Η μαζική αεροπορική επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν το πρωί της 13ης Ιουνίου, μπορεί να είχε στόχο τα πυρηνικά του, αλλά είναι πολύ πιθανό να νιώσει τον πόνο και η διεθνής κοινότητα, καθώς απειλείται με κλείσιμο έναν από τους πιο ζωτικούς θαλάσσιους διαύλους του πλανήτη: Τα Στενά του Ορμούζ.
Ήδη λίγο πριν την ισραηλινή επίθεση, οι παγκόσμιες ναυτιλιακές εταιρείες παρακολουθούσαν με ανησυχία την πιθανή στρατιωτική κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στα Στενά του Ορμούζ.
Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν απειλήσει στο παρελθόν με κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, ως μέτρο πίεσης προς τις ΗΠΑ, όμως τα Στενά δεν έχουν ποτέ κλείσει πλήρως. Κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ (1980-88) υπήρξαν σημαντικές διαταραχές, ωστόσο η Τεχεράνη δεν υλοποίησε τις απειλές της.
Το 2011, μετά τις κυρώσεις της ΕE κατά των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου, το Ιράν απείλησε ξανά με κλείσιμο των Στενών, προχώρησε σε στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή, αλλά διατήρησε τελικά ανοιχτό τον υδάτινο διάδρομο.
Τα πράγματα όμως είναι πιο σοβαρά πλέον, καθώς το Ιράν δέχτηκε μια άνευ προηγουμένου και αναίτια επίθεση, από μια κυβέρνηση που διώκεται για εγκλήματα πολέμου από το Διεθνές Δικαστήριο.
Πέραν των στρατιωτικών επιλογών που έχει μπροστά της η Τεχεράνη, τα Στενά του Ορμούζ -που συνδέουν τον Περσικό Κόλπο, τον Κόλπο του Ομάν και τη Θάλασσα της Αραβίας- αποτελούν μια πολύ σοβαρή κλιμάκωση.
Το 2023, το 1/4 των βαρελιών πετρελαίου παγκοσμίως μεταφερόταν μέσω αυτών. Οποιαδήποτε διατάραξη στη ροή αυτή θα μπορούσε να προκαλέσει εκρηκτική αύξηση στις τιμές του αργού πετρελαίου.
Το 2024, σχεδόν 16,5 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου και συμπυκνωμάτων -κυρίως από παραγωγούς της Μέσης Ανατολής- διέρχονταν καθημερινά από τα Στενά του Ορμούζ, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg. Επιπλέον, πάνω από το 20% της παγκόσμιας προσφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) διέρχεται επίσης από τον διάδρομο αυτό.
Πάνω από 100 δολ. το βαρέλι
Αναλυτές εκτιμούν ότι μια τέτοια διακοπή της ναυσιπλοΐας θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές του πετρελαίου πολύ πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι, όπως μετέδωσε τον Οκτώβριο του 2024 το CNBC, μετά από συγκρούσεις μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.
Την Τετάρτη, οι Βρετανικές Επιχειρήσεις Ναυτιλιακού Εμπορίου (UK Maritime Trade Operations – UKMTO) προειδοποίησαν ότι η αυξανόμενη ένταση μπορεί να απειλήσει τη ναυσιπλοΐα στα σημαντικά υδάτινα περάσματα της περιοχής.
«Το UKMTO έχει ενημερωθεί για αυξημένες εντάσεις στην περιοχή, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κλιμάκωση στρατιωτικών ενεργειών με άμεση επίπτωση στους ναυτικούς», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.
Παγκόσμιες ναυτιλιακές και εμπορικές οργανώσεις προειδοποίησαν αυτή την εβδομάδα για πιθανά προβλήματα στις διεθνείς υδάτινες οδούς, εν μέσω αναφορών για επικείμενες ισραηλινές επιθέσεις σε ιρανικούς πυρηνικούς στόχους και τον κίνδυνο ιρανικής αντίποινης.
«Είναι απόλυτος εφιάλτης»
Ο επικεφαλής ασφάλειας της ναυτιλιακής ένωσης BIMCO, Γιάκομπ Λάρσεν, προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν θα μπορούσε να οδηγήσει στο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, κρίσιμου διαύλου για τη διεθνή ναυτιλία.
«Μια γενικευμένη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ/ΗΠΑ και Ιράν θα οδηγήσει σχεδόν σίγουρα στο προσωρινό κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ και σε άνοδο των τιμών του πετρελαίου», δήλωσε στο Reuters.
«Οποιαδήποτε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν θα προκαλούσε μέγιστη ανησυχία για τη ναυτιλία στον Περσικό Κόλπο και τα γύρω ύδατα», δήλωσε ο Λάρσεν. «Αν και το πιθανότερο σενάριο ίσως να μην επηρεάσει άμεσα τα εμπορικά πλοία, οποιοδήποτε χτύπημα έχει τη δυναμική να οδηγήσει σε κλιμάκωση, να επηρεάσει τη ναυσιπλοΐα και να εμπλέξει ένοπλες δυνάμεις τρίτων χωρών, μεταξύ αυτών και των ΗΠΑ».
Ο Άρνε Ράσμουσεν, αναλυτής της Global Risk Management, χαρακτήρισε σε ανάρτηση στο LinkedIn την πιθανή διακοπή της λειτουργίας των Στενών ως «απόλυτο εφιάλτη» για την αγορά πετρελαίου.
Ακόμα και οι προσωρινές διακοπές στη διέλευση πετρελαίου από κρίσιμα σημεία, σύμφωμα με παλαιότερη προειδοποίηση της Υπηρεσίας Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ (EIA) «μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές καθυστερήσεις στην προσφορά και αύξηση του κόστους ναυτιλίας, οδηγώντας σε παγκόσμια αύξηση των τιμών ενέργειας».
Πηγές: Al Monitor, Lloyd’s List
