέργειας Iberdrola ανέβαλε το σχέδιο αύξησης της παραγωγής σε μια μονάδα πράσινου υδρογόνου με ηλεκτρόλυση ισχύος 40 MW μέχρι να βρει αγοραστές για την επιπλέον ποσότητα, ανέφερε η επιχείρηση σε συνέδριο για την ενέργεια στη Μαδρίτη.
Η EDP και η Iberdrola είναι δύο από τις δέκα και πλέον εταιρείες που περιορίζουν τα σχέδιά τους σε Ευρώπη, Ασία, Αυστραλία και ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια.
«Τη διετία 2020-21 είχαμε άλλη εικόνα για το υδρογόνο και νομίζαμε ότι θα χρησιμοποιούταν σχεδόν σε όλους τους κλάδους που δεν έχουν εξηλεκτριστεί» δήλωσε η Έμα Γούντγουορντ της Aurora Energy Research.
«Νομίζω πως πλέον έχουμε συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν άλλες, πιθανώς πιο βιώσιμες από οικονομική άποψη εναλλακτικές λύσεις. Ίσως δεν χρειαζόμαστε τόσο υδρογόνο όσο νομίζαμε».
Υψηλό κόστος
Ένα βασικό εμπόδιο είναι ότι το πράσινο υδρογόνο παραμένει πολύ ακριβότερο από τα ορυκτά καύσιμα, δήλωσε ο Μινχ Κόι Λι, επικεφαλής του τμήματος υδρογόνου στην Rystad Energy.
Είναι τουλάχιστον τρεις φορές ακριβότερο από το φυσικό αέριο ως καύσιμο για την παραγωγή ενέργειας και δύο φορές πιο ακριβό από το λεγόμενο γκρίζο υδρογόνο, το οποίο παράγεται από μεθάνιο ή από λιθάνθρακα. Το γκρίζο υδρογόνο χρησιμοποιείται ήδη σε βιομηχανίες όπως τα διυλιστήρια και οι μονάδες παραγωγής αμμωνίας και μεθανόλης.
Το κόστος θα μπορούσε να μειωθεί κατά 30-40% σε 10-15 χρόνια αν πέσουν οι τιμές του του εξοπλισμού και επεκταθούν οι εφοδιαστικές αλυσίδες, είπε ο Μινχ Κόι Λι.
Η χαλυβουργία, η τσιμεντοβιομηχανία, τα διυλιστήρια και οι θαλάσσιες μεταφορές είναι οι βασικοί κλάδοι που θα μπορούσαν να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα υιοθετώντας το πράσινο υδρογόνο, η ζήτηση όμως παραμένει περιορισμένη.
Για παράδειγμα, η γερμανική Dirostahl, η οποία παράγει εξαρτήματα για ανεμογεννήτριες, πλοία και σωλήνες γεωτρήσεων, αναζητά εναλλακτικές λύσεις για τους κλιβάνους της που λειτουργούν με φυσικό αέριο.
Το πράσινο υδρογόνο όμως είναι απαγορευτικά ακριβό. Οι τιμές ξεκινούν από τα 150 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh) την ώρα που το φυσικό αέριο τιμάται μόλις 30-35 ευρώ ανά MWh, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Dirostahl Ρόμαν Ντίντερικς.
«Απλά δεν λειτουργεί. Μπορεί να μην θέλουμε να το ονομάσουμε οικονομική αυτοκτονία, στην πράξη όμως αυτό θα ήταν. Θα ήμασταν εντελώς μη ανταγωνιστικοί» είπε.
Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες ήδη περιορίζουν τις φιλοδοξίες τους. Πρόσφατα η Ιταλία ανακατεύθυνε πόρους 600 εκατ. ευρώ για έργα υδρογόνου σε νέες υποδομές βιοαερίου. Τον Απρίλιο η Γαλλία μείωσε κατά 30% τον στόχο παραγωγής για το 2030 και η Πορτογαλία κατά 45%.
Στη Δανία, η κυβέρνηση περιέκοψε δραστικά τα κονδύλια που προορίζονταν για έργα πράσινου υδρογόνου και ανάπτυξη μπαταριών και εστίασε στην κατασκευή δύο νέων πυρηνικών σταθμών.
Ανεπαρκείς υποδομές
Ένα άλλο πρόβλημα είναι η δυσκολία στην αποθήκευση του υδρογόνου, η οποία απαιτεί δεξαμενές υψηλής πίεσης και εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Δεδομένου ότι το υδρογόνο είναι το ελαφρύτερο αέριο, έχει επίσης την τάση να διαρρέει πολύ εύκολα, κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορεί να μεταφερθεί από τους υφιστάμενους αγωγούς φυσικού αερίου.
Η Ισπανία σχεδιάζει ένα δίκτυο μεταφοράς 2.600 χιλιομέτρων που θα συνδέει την Ιβηρική Χερσόνησο με ένα το ευρωπαϊκό δίκτυο H2Med.
Το ισπανικό δίκτυο προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί το 2030, όμως η ευρύτερη ευρωπαϊκή υποδομή μπορεί να καθυστερήσει, εκτίμησε ο Αρτούρο Γκονζάλο, διευθύνων σύμβουλος της Enagas που διαχειρίζεται το ισπανικό δίκτυο αερίου.
Όπως επισήμανε, «οι υποδομές δεν είναι κάτι που εμφανίζεται όταν η αγορά έχει ήδη απογειωθεί –είναι κάτι που πρέπει να προηγηθεί προκειμένου η αγορά να απογειωθεί».
